Τα νοθευµένα και υποβαθµισµένα τρόφιµα ενδέχεται να αποτελέσουν απειλή για την υγεία των καταναλωτών και να αποδειχθούν κερδοφόρα για το οργανωµένο έγκληµα, έχοντας σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομία.
Με βάση αυτή την παραδοχή η Europol και η Interpol ξεκίνησαν µία κοινή επιχείρηση (OPSON) µε στόχο την εξιχνίαση των δικτύων και του οργανωµένου εγκλήµατος πίσω από το παράνοµο εµπόριο νοθευµένων και υποβαθµισµένων τροφίµων/ποτών. Η επιχείρηση OPSON έχει τρεις βασικούς στόχους με βάση την ανακοίνωση του ΕΦΕΤ:
• Την αύξηση της ευαισθητοποίησης όσον αφορά στους κινδύνους που προέρχονται από νοθευµένα ή υποβαθµισµένα τρόφιµα
• Τη δηµιουργία συνεργασιών µε τον ιδιωτικό τοµέα, ώστε να προωθηθεί µία συνεκτική απάντηση σε αυτού του είδους τα εγκλήµατα
• Την προστασία των καταναλωτών µέσω της κατάσχεσης και καταστροφής των υποβαθµισµένων νοθευµένων τροφίµων και εντοπισµού των δραστών.
Με στόχο να είναι αποτελεσµατική η δράση εναντίον του φαινοµένου σε αυτό το πρόγραµµα συµµετέχουν η αστυνοµία, τα τελωνεία, οι εθνικοί ρυθµιστικοί φορείς για τα τρόφιµα και συνεργάτες από τον ιδιωτικό τοµέα. Η επιχείρηση που πραγµατοποιείται σε ετήσια βάση αποτελείται από τρεις φάσεις:
Την πρώτη φάση, της προπαρασκευής, όπου κάθε συµµετέχουσα χώρα αποφασίζει ποια υπόθεση θα εντάξει στο συγκεκριµένο πρόγραµµα και καθορίζει µε λεπτοµέρεια το πλάνο δράσης της.
Την επιχειρησιακή φάση όπου κάθε χώρα ανεξάρτητα και αυτόνοµα αποφασίζει το είδος των ελέγχων που θα διενεργήσει. Ο ρόλος των Interpol και Europol περιλαµβάνει τη διασταύρωση των στοιχείων µε τις βάσεις δεδοµένων τους και το συντονισµό της διάθεσης των πληροφοριών προκειµένου να υποστηριχτούν οι τρέχουσες δράσεις. Κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής φάσης ακολουθούνται οι διαδικασίες και λαµβάνονται τα µέτρα που προβλέπονται από την εθνική και ενωσιακή νοµοθεσία.
Στη µετα επιχειρησιακή φάση τα συµµετέχοντα κράτη µαζεύουν και στέλνουν τα αποτελέσµατα των ερευνών τους στη Interpol και Europol και οι δύο οργανισµοί αναλύουν τα δεδοµένα για να εκτιµήσουν τον κίνδυνο να αναγνωρίσουν τις καλύτερες πρακτικές και τα σηµεία που χρίζουν βελτίωσης. Όλα αυτά αποτυπώνονται στην ετήσια έκθεση του προγράµµατος.
Σε αυτό το πλαίσιο η Europol στις 30.03.2016 στην ιστοσελίδα της εξέδωσε δελτίο τύπου κάνοντας τον απολογισµό του προγράµµατος OPSON V. Όσον αφορά στην Ελλάδα ο συντονισµός του OPSON είναι αρµοδιότητα του υπουργείου Οικονοµικών, οι υπηρεσίες του οποίου σε συνεργασία µε τις αρµόδιες αρχές για τον έλεγχο των τροφίµων οργανώνουν και εκτελούν τους απαιτούµενους ελέγχους ακολουθώντας τις καθορισµένες σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο διαδικασίες.
Τα αναφερόµενα στον παραπάνω απολογισµό του προγράµµατος OPSON V ευρήµατα σχετικά µε τα τρόφιµα δεν αποτελούν κίνδυνο για την χώρα µας όχι µόνο γιατί πρόκειται για µικρές ποσότητες που κατασχέθηκαν στο στάδιο της εισαγωγής τους σε κάθε χώρα αλλά και γιατί δεν διακινούνται στην χώρα µας τέτοια τρόφιµα.
Ο ΕΦΕΤ και οι άλλες συναρµόδιες υπηρεσίες ελέγχου έχουν αναπτύξει ένα δίκτυο ελεγκτικών µηχανισµών σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διάθεσης των τροφίµων αλλά και κατά την εισαγωγή τους, ακριβώς για να προστατεύσουν την υγεία και ασφάλεια του καταναλωτή.
Σε κάθε περίπτωση διαπίστωσης κάποιου κινδύνου σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε λαµβάνονται τα απαιτούµενα µέτρα δέσµευσης του τροφίµου και περιορισµού της διάθεσής του ενεργοποιώντας το Σύστηµα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιµα και τις Ζωοτροφές και ενηµερώνεται άµεσα το καταναλωτικό κοινό.