Την περίοδο που η Θεσσαλονίκη ανήκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία ονομαζόταν Ουν Καπάν, δηλαδή αγορά αλεύρων ή –πιο κοντά στο πνεύμα της εποχής- αλευροπάζαρο. Μετά την πυρκαγιά του 1917 οι πολεοδόμοι που επανασχεδίασαν το κέντρο της Θεσσαλονίκης δεν ξέχασαν τους μικρούς εμπόρους και επαγγελματίες και δημιούργησαν μία αγορά στα μέτρα τους, που θύμιζε Ανατολή, αν και όλο το υπόλοιπο πλάνο ήταν για μια καθαρά ευρωπαϊκή πόλη. Από τότε το Καπάνι, η αγορά Βλάλη όπως ονομάζεται επίσημα η περιοχή ανάμεσα στην Εγνατία, την Ερμού, τη Βενιζέλου και την Αριστοτέλους, αποτελεί την παλαιότερη και πιο σταθερή υπαίθρια αγορά της Θεσσαλονίκης. Μια καθημερινή λαϊκή αγορά, όπου πωλούνται κυρίως τρόφιμα και είδη ένδυσης και υπόδησης και στην οποία κυριαρχούν οι φωνές των εμπόρων και τα παζάρια των πελατών. Ένα σημείο που σε συνδυασμό με τη γειτονική αγορά Μοδιάνο υπογραμμίζει το ανατολίτικο βλέμμα της Θεσσαλονίκης, το οποίο την διαφοροποιεί εν πολλοίς από άλλες ελληνικές πόλεις.
Στο Καπάνι σήμερα μπορούν να λειτουργήσουν περί τα 300 καταστήματα, αλλά για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες το 10% από αυτά είναι άδεια. Έχουν ξενοικιαστεί τον τελευταίο χρόνο, χωρίς να υπάρχει ενδιαφέρον για μίσθωση. Όπως επισημαίνουν έμποροι με ιστορία δεκαετιών στο Καπάνι αυτό είναι ένα φαινόμενο που εκδηλώνεται για πρώτη φορά εδώ και χρόνια. Κι αυτό διότι η φήμη της αγοράς Βλάλη, ιδιαίτερα στο πεδίο της εμπορίας τροφίμων (κρέατα, ψάρια, οπωρολαχανικά, μπαχαρικά κ.λπ.) είναι τόσο ισχυρή, που από τη στιγμή κατά την οποία ένα μαγαζί άδειαζε οι ενδιαφερόμενοι έκαναν… ουρά. Σήμερα για τα ξενοίκιαστα στο Καπάνι δεν ρωτάει σχεδόν κανείς, μήνυμα ανησυχητικό. Οι ίδιοι έμποροι, πάντως, εξηγούν την αδιαφορία αυτή, επισημαίνοντας ότι το μόνο που δε λείπει από το Καπάνι είναι οι πελάτες. Κατά τα λοιπά τα προβλήματα είναι πολλά, κυρίως σε επίπεδο υποδομών. Ιδιαίτερα σε ότι αφορά τους κοινόχρηστους χώρους η εικόνα είναι απογοητευτική, ιδιαίτερα όταν βρέχει και τα νερά λιμνάζουν. «Τα τελευταία 15 – 20 χρόνια δεν θυμάμαι να έχει τοποθετηθεί ένας καινούριο κυβόλιθος στα σοκάκια ή να έχει πέσει ένα κιλό τσιμέντο για να καλυφθεί μια από τις επικίνδυνες τρύπες που υπάρχουν» σημειώνει ένας από τους παλιότερους εμπόρους της αγοράς. Επίσης, η καθαριότητα είναι προβληματική, εν μέρει λόγω της ιδιομορφίας του χώρου κι εν μέρει με ευθύνη του δήμου, κάτι που έχει επισημανθεί κατ’ επανάληψη εδώ και αρκετά χρόνια.
Προβλήματα υπάρχουν και στο πεδίο της ασφάλειας, καθώς η απουσία συστηματικής αστυνόμευσης έχει οδηγήσει στο να πωλούνται χωρίς καμία ιδιαίτερη προφύλαξη παράνομα και λαθραία προϊόντα καπνού. Σε κάθε περίπτωση η διαχείριση και η συντήρηση της αγοράς Βλάλη είναι αρμοδιότητα του δήμου Θεσσαλονίκης, που κατά καιρούς έχει ανακοινώσει την πρόθεσή του να αναβαθμίσει την περιοχή –ενδεχομένως εντάσσοντας τη βελτίωση των υποδομών στο Καπάνι σε κάποιο κοινοτικό πρόγραμμα-, χωρίς, όμως, τα σχέδια αυτά να έχουν προχωρήσει.
Πριν από ένα περίπου χρόνο με κονδύλια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για δράσις ντιζάιν, τα οποία διαχειριζόταν το ΚΕΠΑ που συνεργάστηκε με γραφίστες, αλλά και το Σύλλογο Επαγγελματιών Εμπορικού Κέντρου, δημιουργήθηκε ένα σύγχρονο λογότυπο και τυπώθηκαν οι πρώτες σακούλες για όλες τις επιχειρήσεις της περιοχής. Πρόσφατα συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την πανηγυρική εκδήλωση αυτής της δράσης μάρκετινγκ, που είχε ως στόχο να τονώσει το όνομα της αγοράς, να διευρύνει και να ανανεώσει τη φήμη της, επ’ ωφελεία των επαγγελματιών και των εμπόρων που δραστηριοποιούνται εκεί. Έκτοτε έχει πέσει σιωπή, καθώς η συνεργασία 250 – 300 μικρών επιχειρήσεων για έναν κοινό στόχο, στην Ελλάδα είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο.
Σε κάθε περίπτωση το Καπάνι δεν πρέπει να μαραζώσει. Πέραν της εμπορικής του αξίας και του δεσίματός του με το κέντρο της Θεσσαλονίκης, είναι ένα τοπόσημο που η πόλη μπορεί να αξιοποιήσει τουριστικά. Ειδικά τώρα που έχει δρομολογηθεί η αναβάθμιση της Αγοράς Μοδιάνο η συγκυρία είναι μοναδική για την ευρύτερη περιοχή, στην οποία έτσι κι αλλιώς κινούνται οι περισσότεροι από τους ξένους επισκέπτες που υποδέχεται η Θεσσαλονίκη. Μια αγορά τροφίμων κι ένα παζάρι –μπαζάρ στην… καθομιλουμένη- μπορεί να αποδειχθεί ισχυρός οικονομικός και αναπτυξιακός πόλος για μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη, που δεν έχει παρά να ακολουθήσει την παράδοσή της και να ενισχύσει δι’ αυτής της οδού την ταυτότητά της.
