Σε μία εποχή που η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης έχει μπει στο μικροσκόπιο και δέχεται κριτική με αφορμή το ChatGPT, ο δήμος Δράμας απέδειξε πως οι καινοτόμες τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο στην υπηρεσία της δημοκρατίας.
Η διοίκηση του δήμου επέλεξε να διενεργήσει δημοψήφισμα για τη μεταφορά της λαϊκής αγοράς, που επί 100 χρόνια λειτουργούσε στο κέντρο της πόλης, σε περιοχή περιφερειακά όχι με τη συνήθη διαδικασία της διαβούλευσης, αλλά αξιοποιώντας για πρώτη φορά την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης και των λεγόμενων αυτόματων βοηθών (chatbots). Με αυτόν τον τρόπο θέλησε να σφυγμομετρήσει τις απόψεις των πολιτών, προκειμένου να πάρει μία απόφαση σχετικά με ένα ζήτημα που αποτελούσε πεδίο αντιπαραθέσεων για δεκαετίες. Για την πρωτοβουλία του αυτή κατέκτησε το χρυσό βραβείο στα Best City Awards 2023 στην κατηγορία «Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) & Διακυβέρνηση» για την περίπτωση δράσεων Εφαρμογής Ηλεκτρονικής Διαβούλευσης.
Εντυπωσιακή συμμετοχή
Μέσω χορηγούμενων διαφημίσεων στα κοινωνικά δίκτυα οι πολίτες ενημερώθηκαν για τη διενέργεια της διαβούλευσης και με ένα κλικ από το κινητό ή από τον υπολογιστή τους έμπαιναν σε έναν αυτοματοποιημένο διάλογο μέσω γραπτών μηνυμάτων (chat), τον οποίο υποστήριζε μία νεοφυής εταιρεία που δραστηριοποιείται στο αντικείμενο. Η επιλογή του τρόπου διαβούλευσης δικαίωσε τον δήμο, καθώς η συμμετοχή του κόσμου ήταν εντυπωσιακή, με 1.207 πολίτες να ολοκληρώνουν τη διαδικασία μέσα σε μόλις 11 μέρες.
«Η δράση είχε θεαματικά αποτελέσματα. Δεν το περιμέναμε. Δεν βραβεύτηκε μόνο από τα Best City Awards 2023, αλλά πρώτα από τους δημότες», είπε στη Voria.gr o aντιδήμαρχος Προγραμματισμού και Πολιτισμού του δήμου Δράμας, Μιχάλης Τάσσου, που έλαβε την πρωτοβουλία. Σχολιάζοντας τη μαζική ανταπόκριση των πολιτών, ο αντιδήμαρχος επισήμανε πως οφείλεται σε δύο λόγους: «Ο πρώτος είναι ότι ήταν ένα ζήτημα καθημερινότητας, το οποίο ταλανίζει δεκαετίες τη Δράμα. Ο δεύτερος είναι ότι η εταιρεία που υποστήριξε τη διαδικασία το έκανε τόσο λειτουργικό και τόσο εύκολο, που δεν ήταν κάποια ταλαιπωρία. Ήταν εντελώς αυτοματοποιημένο. Άνοιγες το Facebook ή το Instagram και σου πεταγόταν ένα chatbot, ένας ψηφιακός βοηθός, που σε ρωτούσε αν θέλεις να συμμετάσχεις στη διαβούλευση. Υπήρχε δομημένο ερωτηματολόγιο που σε κατεύθυνε από ερώτηση σε ερώτηση. Ήταν κάτι εύκολα προσβάσιμο στον πολίτη. Ο συνδυασμός αυτών των δύο πραγμάτων ανέβασε τη συμμετοχή».
Το ιδιότυπο δημοψήφισμα έδειξε ότι περίπου το 64% των πολιτών θεωρούσε σωστή τη μετακίνηση της λαϊκής από το κέντρο της πόλης σε μία περιοχή που δημιουργεί λιγότερη όχληση. Το δημοτικό συμβούλιο ουσιαστικά υιοθέτησε τα αποτελέσματα της διαβούλευσης και, όπως ανέφερε ο κ. Τάσσος, μπορεί να μην ήταν ο μόνος λόγος, ωστόσο ήταν ένα στοιχείο που έγειρε τη ζυγαριά υπέρ της συγκεκριμένης απόφασης.
Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία του εγχειρήματος είναι ότι κάτω από το post στο Facebook της διαφήμισης της λαϊκής και της διαβούλευσης, το 90% των σχολίων ήταν κατά της μετεγκατάστασης. «Αυτό το γεγονός έχει κοινωνικές και πολιτικές ερμηνείες. Μας δείχνει επίσης ότι η διαδικασία είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για όσους λαμβάνουν αποφάσεις. Γιατί πολλές φορές η κοινωνική αντίδραση δεν σε καθοδηγεί σωστά, γιατί δεν εκφράζει το σύνολο των πολιτών», σχολίασε ο αντιδήμαρχος.
Εφαρμογή και σε άλλα θέματα
Η επιτυχία της διαδικασίας ανοίγει τον δρόμο για την αξιοποίηση της συγκεκριμένης μεθοδολογίας και σε άλλες περιπτώσεις. «Είναι μία πρακτική που σκεφτόμαστε να εφαρμόσουμε και σε άλλα θέματα, όπως οι διαβουλεύσεις για το τεχνικό πρόγραμμα ή για άλλα ζητήματα, στα οποία αξίζει να έχεις την άποψη των πολιτών. Η διαβούλευση μέσω chatbot προφανώς δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις διαδικασίες που προβλέπονται από τον νόμο για περιπτώσεις, όπως η κατάρτιση του προϋπολογισμού. Ωστόσο, μπορεί να αποτελέσει ένα συμπληρωματικό εργαλείο που ενδεχομένως να έχει πολύ καλύτερα αποτελέσματα από τις τυπικές και άχαρες διαβουλεύσεις», ανέφερε ο κ. Τάσσος. Τόνισε, πάντως, πως αξία έχει να το εφαρμόσεις όχι σε όλα τα θέματα, αλλά μόνο σε αυτά που ενδιαφέρουν τον κόσμο, ώστε να συμμετάσχει.