Skip to main content

DW: Τα κόμιξ και η ιστορία τους στη Βόννη

Οι Αμερικάνοι έχουν τον Σούπερμαν, οι Γάλλοι τον Αστερίξ. Η Γερμανία παραμένει αναπτυσσόμενη χώρα στα κόμιξ. Μία έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης της Βόννης

Ο Αλεξάντερ Μπράουν, επιμελητής της μεγαλύτερης έκθεσης για την ιστορία των κόμιξ που έχει διοργανωθεί ποτέ στη Γερμανία, χαρακτηρίζει τη στάση που κρατούν οι Γερμανοί απέναντι στον κόσμο των κόμιξ λυπηρή. Ενώ σε άλλες χώρες, όπως τη Γαλλία και το Βέλγιο, μπορεί ένας ενήλικας να διαβάσει κατά τη διάρκεια της διαδρομής του με το μετρό ένα περιοδικό κόμιξ χωρίς να τραβήξει τα περίεργα βλέμματα των συνεπιβατών του, στη Γερμανία δυστυχώς δεν συμβαίνει το ίδιο.

Η έκθεση που φιλοξενεί από σήμερα η Ομοσπονδιακή Αίθουσα Τέχνης της Βόννης (Bundeskunsthalle) παρέχει στους επισκέπτες «μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας» για την ιστορία των κόμιξ. Κεντρικό μήνυμα της: «Σε κάποιες χώρες οι διάλογοι των κόμιξ θεωρούνται προϊόντα πολιτισμού υψηλής ποιότητας». Από την έκθεση δεν λείπει φυσικά το ιαπωνικό manga. «Θα ήταν σαν να παρουσιάζαμε όλα τα εκθέματα του μουσείου του Λούβρου, παραλείποντας τη Μόνα Λίζα!», επισημαίνει ο Μπράουν.

Ιστορία των κόμιξ και η σχέση τους με τη Γερμανία

Τα κόμιξ πρωτοεμφανίστηκαν τα τέλη του 19ου στις αμερικάνικες εφημερίδες. Τότε δεν υπήρχε ούτε το ραδιόφωνο ούτε ο κινηματογράφος. Η εφημερίδα ήταν το κατεξοχήν μέσο ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Τα κόμιξ έκτος του ότι κατείχαν τον πρωτεύοντα ρόλο στον τομέα ψυχαγωγία της τότε εποχής, ήταν επίσης οικονομικά προσιτά και για τους απλούς εργάτες.

Τα γνωστά σε όλους μας περιοδικά κόμιξ έκαναν την πρώτη εμφάνιση τους τα τέλη του 1930 με την τεράστια επιτυχία του γνωστού φανταστικού υπερήρωα Σούπερμαν. Κατά κύριο λόγο, οι νέοι της εποχής ήταν αυτοί που αγόραζαν τα περιοδικά και, όπως σημειώνει ο Μπράουν, τότε δημιουργήθηκε η πρώτη μορφή νεανικής κουλτούρας, δέκα χρόνια πριν από το ροκ εν ρολ.

Η Ευρώπη αγνοούσε για χρόνια αυτή την εξέλιξη. Μέχρι το 1930. Πρωτοπόρος της Ευρώπης .. το μικρό Βέλγιο. Εκεί δημιουργήθηκε η γνωστή σειρά κόμιξ του Ερζέ (Hergé) με κεντρικό ήρωα τον ριψοκίνδυνο και νεαρό ρεπόρτερ Tin Tin, γνωστό στην Ελλάδα ως Τεν Τεν. Άλλοι παγκοσμίως γνωστοί ήρωες κόμιξ που κατάγονται από το Βέλγιο είναι ο Λούκι Λουκ, ο Γκαστόν και τα στρουμφάκια. Οι Γάλλοι έχουν φυσικά τον Αστερίξ.

Η Γερμανία; Τα πρώτα κόμιξ έφτασαν στη Γερμανία μαζί με τους στρατιώτες Τζι-άι και τα πακέτα βοήθειας που έριχναν οι Αμερικάνοι από τα αεροπλάνα τους. Τότε χαρακτηρίστηκαν συλλήβδην «σκουπίδια», «εσπεράντο των αναλφάβητων» και «δηλητήριο για τις ψυχές και τα μυαλά των παιδιών μας» . Ο Μπράουν πιστεύει ότι γι' αυτούς τους αρνητικούς χαρακτηρισμούς ευθύνονται οι ναζί, που στόχο είχαν να παραπλανήσουν το γερμανικό κοινό τότε. Όπως διευκρινίζει, «όποιος κόπτεται για το καλό της νεολαίας, πρέπει να έχει και καθαρή τη συνείδηση του». Αργότερα δημιουργήθηκαν κάποιες πολύ γνωστές φιγούρες στο γερμανικό αναγνωστικό κοινό, όπως οι Φιξ και Φόξι και ο Ίγκελ Μέκι.    

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι και οι Γερμανοί συνέβαλαν κατά κάποιο τρόπο στην επινόηση των κόμιξ τον 19ο αιώνα. Πρόδρομοί τους θεωρούνται οι εικονογραφημένες ιστορίες του Μαξ και του Μόριτς που επινόησε ο κωμικός ποιητής και σκιτσογράφος Βίλχεμ Μπους (1832-1908), ακόμα κι αν λείπουν τα σύννεφα με τους διαλόγους. Έπειτα ακολουθεί και το «Katzenjammer Κids» του Ρούντολφ Ντίρκς (1877/1968), ένας από τους πρώτους που μετανάστευσαν στην Αμερική,  όπου και εμφανίστηκε το έργο του. Το «Katzenjammer Κids» θεωρείται το παλαιότερο κόμικ στριπ μέχρι σήμερα.

Κρίστοφερ Ντρίσεν (dpa) / Νατάσα Κουκουγιάννη

Πηγή: Deutsche Welle