Τον κώδωνα του κινδύνου να έχουν αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα οι παρεμβάσεις του δήμου Θεσσαλονίκης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, με τις προσωρινές πεζοδρομήσεις, ποδηλατοδρομήσεις και μετατροπές δρόμων σε ήπιας κυκλοφορίας, κρούουν τα μέλη της Επιτροπής Βιώσιμης Κινητικότητας, Δημόσιου Χώρου και Αστικού Σχεδιασμού της Α' Κοινότητας.
Παρότι η Επιτροπή δεν έχει μήνα που συστάθηκε (24 Ιουνίου), μελέτησε τις σχετικές προτάσεις της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης και με τη γνώμη επιστημόνων, διατύπωσε μια σειρά από ενστάσεις και προτάσεις, ώστε να περιοριστούν τυχόν επιπτώσεις στη ζωή του κέντρου της πόλης.
Τα μέτρα είναι προσωρινού χαρακτήρα, καθώς ελήφθησαν με αφορμή τον κορωνοϊό και προβλέπεται να διαρκέσουν μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2020. Πλην όμως, σε περίπτωση που ο κορωνοϊός παραμείνει εδώ, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τυχόν παράτασή τους.
Τα μέλη της Επιτροπής της Α' Κοινότητας επισημαίνουν ότι είναι υπέρ των μέτρων διευκόλυνσης των μετακινήσεων πεζών και ποδηλατών και των μέτρων βιώσιμων αστικών μετακινήσεων.
«Δεν είμαστε αντίθετοι στη φιλοσοφία των πεζοδρομήσεων, ποδηλατοδρομήσεων και οδών ήπιας κυκλοφορίας. Οι προτάσεις όμως που πήραμε μας έδωσαν την εικόνα του αποσπασματικού. Ο νομοθέτης έδωσε τη δυνατότητα για τέτοιου είδους παρεμβάσεις, ώστε να αποφευχθούν τα φαινόμενα συνωστισμού στα αστικά λεωφορεία και στα πεζοδρόμια. Οι συγκεκριμένες προτάσεις όμως δεν υπηρετούν το πνεύμα του νομοθέτη. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και στην Αθήνα και εκεί δημιουργήθηκαν προβλήματα. Φοβούμαστε δε ότι θα ενισχυθεί η χρήση του ΙΧ και δε θα αποτραπεί. Εμείς, με τεκμηριωμένο τρόπο και με λεπτομέρεια περιγράφουμε τις επιπτώσεις που θα έχουν οι παρεμβάσεις που θέλει να κάνει ο Δήμος στο κέντρο της πόλης», τόνισε στη Voria.gr ο συντονιστής της Επιτροπής της Α' Κοινότητας, Γιώργος Μουμουζιάς.
Δρόμο - δρόμο
Ανά παρέμβαση και δρόμο, η θέση της Επιτροπής Βιώσιμης Κινητικότητας, Δημόσιου Χώρου και Αστικού Σχεδιασμού της Α' Δημοτικής Κοινότητας, είναι η εξής:
1.Νικηφόρου Φωκά (από Τσιμισκή έως Π. Μελά): Με δεδομένο ότι επί της συγκεκριμένης οδού αναμένεται, λόγω οικοδομικών έργων, διέλευση βαρέων οχημάτων στο άμεσα επόμενο διάστημα, δεν κρίνεται σκόπιμη η πεζοδρόμησή της. Εναλλακτικά, όμως, θα μπορούσε να μετατραπεί σε ήπιας κυκλοφορίας με ανώτατο όριο ταχύτητας οχημάτων τα 30 ή 20 χλμ./ώρα.
2.Δ. Γούναρη (από Πλ. Ay. Γεωργίου έως Αγίου Δημητρίου): To συγκεκριμένο τμήμα της οδού έχει αρκούντος πλατιά πεζοδρόμια, εξυπηρετεί πάρα πολλές θέσεις στάθμευσης καθώς και σταθμούς αυτοκινήτων. Δεν κρίνεται σκόπιμη πεζοδρόμησή της ή οιαδήποτε αλλαγή στη χρήση της. Στη συγκεκριμένη πρόταση μειοψήφησαν κάποια μέλη προτείνοντας μικτή χρήση, δηλαδή την πεζοδρόμηση του συγκεκριμένου τμήματος για ορισμένες ώρες της ημέρας (μετά τις 6 μ.μ.), με δυνατότητα εισόδου των μονίμων κατοίκων ή πεζοδρόμηση με την προϋπόθεση ότι θα βρεθούν εναλλακτικές θέσεις στάθμευσης για τους μονίμους κατοίκους.
3.Χρ. Σμύρνης (ατό Τσιμισκή έως Λ. Νίκης): Δεν κρίνεται σκόπιμη πεζοδρόμησή της ή οιαδήποτε αλλαγή στη χρήση της. Μειοψήφησε ένα μέλος που τάχθηκε υπέρ της πεζοδρόμησης.
4.Μητρ. Ιωσήφ (από Τσιμισκή έως Λ. Νίκης): Δεν κρίνεται σκόπιμη πεζοδρόμησή της ή οιαδήποτε αλλαγή στη χρήση της. Επίσης μειοψήφησε ένα μέλος, που τάσσεται υπέρ της πεζοδρόμησης με την προϋπόθεση ότι θα βρεθούν εναλλακτικές θέσεις στάθμευσης για τους μονίμους κατοίκους.
5.Τμήμα Κατούνη (σύμφωνα με τον σχετικό χάρτη, αφορά το τμήμα της Κατούνη από Τσιμισκή έως Β. Ηρακλείου): Με δεδομένο ότι το τμήμα της από πλατεία Εμπορίου έως Β. Ηρακλείου έχει μετατραπεί σε ήπιας κυκλοφορίας, ενώ το τμήμα μεταξύ Τσιμισκή και πλ. Εμπορίου εξυπηρετεί σταθμό αυτοκινήτων, δεν κρίνεται σκόπιμη η πεζοδρόμησή της. Το τμήμα μεταξύ Τσιμισκή και πλ. Εμπορίου θα μπορούσε να μετατραπεί σε ήπιας κυκλοφορίας με ανώτατο όριο ταχύτητας οχημάτων τα 30 ή 20 χλμ./ώρα. Μειοψήφησε επίσης το ίδιο μέλος, που τάσσεται υπέρ της πεζοδρόμησης.
6.Τμήμα Προξ. Κορομηλά (σύμφωνα με τον σχετικό χάρτη, αφορά το τμήμα από Βογατσικού έως Πλουτάρχου): Πεζοδρόμηση του συγκεκριμένου τμήματος θα επιφέρει κυκλοφοριακά προβλήματα, ενώ θα πρέπει να αναφερθεί και η παρουσία σταθμών αυτοκινήτων στο συγκεκριμένο τμήμα. Θα μπορούσε, όμως, να μετατραπεί σε ήπιας κυκλοφορίας με ανώτατο όριο ταχύτητας οχημάτων τα 30 ή 20 χλμ./ώρα. Επίσης μειοψήφησε ένα μέλος υπέρ της πεζοδρόμησης.
7.Μπαλταδώρου: Η συγκεκριμένη οδός είναι αρκετά στενή και δεν επαρκεί για την άνετη μετακίνηση πεζών. Θα μπορούσε να πεζοδρομηθεί ή να μετατραπεί σε ήπιας κυκλοφορίας με ανώτατο όριο ταχύτητας οχημάτων τα 30 ή 20 χλμ./ώρα.
8.Συγγρού: To τμήμα της συγκεκριμένης οδού από την αρχή της έως την Εγνατία, όπως και το τμήμα μεταξύ Φιλίππου και Ολύμπου, έχει μετατραπεί σε ήπιας κυκλοφορίας. To υπόλοιπο τμήμα, εξυπηρετεί πολλές θέσεις στάθμευσης. Κατά συνέπεια προτείνεται να μην τροποποιηθεί η χρήση της συγκεκριμένης οδού. Μειοψήφησε ένα μέλος, που τάσσεται υπέρ της πεζοδρόμησης.
9.Β. Ηρακλείου: Η συγκεκριμένη οδός έχει σημαντικό κυκλοφοριακό φόρτο και εξυπηρετεί σταθμούς αυτοκινήτων. Ενδεχόμενη πεζοδρόμησή της θα επιφέρει προβλήματα. Κατά συνέπεια, δεν κρίνεται σκόπιμη πεζοδρόμησή της ή αλλαγή στη χρήση της. Μειοψήφησε ένα μέλος, που τάσσεται υπέρ της πεζοδρόμησης.
10.Απελλού - Λούη - Βύρωνος - Γρ. Παλαμά: Oι συγκεκριμένες οδοί εξυπηρετούν τους περίοικους της πελατείας Ναβαρίνου και ενδεχόμενη πεζοδρόμησή τους θα επιφέρει προβλήματα σε αυτούς ενώ θα απολεσθεί και σημαντικός αριθμός θέσεων στάθμευσης. Παρ' όλα αυτά, θα μπορούσαν να πεζοδρομηθούν εφόσον εξασφαλιστούν εναλλακτικοί χώροι στάθμευσης των μονίμων κατοίκων στις παρακείμενες Π. Μελά ή Π.Π. Γερμανού, ή να μετατραπούν σε ήπιας κυκλοφορίας (με επιτρεπόμενη στάθμευση) με ανώτατο όριο ταχύτητας οχημάτων τα 30 ή 20 χλμ./ώρα.
11.Λ. Μαργαρίτη: Με δεδομένο ότι η προσέγγιση στη συγκεκριμένη οδό γίνεται από την οδό Καλλάρη που είναι ήπιας κυκλοφορίας, δεν κρίνεται. σκόπιμη η πεζοδρόμηση της Λ. Μαργαρίτη. Θα μπορούσε, όμως, να μετατραπεί σε ήπιας κυκλοφορίας με ανώτατο όριο ταχύτητας οχημάτων τα 30 ή 20 χλμ./ώρα. Μειοψήφησε ένα μέλος, που τάσσεται υπέρ της πεζοδρόμησης.
12.Αναφορικά με τον προτεινόμενο ποδηλατοδρόμο στις οδούς Τσιμισκή – Σαλαμίνος-Νίκης-Ν. Γερμανού: Τρία μέλη θεωρούν ότι συνάδει με τη φιλοσοφία του νομοθέτη, ότι θα μπορούσε να αποτελέσει τμήμα ενός γενικότερου σχεδιασμού ποδηλατοδρόμων της πόλης και συντάσσονται με τη συγκεκριμένη πρόταση. Ομοίως ένα μέλος τονίζει πως θα πρέπει να είναι ασφαλής, να παραμείνει απολύτως προστατευμένος από κινούμενα ή σταθμευμένα οχήματα και να συνδεθεί με το υπόλοιπο δίκτυο, το οποίο βέβαια θα πρέπει επίσης να προστατευτεί και συντηρηθεί. Δυο μέλη τάσσονται κατά της συγκεκριμένης πρότασης θεωρώντας την αποσπασματική και με αμφίβολα οφέλη καθώς και επικίνδυνη για την σωματική ακεραιότητα των ποδηλατών. Ένα ακόμη μέλος τάσσεται, επίσης, κατά της συγκεκριμένης πρότασης, εκτιμώντας ότι χρήση του εν λόγω ποδηλατοδρόμου δεν θα είναι ασφαλής, ιδιαίτερα για τους κινούμενους επί της οδού Τσιμισκή ποδηλάτες. Ο συντονιστής εκτιμά ότι δεν μπορεί να πάρει θέση για τη συγκεκριμένη πρόταση, καθώς δεν είναι γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες για την κατασκευή του, όπως π.χ. η ακριβής θέση του ποδηλατοδρόμου στις οδούς Τσιμισκή, Νίκης και Ν. Γερμανού, οι αποστάσεις των διαδρόμων κίνησης ποδηλάτων από αυτές των αυτοκινήτων κτλ.
Κριτική
«Έχει περάσει πάνω από ένα εξάμηνο από τότε που η δημοτική αρχή, δια του αρμόδιου αντιδημάρχου Βιώσιμης Κινητικότητας και Πρασίνου διοργάνωσε συνάντηση με αιρετούς και κατοίκους της Α' Δημοτικής Κοινότητας, με σκοπό να συζητηθούν θέματα που άπτονταν της αρμοδιότητάς του, όπως το κυκλοφοριακό. Σύσσωμο το σώμα επιδοκίμασε την πρωτοβουλία και τονίστηκε η ανάγκη για μια αμοιβαία συνεργασία. Στο διάστημα που ακολούθησε βιώθηκαν πρωτόγνωρες καταστάσεις λόγω του κορωνοϊού, δεν υπήρξε συνέχεια στην προσδοκώμενη συνεργασία και σήμερα καλούμαστε να πάρουμε θέση ενώπιον προσωρινών παρεμβάσεων, χωρίς να γνωρίζουμε τους ακριβείς στόχους της διοίκησης, με συνέπεια να μην είναι δυνατό να υπάρχει και από την πλευρά μας απόλυτα στοχευόμενη τοποθέτηση. Κοινή πεποίθηση όλων των μελών της Επιτροπής είναι ότι η δημιουργία ποδηλατοδρόμων, πεζοδρόμων και δρόμων ήπιας κυκλοφορίας αναβαθμίζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων της πόλης. Κοινή, επίσης, πεποίθηση είναι ότι οι οποιεσδήποτε παρεμβάσεις θα πρέπει να γίνονται ύστερα από μελέτες που θα λαμβάνουν υπόψη τους μετρήσιμες παραμέτρους, όπως την ενδεχόμενη απώλεια θέσεων στάθμευσης, τους χρόνους μετακίνησης οχημάτων, τετραγωνικά μέτρα στη διάθεση των πεζών, αριθμό επιχειρήσεων που λειτουργούν ή που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, είδος επιχειρήσεων κτλ. Η Επιτροπή πιστεύει πως οι σχετικές προτάσεις του προέδρου της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής Δήμου Θεσσαλονίκης δείχνουν να είναι περισσότερο αποσπασματικές, παρά να αποτελούν μέρος, έστω, ενός γενικότερου σχεδιασμού που ακολουθεί τη φιλοσοφία του νομοθέτη. Δεν αποτελούν τμήμα ενός ευρύτερου πλέγματος που θα επέτρεπε να εξυπηρετούνται ροές πεζών συνδέοντας διαφορετικές χρήσεις γης, ενώ δεν είναι εφικτό να εξεταστεί η συμβατότητα των προτεινόμενων παρεμβάσεων με υπερκείμενους και υποκείμενους σχεδιασμούς, είτε σε επίπεδο μητροπολιτικής πόλης είτε σε επίπεδο του Δήμου Θεσσαλονίκης. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η αστική συγκοινωνία της πόλης είναι ανεπαρκέστατη, ότι υπάρχει έλλειψη των απαιτούμενων χώρων στάθμευσης καθώς και ότι οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές δεν έχουν καταφέρει μέχρι τώρα να ελέγξουν τη διπλοστάθμευση ή την παράνομη στάθμευση, γενικότερα. Τέλος, η έως τώρα εμπειρία δείχνει πως ούτε ο έλεγχος της παράνομης ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων σε χώρο που διατίθεται για πεζούς έχει καταστεί εφικτός», αναφέρει η Επιτροπή στο σκεπτικό της.
Θέσεις
Η κ. Άννα Μανδραβέλη, που είναι το μέλος που διαφοροποιήθηκε, τόνισε ότι «δεν γίνεται να ενισχύσουμε τους άλλους τρόπους μετακίνησης, αν δεν δεχτούμε τον περιορισμό του χώρου κυριαρχίας του IX. Οπότε, ευτυχώς ή δυστυχώς, το δίλημμα για κάθε διαχείριση του αστικού χώρου θα παραμένει για καιρό 'IX ή πεζοί, ποδήλατα, μέσα μαζικής μεταφοράς'. Από την άλλη, δεν μπορούμε να παραβλέπουμε ότι οι πεζοδρομήσεις κατοικημένων δρόμων μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή των κατοίκων σε μη διαχειρίσιμο βαθμό και συνεπώς χρειάζονται συναίνεση και παράλληλη προώθηση εναλλακτικών λύσεων. Οι πεζοδρομήσεις στα κέντρα των πόλεων δεν πρέπει να στοχεύουν στη διεύρυνση της εμπορικής χρήσης τους και την τουριστικοποίηση, αλλά στην προώθηση της εναλλακτικής μετακίνησης. Αναφορικά με την ποδηλατοδρόμηση, απουσιάζουν οι κάθετοι άξονες».
Ο καθηγητής του ΑΠΘ και μέλος της Επιτροπής, Γιώργος Συννεφάκης, τονίζει ότι «η κακή εξυπηρέτηση του πληθυσμού από τον ΟΑΣΘ και η μεγάλη καθυστέρηση της ολοκλήρωσης του Μετρό, μάλλον δημιουργεί κεντρομόλες έλξεις αυτοκινήτων στο κέντρο παρά φυγόκεντρες, με επακόλουθο την περαιτέρω επιβάρυνση των ήδη ανεπαρκών χώρων στάθμευσης και την επαύξηση των παράνομων διπλοπαρκαρισμένων αυτοκινήτων. Συνεπώς, οι αποσπασματικές παρεμβάσεις μόνον αρνητικές συνέπειες θα επιφέρουν στο όλο σύστημα και τις παρενέργειες αυτές θα τις υποστούν οι πολίτες της πόλης. Οριακά θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κάποιοι δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας (woonerf), στον βαθμό που θα βρισκόταν κάποια λύση για την μείωση των χώρων στάθμευσης που θα επιφέρουν. Ως προς τους ποδηλατόδρομους, εάν δεν ενταχθούν και αυτοί σε έναν συνολικό σχεδιασμό του κυκλοφοριακού συστήματος πεζών και οχημάτων της πόλης, θα επιδεινώσουν το πρόβλημα, σίγουρα δε θα επαυξήσουν τα τροχαία ατυχήματα ή και δυστυχήματα. Οι σημειακές παρεμβάσεις εξειδικεύουν σε κλίμακες εφαρμογής την κεντρική ιδέα μιας πλήρους κυκλοφοριακής μελέτης, σε αντίθεση με τις αποσπασματικές, οι οποίες επιβαρύνουν και δεν θεραπεύουν το πρόβλημα».
Η συνέχεια
Η Επιτροπή έστειλε τα αποτελέσματα της διαβούλευσης που πραγματοποίησε στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δήμου και στο δημοτικό συμβούλιο, με στόχο οι αποφάσεις και τα μέτρα που θα ληφθούν να λάβουν υπόψη τις προτάσεις της.
Ο χαρακτήρας της Επιτροπής είναι γνωμοδοτικός, όμως αυτό είναι το σημαντικό και ενθαρρυντικό, που δείχνει ότι η Επιτροπή, δηλαδή οι κάτοικοι της περιοχής ενδιαφέρονται και συμμετέχουν ενεργά σε όσα αποφασίζονται για την περιοχή τους.
«Δεν είμαστε σε κόντρα ή απέναντι σε κανέναν. Εμείς επισημαίνουμε τα ζητήματα που θα δημιουργηθούν από τις παρεμβάσεις και επιτελούμε το ρόλο που αναλάβαμε. Ελπίζουμε να εισακουστούμε. Κρίνουμε χωρίς λόγο την πεζοδρόμηση μόνο ενός τμήματος της Προξένου Κορομηλά. Εκεί συγκεντρώνεται δηλαδή όλη η κίνηση; Ναι στις παρεμβάσεις στη Νικηφόρου Φωκά κάτω από τη Μητροπόλεως, αλλά από τη στιγμή που περιμένουμε εκεί να γίνουν εργασίες με φορτηγά το αμέσως επόμενο διάστημα τι νόημα έχει; Ναι στη μετατροπή της Κατούνη σε ήπιας κυκλοφορίας, αλλά υπάρχει πάρκινγκ που πρέπει να εξυπηρετηθεί. Τέτοια παραδείγματα λειτουργικότητας επισημαίνουμε που θεωρούμε πως πρέπει να τα δει ο Δήμος, προτού προχωρήσει», σημείωσε ο κ. Μουμουζιάς.