του Αλέξανδρου Παπουτσή*
Η αρχική ιδέα
Είναι γεγονός πως από την πρώτη χρονιά δημαρχίας του Κωνσταντίνου Ζέρβα έχει δοθεί βαρύτητα στην προετοιμασία της πόλης για τον εορταστικό χριστουγεννιάτικο στολισμό της πόλης, παρά το γεγονός της ανάληψης καθηκόντων το μήνα Σεπτέμβριο. Και βέβαια αυτή η επιλογή δεν ήταν τυχαία, ούτε συνιστούσε έκπληξη καθώς όλα τα προηγούμενα χρόνια ο ίδιος από το βήμα του Δημοτικού Συμβουλίου παρενέβαινε στο ζήτημα δείχνοντας ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Την πρώτη χρονιά λοιπόν «Οι Μαγεμένες Γιορτές» εντυπωσίασαν αναμφίβολα κατοίκους και επισκέπτες γιατί έγινε φανερή μια διαφορετική προσέγγιση που βασίζονταν σε ορισμένους άξονες. Φιλόδοξο σχέδιο, πρωτοτυπία, καλύτερη οργάνωση, ευρωπαϊκή αισθητική, παραδοσιακός προσανατολισμός και κινητοποίηση πολλών παικτών, πέραν του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Τη διαφορά έκανε η χριστουγεννιάτικη αγορά που οργανώθηκε στα πρότυπα αντίστοιχων κεντροευρωπαϊκών πόλεων και προσέδωσε στο εγχείρημα ζηλευτά χαρακτηριστικά. Έδωσε το μήνυμα στην πόλη αλλά και στους δυνητικούς επισκέπτες ότι «εδώ πάει να γίνει κάτι σοβαρό». Το στοίχημα κερδήθηκε κατά κοινή ομολογία και η πόλη δειλά αλλά σταθερά μπήκε στα ραντάρ όσων παρακολουθούν συστηματικά αυτές τις εξελίξεις. Μετά ήρθε η πανδημία και μοιραία όλα άλλαξαν. Ο δύσκολος χειμώνας του 2020 δεν άφηνε περιθώρια για πολλές εκδηλώσεις – επιλέχθηκε η πόλη να στολιστεί αλλά η καρδιά της χτυπούσε στα νοσοκομεία που ήταν στην πρώτη γραμμή της μάχη κατά του κορωνοϊού.
Η φετινή προσπάθεια
Φέτος, χωρίς να έχουμε αφήσει πίσω μας την πανδημία αλλά με το εμβόλιο να δίνει στην κοινωνία περιθώρια ελευθερίας προετοιμαστήκαμε για ένα μεγάλο come back των γιορτών. Η σκέψη να μεταφερθεί η χριστουγεννιάτικη αγορά από την Πλατεία Δικαστηρίων στο Πάρκο Ξαρχάκου – ως μια άκρως πετυχημένη πρακτική, έμεινε στα χαρτιά παρά την απόλυτη οργανωτικά ετοιμότητα για το εγχείρημα. Τα επιδημιολογικά δεδομένα οδήγησαν σε δεύτερες σκέψεις και κρατάμε την ιδέα για μια επόμενη χρονιά. Αξίζει να σημειωθεί πως η επιλογή χώρου γίνεται πάντοτε με ορισμένα κριτήρια. Το 2019 θελήσαμε να δώσουμε ζωή σε ένα σημείο επιβαρυμένο και με «καλές χρήσεις» να δείξουμε πως για καμία περιοχή, καμία γειτονιά δεν υπάρχει νομοτέλεια εγκατάλειψης.
Πάμε όμως στα υπόλοιπα. Φέτος λοιπόν χωρίς τη δυνατότητα πολλών και μεγάλων εορταστικών εκδηλώσεων, χωρίς τη χριστουγεννιάτικη αγορά και παρά το γεγονός πως όλα είχαν σχεδιαστεί και προετοιμαστεί, δόθηκε βαρύτητα στον στολισμό και τον φωτισμό. Κατά κοινή ομολογία πολλών – αν όχι όλων – η πόλη είναι για πρώτη φορά τόσο φωτεινή. Για πρώτη φορά φτάνουμε σε γειτονιές με τόσο έντονη και δυνατή παρουσία καθώς πέραν του κέντρου και του άξονα της Αριστοτέλους που αυτονόητα έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, όλοι έχουμε δικαίωμα στη χαρά.
Ποια είναι τα οφέλη;
Στόχος μας είναι να μετατρέψουμε τη Θεσσαλονίκη την περίοδο των γιορτών αφενός σε προορισμό για επισκέπτες από Ελλάδα και εξωτερικό και αφετέρου να την ομορφύνουμε, να προσδώσουμε εκείνη την εορταστική ατμόσφαιρα που αναλογεί σε φιλόδοξα, αισιόδοξα, δυναμικά ευρωπαϊκά αστικά κέντρα. Τα οφέλη είναι πολλαπλά τόσο για την τοπική οικονομία όσο όμως και για την ποιότητα ζωής, για την διασκέδαση και την ψυχολογική ανάταση.
Υπόθεση όλης της πόλης: Ο στολισμός, ο φωτισμός, οι εκδηλώσεις είναι project που έχουν κόστος. Είναι σημαντικό πως αυτό το όραμα, αυτόν τον στόχο πλέον τον μοιράζονται πλέον πολλοί μέσα στην πόλη. Η «συμμαχία του καλού» φορά τα γιορτινά της και συνεισφέρει έμπρακτα. Φορείς, σύλλογοι, επιμελητήρια, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, επαγγελματίες αντιλαμβάνονται τις Χριστουγεννιάτικες γιορτές ως μία συλλογική υπόθεση. Κερδίζουμε το στοίχημα – κερδίζει όλη η πόλη. Το κόστος λοιπόν καλύπτεται με χορηγίες και χρόνο με το χρόνο ο στολισμός αυξάνεται. Τα χρήματα και τα υλικά πιάνουν τόπο και όλοι αντιλαμβάνονται ότι η προσπάθεια που γίνεται είναι συστηματική και πως υπάρχει σχέδιο. Ο προϋπολογισμός του Δήμου δεν επιβαρύνεται και η πόλη βρίσκει ένα πεδίο που μπορεί να την ενώσει – σημαντικό για τη Θεσσαλονίκη των διχασμών.
Κάθε χρόνο περισσότερα και καλύτερα: Με τον τρόπο που οργανώνονται τα Χριστούγεννα της πόλης, κάθε χρόνο σωρεύουμε στολισμό και φωτισμό. Ό,τι αγοράστηκε πρόπερσι, πέρυσι και φέτος αθροίζεται με τα μελλοντικά και πολύ σύντομα θα μας δώσει τη δυνατότητα να φτάσουμε παντού.
Αφύπνιση της χειμερινής τουριστικής βιομηχανίας: Παγκοσμίως η βιομηχανία των Χριστουγέννων είναι δραστηριότητα πολλών δισεκατομμυρίων και η Ελλάδα πλην ελαχίστων εξαιρέσεων είναι απούσα. Διακηρυκτικά στοχεύουμε σε τουρισμό 4 εποχών αλλά κάπου εκεί στα τέλη Οκτωβρίου τα μαζεύουμε και αναμένουμε το επόμενο καλοκαίρι. Αυτό μπορεί να αλλάξει αν αντιμετωπίσουμε τα Χριστούγεννα όπως το καλοκαίρι – ως ένα τουριστικό προϊόν. Δεν είναι εύκολο, δεν είναι ακατόρθωτο. Η χρονική διεύρυνση της τουριστικής δραστηριότητας, η καλύτερη γεωγραφική κατανομή της τουριστικής ζήτησης και η αύξηση της μέσης δαπάνης και της διάρκειας παραμονής των επισκεπτών θα φέρουν θέσεις εργασίας, εισόδημα και ανάπτυξη σε πολλούς κλάδους.
Σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις: Υπάρχουν πόλεις που έχουν παράδοση στον τομέα αυτό και είναι λογικό. Ας μη συγκριθούμε άμεσα με αυτές. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις πόλεων πιο κοντά στα δικά μας πολιτισμικά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά που τα καταφέρνουν πάρα πολύ καλά έχοντας κλείσει το χάσμα με τις πρώτες. Να δούμε λοιπόν τις συνταγές τους, τις ιδέες τους, τα επιτεύγματά τους
Ενίσχυση παράλληλων δραστηριοτήτων – κεντρικότητα του brand της πόλης: Ερχόμενος κανείς στη Θεσσαλονίκη για τις γιορτές, πέραν της διαμονής σε κάποιο κατάλυμα θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τη γαστρονομία της – πρωτεύουσα πλέον με τη σφραγίδα της UNSECO. Ίσως ενδιαφερθεί για κάποια απόδραση σε κάποιο κοντινό προορισμό, σε κάποιο χειμερινό θέρετρο. Προσθέτοντας τα Χριστούγεννα ως λόγο επίσκεψης και κατανάλωσης στην πόλη είναι δεδομένο ότι ενισχύεται το brand της. Πλάι στα παραδοσιακά πλεονεκτήματά της, ιστορία, κοσμοπολιτισμός, μουσεία θάλασσα, αρχιτεκτονική, γαστρονομία, εγγύτητα με περιοχές αυξημένου ενδιαφέροντος, βάζουμε έναν ακόμη λόγο, μία ακόμη πινελιά.
Πέραν αυτών όμως αξίζει να δούμε αν η Θεσσαλονίκη εναρμονίζεται με τα ζητούμενα της νέας εποχής σε ό,τι αφορά στον τουρισμό. «Η πορεία του ελληνικού τουρισμού προς το 2030 προϋποθέτει τη μετάβαση από την αυθόρμητη στη στοχευμένη ανάπτυξη μέσα από ένα μεθοδικό, ουσιαστικό και ολοκληρωμένο σχεδιασμό σε ένα πλαίσιο βιωσιμότητας, λαμβάνοντας υπόψη διαθέσιμους πόρους, στόχους και αναδυόμενες τάσεις» αναφέρει η μελέτη με θέμα: «Ελληνικός Τουρισμός 2030|Σχέδια Δράσης» που εκπονήθηκε από την κοινοπραξία εταιρειών Deloitte-Remaco για λογαριασμό του ΙΝΣΕΤΕ.
Σε αυτήν τα προσδιορίζονται 5 άξονες για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού:
-Η βελτίωση και ανάπτυξη των δημοσίων -κυρίως- υποδομών
-Η αναβάθμιση, καινοτομία και προώθηση του τουριστικού προϊόντος
-Η ψηφιακή αναβάθμιση και ο μετασχηματισμός του τουριστικού οικοσυστήματος
-Η προστασία του περιβάλλοντος και η αειφορία, και
-Η ενίσχυση των δεξιοτήτων και η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
Για όποιον παρακολουθεί τον πυρήνα της πολιτικής και προγραμματικής προσέγγισης του Δήμου Θεσσαλονίκης, είναι σίγουρο ότι θα εντοπίσει σίγουρα την βαρύτητα και την κεντρικότητα των υποδομών, τη συστηματική δουλειά στην ψηφιακή αναβάθμιση και την επένδυση στη δημιουργία ενός ψηφιοποιημένου περιβάλλοντος καθώς και στην σημασία που δίνεται στη στήριξη και ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας μέσα από ένα πλέγμα πολιτικών και επιλογών σε όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του.
Βρισκόμαστε στην αρχή μιας δεκαετίας που φαίνεται πως συγκεντρώνονται οι προϋποθέσεις για ανοδική πορεία. Υπάρχει βούληση, υπάρχει σχέδιο, έχουν ωριμάσει πολιτικά - κοινωνικά αλλά και τεχνικά οι συνθήκες, υπάρχει δημοσιονομικός χώρος και το κυριότερο όλων, έχει εμπεδωθεί η πεποίθηση πως μπορούμε να τα καταφέρουμε. Το πετυχαίνουμε με τα Χριστούγεννα, με τις υποδομές, με την προσέλκυση μεγάλων πολυεθνικών, με τις επενδύσεις, την εξωστρέφεια και τη διεκδίκηση κάθε διαθέσιμου πόρου.
* Ο Αλέξανδρος Παπουτσής είναι ειδικός συμβούλος του δημάρχου Θεσσαλονίκης
