Εν τέλει, τι ακριβώς επιδίωκε ο Αλέξης Τσίπρας με εκείνο το δημοψήφισμα – παρωδία το οποίο έστησε μέσα σε μια βδομάδα, το καλοκαίρι του 2015;
Έξι χρόνια μετά, το ερώτημα παραμένει κατ' ουσία αναπάντητο. Ο μόνος ο οποίος θα μπορούσε να δώσει σαφή και ειλικρινή απάντηση είναι ο ίδιος ο τέως πρωθυπουργός ο οποίος όμως προς το παρόν το αποφεύγει και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα αποφασίσει κάποια στιγμή να πει την αλήθεια. Ίσως ακόμη να μην το έχει και ο ίδιος συνειδητοποιήσει. Ίσως οι απαντήσεις να είναι περισσότερες από μία, απόρροια της πολιτικής σύγχυσης στην οποία είχε περιέλθει, ο ίδιος αλλά και η κυβέρνησή του μετά το απόλυτο αδιέξοδο στις προηγηθείσες διαπραγματεύσεις με τους εταίρους.
Μία πιθανή απάντηση είναι ο Αλέξης Τσίπρας να έτρεφε την κρυφή ελπίδα ότι η κάλπη της 5ης Ιουλίου θα έβγαζε "ναι", λύνοντάς του έτσι τα χέρια να προχωρήσει σε μία συμφωνία την οποία ο ίδιος δεν ήθελε να χρεωθεί. Το ενδεχόμενο αυτό έχει υπαινιχθεί άλλωστε ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης αναφέροντας στο βιβλίο του ότι επισκεπτόμενος το Μέγαρο Μαξίμου αμέσως μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είδε έναν πρωθυπουργό κατηφή και αμήχανο, σε πλήρη αντίθεση με τους χορούς και τα πανηγύρια των οπαδών του, λίγα μέτρα παρακάτω, στην πλατεία Συντάγματος.
Μία δεύτερη πιθανή εκδοχή είναι αυτή την οποία υποστήριζε επισήμως ο τέως πρωθυπουργός· ότι δηλαδή ένα ισχυρό "όχι" θα του έδινε τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί από ισχυρότερη θέση, προκειμένου να επιτύχει μια καλύτερη συμφωνία. Δεν αποκλείεται να το πίστευε, άλλωστε, αυτή δεν ήταν η πρώτη ούτε η τελευταία από μια σειρά αυταπάτες του. Βεβαίως η εξέλιξη απέδειξε ότι ούτε ισχυρότερος κατέστη, έναντι των εταίρων, ούτε απέφυγε ένα οδυνηρό τρίτο μνημόνιο.
Υπάρχει και μια τρίτη εκδοχή σύμφωνα με την οποία ο Αλέξης Τσίπρας είχε έτοιμο στο μυαλό του το plan B που δεν ήταν άλλο από το Grexit και την επιστροφή στη δραχμή. Η εκδοχή αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι την επομένη του δημοψηφίσματος, εν μέσω μάλιστα της σύσκεψης των πολιτικών αρχηγών υπό τον Προκόπη Παυλόπουλο, ο τέως πρωθυπουργός είχε συνομιλία με τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν.
Δεκαέξι μήνες μετά, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο δύο γάλλων δημοσιογράφων για τον Φρανσουά Ολάντ με τίτλο "Ένας πρόεδρος δεν πρέπει να τα λέει αυτά", πληροφορηθήκαμε ότι ο πρόεδρος Πούτιν, αμέσως μετά το τηλεφώνημα του Αλέξη Τσίπρα, τηλεφώνησε ο ίδιος στον γάλλο πρόεδρο για να του πει ότι ο έλληνας πρωθυπουργός είχε ζητήσει τη βοήθεια της Μόσχας για να τυπώσει δραχμές, ξεκαθαρίζοντας προς τον Ολάντ ότι "σου μεταφέρω αυτήν την πληροφορία για να ξέρεις ότι εμείς δεν επιθυμούμε κάτι τέτοιο". Η εκδοχή του ρώσου προέδρου ως προς το περιεχόμενο του τηλεφωνήματός του με τον έλληνα πρωθυπουργό δεν έχει ποτέ διαψευστεί από τον Αλέξη Τσίπρα.
Υπέρ αυτού του σεναρίου που θέλει τον τέως πρωθυπουργό να είχε σκεφτεί την πιθανότητα επιστροφής στη δραχμή, ενδεχομένως μέσα στη σύγχυση και την απελπισία του, τάσσονται και δημοσιεύματα εκείνων των ημερών που ήθελαν τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο να έχει διαμηνύσει προς τον Αλέξη Τσίπρα ότι σε μια τέτοια περίπτωση εκείνος θα υπέβαλε την παραίτησή του. Ούτε αυτά τα δημοσιεύματα έχουν διαψευστεί από τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Σήμερα, ακριβώς έξι χρόνια μετά, κοιτώντας προς τα πίσω ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί παρά να συνειδητοποιεί πόσο μεγάλο λάθος ήταν εκείνο το δημοψήφισμα. Όχι μόνο για τη χώρα, όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για το κόμμα του. Η χώρα φορτώθηκε με ένα επαχθέστερο και αχρείαστο τρίτο μνημόνιο, αλλά έστω και στο παρά ένα, χάρη στη στήριξη του συνόλου σχεδόν της αντιπολίτευσης διεσώθη από κάποια μεγαλύτερη περιπέτεια. Ο ίδιος όμως τσαλακώθηκε πολιτικά, καθώς το όνομά του έγινε συνώνυμο του διεθνούς πλέον όρου "kolotoumpa". Το δε κόμμα του διασπάστηκε, χάνοντας τη δεδηλωμένη και εξαναγκάζοντας τον τέως πρωθυπουργό να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές, ξοδεύοντας, άσκοπα και γρήγορα, ένα τεράστιο μέρος του πολιτικού κεφαλαίου του το οποίο δεν μπόρεσε ποτέ να το ανακτήσει.
Η kolotoumpa αποτέλεσε την απαρχή της σταδιακής υποχώρησης των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ καθώς τον απέκοψε από μία σημαντική μερίδα ψηφοφόρων οι οποίοι είχαν πιστέψει τις παράλογες υποσχέσεις του αρχηγού του. Συγχρόνως όμως, έδωσε και φιλί ζωής στη Νέα Δημοκρατία, επιτρέποντάς την να εμφανιστεί ως μια πολιτική δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί τη σταθερότητα και την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Και λίγους μήνες αργότερα, μετά την εκλογή νέου αρχηγού να επιτύχει την ολική επαναφορά της.