Σε ένα μουσείο ή σε μία γκαλερί του μέλλοντος, ένα έργο Τέχνης ή μία performance θα μπορούσε να δέσει άραγε με την εικονική πραγματικότητα και να χαρίσει στον χρήστη μία μοναδική, πρωτόγνωρη εμπειρία;
Στη φετινή Beyond φαίνεται πως δίνεται η απάντηση και ο επισκέπτης με εισιτήριο μόνο ένα γυαλί VR μπορεί να πάρει μία γεύση από την εμπειρία που, αν δεν τη βιώσει κανείς, δεν μπορεί να την περιγράψει.
Ο λόγος για το Metalogues 2022, ένα διεθνές πρόγραμμα που φέρνει σε επαφή άτομα και οργανισμούς από τον ευρωπαϊκό χώρο των τεχνών και του πολιτισμού, με εμπειρογνώμονες της τεχνολογικής σκηνής στην Ευρώπη. Στόχοι είναι η μεταξύ τους δικτύωση, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, η ανάπτυξη και προώθηση κοινών έργων Διευρυμένης Πραγματικότητας (ΧR), συνδυάζοντας ουσιαστικά την πολιτιστική αφήγηση με την εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα.
Στο περίπτερο 14, στη ΔΕΘ, και στο stand 22, έργα έξι Ελληνίδων και Ελλήνων καλλιτεχνών ζωντανεύουν μέσα από τα γυαλιά της εικονικής πραγματικότητας και ταξιδεύουν τον επισκέπτη στην αίθουσα ενός μουσείου, σε μία μουσική παράσταση κλασσικής μουσικής, σε ένα θέατρο που συνταιριάζει τα φυσικά στηρίγματα και τις απτικές αλληλεπιδράσεις, αλλά και σε μία θάλασσα από όπου κρέμονται πορτέτα από τα βράχια.
Δύο από τα πρότζεκτ εμπεριέχουν και performance, ενώ στα άλλα δύο ο επισκέπτης βρίσκεται μόνος τους στον χώρο, μαζί με το άτομο που του εξηγεί το έργο.
Έτσι, ο περίεργος για την εμπειρία που θα βιώσει επισκέπτης, μόλις μπει στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο που απομονώνει σχετικά τους ήχους θα δει στο δεξί του χέρι το πρώτο booth. Εκεί ο καλλιτέχνης Αλέξανδρος Σπύρου, σε συνεργασία με την Cooperative Innovations, δίνει στο κοινό την ευκαιρία να παρακολουθήσει ένα κουαρτέτο εγχόρδων όπου η μουσική συνδυάζεται άψογα με το virtual design, μεταδίδοντάς του την αίσθηση πως ο ίδιος είναι ο μαέστρος και με τη νοητή του μπαγκέτα δίνει τον ρυθμό.
Δίπλα, δύο Ιστορικοί της Τέχνης από τη Θεσσαλονίκη, η Mαρία Τερψίδου και η δρ Μαρκέλλα-Ελπίδα Τσίχλα μετά από συνεργασία με την Cooperative Innovations μάς ξεναγούν στην αίθουσα μίας γκαλερί όπου κρέμεται ένας πίνακας του Γάλλου μεταϊμπρεσιονιστή ζωγράφου, Πολ Γκογκέν, με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε». Εμπευσμένοι από την έκθεση του Βαν Γκονγκ αλλά θέλοντας να πάνε ένα βήμα παραπέρα, οι καλλιτέχνιδες έδεσαν την εμπειρία μίας επίσκεψης σε γκαλερί με την εικονική πραγματικότητα. Ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να διαβάσει για επιμέρους σημεία του πίνακα υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής της Αϊτής.
Στο απέναντι boοth η εικαστική φωτογράφος από τη Θεσσαλονίκη, που ασχολείται κυρίως με το αυτοπορτρέτο, Έφη Παναγούλη, είναι ετοιμη να εξηγήσει στον επισκέπτη την... αλληγορία της σύνθεσης του Hidden, ενός πρότζεκτ βασισμένου στο guardian system, ένα εργαλείο του VR προγράμματος, το οποίο οριοθετεί επί της ουσίας τον χρήστη και τον βοηθάει να εξερευνήσει τα όριά του.
«Βασική μας επιδίωξη με τη Σοφία Καλαμάκη, που είναι performer, ήταν να παίξουμε με τα όρια του περιορισμού για να μιλήσουμε για τον αυτοπεριορισμό. Καθόλη τη διάρκεια που κάποιος είναι μέσα στην αίθουσα προσπαθεί να μην... συγκρουστεί στα βράχια, ενώ παράλληλα ακούει μία φωνή που τον καθοδηγεί και τον συντροφεύει», είπε η ίδια. Μάλιστα, ενταγμένες στη σύνθεση είναι και φωτογραφίες της Έφης Παναγούλη. Η ύπαρξη μίας performer στο πρότζεκτ σχετίζεται με την επιλογή των δημιουργών να διατηρήσουν την ισορροπία. «Αγκαλιάζουμε την τεχνολογία και προσαρμοζόμαστε όσο περισσότερο μπορούμε, όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ισορροπία που επέρχεται με τη συνύπαρξη του τεχνητού με το φυσικό», πρόσθεσε η ίδια. Το συγκεκριμένο έργο έγινε σε συνεργασία με την εταιρεία Mal-vi.
Το απέναντι... δωμάτιο θα φιλοξενήσει ένα ακόμα πρότζεκτ που εμπεριέχει μία performance και μέσω της χρήσης των χεριών του ο επισκέπτης εξερευνά τον χώρο και διερωτάται εν τέλει πόσο διατεθειμένος είναι να δώσει το σώμα του σε κάποιον άλλον. Πρόκειται για ένα έργο της καλλιτέχνιδος Ειρήνης Λαμπίρη μαζί με την EL-GABAL, που μελετά θέματα ιδιοκτησίας του σώματος στην εικονική πραγματικότητα και θέματα ενσάρκωσης.
Τα τέσσερα demo έργα που επιλέχθησαν να παρουσιαστούν στη φετινή έκθεση ήταν μία δουλειά που ξεκίνησε από τον Μάιο και έτρεξε από το Ινστιτούτο Γκαίτε και τη Mal-vi, ένα δημιουργικό γραφείο από τη Θεσσαλονίκη που ασχολείται με το design και την επικοινωνία, με τη χρηματοδότηση του Γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών.
Η διευθύντρια του Goethe-Institut Thessaloniki, Beate Köhler, μιλώντας στη Voria.gr, είπε ότι το πρόγραμμα είναι μία καινοτόμα μέθοδος που φέρνει κοντά δύο... εκ διαμέτρου αντίθετους κόσμους, την Τέχνη με την εικονική πραγματικότητα. «Το όλο εγχείρημα το εμπνευστήκαμε μέσα στην καραντίνα όταν βλέπαμε πόσο πίσω πήγαινε η Τέχνη. Μπορεί μεμονωμένα μουσικοί ή καλλλιτέχνες εν γένει να έπαιζαν από την... κουζίνα τους αλλά ο κλάδος του πολιτισμού δέχθηκε μεγάλο πλήγμα», είπε η ίδια, σημειώνοντας πως το Ινστιτούτο είναι πολύ περήφανο για το ότι τρέχει ένα πρότζεκτ καινοτόμο που όμοιό του δεν έχει υπάρξει στη χώρα.
Όπως περιγράφει στη Voria.gr ο creative director της Mal-vi, Πάνος Βούλγαρης, το πρότζεκτ ξεκίνησε μέσω μίας ανοιχτής πρόσκλησης σε καλλιτέχνες αλλά και σε ομάδες που ήθελαν να συνδυάσουν την Τέχνη τους με τις νέες τεχνολογίες και μετά από την υποβολή προτάσεων και την επιλογή των οκτώ και μετά τεσσάρων επικρατέστερων, έγιναν εργαστήρια και δημιουργήθηκαν οι δοκιμαστικές αυτές παραγωγές.
Οι εταιρείες που έτρεξαν τα έργα στο τεχνικό κομμάτι είναι ευρωπαϊκές, ενώ οι καλλιτέχνες είναι Έλληνες. «Σε πολλές εταιρείες λείπει το artístic κομμάτι τη στιγμή που πολλοί καλλιτέχνες δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με τον κόσμο της τεχνολογίας. Αυτή είναι η απόσταση που επιθυμούμε να γεφυρώσουμε» είπε ο ίδιος, προσθέτοντας πως τα πρότζεκτ προέρχονται από τη μουσική, τη μουσειολογία και περιλαμβάνουν και κομμάτια performance. «Ζητούμενο είναι οι καλλιτέχνες να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν το εργαλείο, που είναι μια πρόταση, και να μπορέσουν να διεκδικήσουν ένα τελικό project. Ο σκοπός είναι να δεις πώς μπορεί να λειτουργήσει κοστολογικά», τόνισε ο κ. Βούλγαρης, υπογραμμίζοντας πως με την είσοδο του κάθε επισκέπτη στο boοth μπλέκουν τα όρια του τι είναι πραγματικό και τι όχι.