Skip to main content

Η ηγεσία της επόμενης μέρας και οι... τηγανιτές αθερίνες

Ο ηγέτης πρέπει να ξέρει να διοικεί και να ηγείται με τέτοιον τρόπο, ώστε αυτό που θέλει να πετύχει να είναι όπως το τηγάνισμα της αθερίνας: Τόσο, όσο

Γράφει ο Γιάννης Μάρκοβιτς

Τι είναι η ηγεσία; Είναι η διαδικασία κατά την οποία, το μέλος μιας ομάδας ή ενός οργανισμού επηρεάζει τους άλλους.

Αυτή η διαδικασία, διακρίνεται στην οργάνωση των εργασιακών δραστηριοτήτων, στην παρακίνηση των ανθρώπων για να πετύχουν τους στόχους τους, στη διατήρηση συνεργατικών σχέσεων, στην ανάπτυξη ικανοτήτων και εμπιστοσύνης και στη διασφάλιση της υποστήριξης και συνεργασίας από τα μέλη που βρίσκονται έξω από τον οργανισμό. Συχνότερα, η ηγεσία ορίζεται ως μια κοινωνική αλληλεπίδραση και ως μια επιρροή.

Πόσο όμως η ηγεσία διαφοροποιείται από τη διοίκηση; Γενικά μπορούμε να επισημάνουμε ότι τα διοικητικά στελέχη κάνουν τα πράγματα σωστά, ενώ οι ηγέτες κάνουν τα σωστά πράγματα. Τα διοικητικά στελέχη προσβλέπουν στη σταθερότητα, ενώ οι ηγέτες αναζητούν την καινοτομία. Με άλλα λόγια, η ηγεσία και το μάνατζμεντ είναι δύο διακριτές διαδικασίες και όχι δύο διαφορετικοί τύποι διοίκησης.

Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που δείχνουν κατά πόσο ένας ηγέτης είναι αποτελεσματικός; Είναι εάν έχει θετικό όραμα, εάν είναι θετικός, αισιόδοξος και σίγουρος για τον εαυτό του, εάν έχει ανησυχία για την ανάπτυξη καλών και συνεργατικών σχέσεων, εάν στηρίζει την ανατροφοδότηση, εάν ενθαρρύνει την ομαδική εργασία, εάν θέτει προκλητικούς στόχους και επιδιώκει την υπέρβαση των ορίων, εάν αναγνωρίζει τη διαφορετικότητα μεταξύ των υφισταμένων του και τέλος, εάν είναι ευγενικός και θαρραλέος άνθρωπος.

Επιπρόσθετα, ποιες είναι οι αναγκαίες δεξιότητες σε έναν ηγέτη; Είναι οι  αναλυτικές δεξιότητες, οι προσωπικές δεξιότητες, οι επικοινωνιακές δεξιότητες, οι οργανωσιακές δεξιότητες και οι δεξιότητες λόγω θέσης.

Εν κατακλείδι, οι ηγέτες υπερπηδούν το χάος και την ανυπαρξία δομών και κατ’ αυτό τον τρόπο, είναι προετοιμασμένοι να δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα πάντοτε υπό αίρεση. Από την άλλη πλευρά, τα διοικητικά στελέχη, προσβλέπουν στο νόμο και την τάξη και είναι εθισμένοι να διατυπώνουν προβλήματα ακόμη και τότε που δεν έχουν καταλάβει τη σημασία τους.

Διακρίνοντας τη διοίκηση από την ηγεσία, η πρώτη αναφέρεται στην ικανότητα κατανομής ανεπαρκών πηγών ως προς έναν καθορισμένο οργανωσιακό στόχο, στον καθορισμό εργασιακών προτεραιοτήτων, στον σχεδιασμό της εργασίας και στην επίτευξη εργασιακών αποτελεσμάτων. Από την άλλη πλευρά, η ηγεσία είναι όλα τα παραπάνω, συν ότι πρέπει να είναι πάντοτε προσανατολισμένη στη δημιουργία ενός κοινού οράματος. Αυτό την διακρίνει από τη διοίκηση. Η ηγεσία αφορά στην παρακίνηση των εργαζομένων, έτσι ώστε να συνεισφέρουν σε ένα κοινό όραμα και να ταυτίσουν τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα με εκείνα του οργανισμού στον οποίον δουλεύουν. Ηγεσία σημαίνει συνειδητή πειθώ.

Η ηγεσία βασίζεται σε τέσσερα στοιχεία τα οποία, όλα μαζί, γεννούν και διατηρούν την εμπιστοσύνη στον χώρο εργασίας: Αυτά είναι: η σταθερότητα, η συνέπεια, η  αξιοπιστία και η ακεραιότητα. Συμπληρωματικά των παραπάνω, για την επίτευξη της αποτελεσματικότητας, στην ηγεσία είναι απαραίτητο να υπάρχουν: η διανοητική ικανότητα, η γνώση των εργασιακών αντικειμένων, η αυτοκυριαρχία και η αυτοπεποίθηση, η ανάγκη για εξουσία και σύνδεση, ο προσανατολισμός στην επιτυχία, τα υψηλά επίπεδα ενέργειας και δραστηριότητας, η αντίσταση στο στρες, η ευθύτητα και η ειλικρίνεια και η συναισθηματική ωριμότητα.

Ο ηγέτης οφείλει να κάνει τους υφιστάμενους του να τον εμπιστεύονται, να εμφανίζουν συμπεριφορές που συνεισφέρουν στην επίτευξη των οργανωσιακών στόχων και να αποδίδουν κατά την εργασία τους, σε υψηλό επίπεδο. Ο ηγέτης πρέπει να είναι σίγουρος, ενθουσιώδης και να μπορεί να κερδίζει τον σεβασμό των υφισταμένων του και την υποστήριξή τους για το όραμα που έχει αναφορικά με το πως μπορούν να υλοποιηθούν οι εργασίες και να επιτευχθούν οι στόχοι. Ο ηγέτης πρέπει να παρακινεί τους υφιστάμενους, «ανταλλάσσοντας» τις ανταμοιβές με την υψηλή επίδοση και να καταγράφει και να επιτιμά τους υφιστάμενους του για τα λάθη τους και τη χαμηλή τους επίδοση κάτω από τα προκαθορισμένα πρότυπα.

Κλείνοντας, ποιες είναι εκείνες οι ικανότητες που θα διακρίνουν τον ηγέτη της επόμενης ημέρας; Είναι ο οραματισμός και η στρατηγική σκέψη, οι αποτελεσματικές επικοινωνίες, η διοίκηση ανθρωπίνων πόρων, η ηθική συμπεριφορά και η διεθνής στάση. Η ηγεσία είναι μια άσκηση ισορροπίας, είναι μια διαρκής προσπάθεια ανακάλυψης του μέτρου και του βέλτιστου αποτελέσματος. Αναφέρεται σε γνώσεις, ικανότητες, δεξιότητες, συμπεριφορές και ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Είναι μια πολυπλοκότητα και ταυτόχρονα, πρέπει να είναι απλή και ευέλικτη. Η ηγεσία είναι μια σύνθετη διοικητική κατάσταση, που οφείλει για να ορίζεται ως τέτοια, να λαμβάνει αποφάσεις και να επιλέγει λύσεις και «δρόμους» που είναι απλοί, κατανοητοί και επιτεύξιμοι από τους υφισταμένους. Ο ηγέτης είναι ένας ιδιότυπος σεφ. Ένας καλλιτέχνης. Παραφράζοντας τον  Λάο Τσε, ο ηγέτης πρέπει να ξέρει πώς να διοικεί και να ηγείται με τέτοιον τρόπο, ώστε αυτό που θέλει να πετύχει να είναι όπως το τηγάνισμα της αθερίνας: Τόσο, όσο.