Skip to main content

Στον αέρα η παραχώρηση της Εγνατίας - Νέες καθυστερήσεις στον ορίζοντα

Κοινοτική παρέμβαση για τις τιμές των διοδίων και απαίτηση για πιστοποίηση σηράγγων. Τα μεγάλα κόστη συντήρησης και τα πολύ υψηλά μελλοντικά έσοδα.

Νέες καθυστερήσεις είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν στο διαγωνισμό παραχώρησης της Εγνατίας Οδού και των τριών βασικών καθέτων της, που μπορεί να επιμηκύνουν τις διαδικασίες για μερικές εβδομάδες αλλά έως και για 1-2 χρόνια, αν δεν καταλήξουν, ΤΑΙΠΕΔ και υποψήφιοι επενδυτές, σε κάποια συμβιβαστική συμφωνία ειδικά σε ό,τι αφορά τις πιστοποιήσεις 17 σηράγγων από τις συνολικά 43 που έχει ο οδικός άξονας.

Η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού έχει πολλά «κρυφά κόστη» και πολλές «κρυφές αξίες» από την εκμετάλλευση του άξονα, κόστη και αξίες που υπολογίζονται στην κατηγορία των δεκάδων δις ευρώ, στη διάρκεια των 40 ετών που θα παραχωρηθεί ο άξονας

Ο διαγωνισμός για την παραχώρηση της διαχείρισης και εκμετάλλευσης της Εγνατίας Οδού, ο οποίος προκηρύχθηκε το Νοέμβριο του 2017, μετά από πολλές καθυστερήσεις, θυμίζει λίγο την ιστορία της Λερναίας Ύδρας, γιατί μόλις βρίσκεται λύση σε ένα από τα πολλά εκκρεμή ζητήματα, ένα νέο πρόβλημα εμφανίζεται στη θέση του ή, τουλάχιστον, έρχεται στην επιφάνεια με τη δημοσιότητα που παίρνει.

Έτσι, ενώ μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, έγραφε η Voria.gr (εδώ ) για την εξεύρεση λύσης στη διαφορά μεταξύ Εγνατίας Οδού Α.Ε. και Τράπεζας Πειραιώς σχετικά με το ομολογιακό δάνειο των 250 εκατ. ευρώ (σ.σ. έχει ουσιαστικά εξοφληθεί καθώς υπολείπονται μόλις 8 εκατ. ευρώ), λίγες ημέρες μετά αναδεικνύονται δύο νέα προβλήματα στον δρόμο προς την παραχώρηση.

Το ένα αφορά την τιμολογιακή πολιτική διοδίων που προτάθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ, καθώς η αρμόδια Γενική Διεύθυνση της Ε.Ε., η DG Move, ζήτησε να προσαρμοστεί στην κοινοτική νομοθεσία η οποία πλέον προβλέπει ότι τα διόδια για τα φορτηγά, βαρέα οχήματα άνω των 3,5 τόνων, θα είναι ανάλογα με τις ρύπους που εκπέμπουν.  Πρέπει λοιπόν μέχρι τις 15 Οκτωβρίου το ΤΑΙΠΕΔ να απαντήσει στη DG Move,  για το πως θα προσαρμόσει την τιμολογιακή πολιτική σε ό,τι αφορά τις τιμές των διοδίων.

Το άλλο αφορά τις πιστοποιήσεις και αδειοδοτήσεις 17 σηράγγων, από την Ανεξάρτητη Αρχή Σηράγγων. Η πιστοποίηση των σηράγγων είναι ευθύνη της Εγνατίας Οδού Α.Ε., η οποία θα πρέπει ως το τέλος Νοεμβρίου να στείλει στη Α.Α.Σ. τους σχετικούς φακέλους, που θεωρείται βέβαιο ότι θα επιστραφούν με παρατηρήσεις και προτάσεις για βελτιωτικές παρεμβάσεις καθώς αυτές οι 17 σήραγγες είναι από τις παλαιότερες που κατασκευάστηκαν στον οδικό άξονα με αποτέλεσμα να μη πληρούν όλες τις μεταγενέστερες κοινοτικές απαιτήσεις όσον αφορά θέματα ασφαλείας (σ.σ. αποστραγγίσεις επικινδύνων υγρών, φωτισμός και σημάνσεις που θα διευκολύνουν τη διαφυγή σε περίπτωση ατυχήματος κ.αλ.).

Το μεγάλο αγκάθι είναι, ότι αυτές οι απαιτήσεις πρέπει να εφαρμοστούν στην Εγνατία Οδό και πανευρωπαϊκά, ως τον Απρίλιο του 2019. Επειδή το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, υπάρχει περίπτωση να δοθεί μία διετής παράταση στο χρόνο εφαρμογής, κάτι όμως που δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί η Εγνατία Οδός Α.Ε., η εταιρεία που ως και σήμερα διαχειρίζεται τον οδικό άξονα, επειδή παρεμβάλλεται ο διαγωνισμός της παραχώρησης που ΤΑΙΠΕΔ και κυβέρνηση θέλουν να λήξει εντός του 2019.

Το ΤΑΙΠΕΔ λοιπόν ελπίζει στο να βρεθεί  συνεννόηση με τους υποψηφίους παραχωρησιούχους, δηλαδή να αναλάβουν αυτοί το κόστος της πιστοποίησης που υπολογίζεται κοντά στα 100 εκατ. ευρώ, προσαρμόζοντας ανάλογα τις οικονομικές προσφορές τους. Αν υπάρξει συνεννόηση, ο διαγωνισμός θα προχωρήσει, διαφορετικά, αν οι υποψήφιοι θεωρήσουν προαπαιτούμενο τις πιστοποιήσεις, τότε θα χρειαστούν ως και ενάμισι- δύο χρόνια, για να εξασφαλιστούν.

Σε αναμονή για τους σταθμούς διοδίων

Βέβαια, στην περίπτωση της Εγνατίας είναι σύνηθες να προσπαθούν ΤΑΙΠΕΔ και σύμβουλοι να τρέξουν τον διαγωνισμό, παρότι πολλές κρίσιμες παράμετροι, που θα καθορίσουν τα έσοδα όπως και το κόστος συντήρησης σε βάθος 40ετίας, είναι «στον αέρα».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι σταθμοί διοδίων, που δεν πρόκειται να είναι έτοιμοι προς λειτουργία, στο σύνολό τους, πριν τον Απρίλιο-Μάιο του 2019, όταν το ΤΑΙΠΕΔ προσβλέπει στην κατάθεση δεσμευτικών προσφορών από τους υποψηφίους, περί το τέλος του 2018.

Τώρα εγκαθίσταται ο εργολάβος για το σταθμό του Στρυμονικού, όταν επρόκειτο να ξεκινήσει το έργο τον Απρίλιο, ενώ από πλευράς μετωπικών  σταθμών- που ο καθένας απαιτεί περίπου 6 μήνες για να κατασκευαστεί- υπολείπονται οι σταθμοί σε Καβάλα ( χωρίς έγκριση ΜΠΕ ακόμη λόγω σφάλματος στη χωροθέτηση), Σιάτιστα και Αρδάνιο. Όμως πέραν των μετωπικών σταθμών, είναι και οι πλευρικοί, 42-43 τον αριθμό, που πρέπει επίσης να κατασκευαστούν.

Ωστόσο, το κόστος των πιστοποιήσεων των σηράγγων βάζει στο τραπέζι ένα πολύ σημαντικό θέμα για την εξέλιξη του διαγωνισμού, το μεγάλο κόστος της βαριάς συντήρησης που επιβάλλεται να γίνει και μέρος της οποίας θα γίνει με τα δύο μεγάλα πακέτα έργων που ανέλαβε να εκτελέσει ο ΑΚΤΩΡ.

Ο χορός των δισεκατομμυρίων

Εκτιμάται λοιπόν ότι ο παραχωρησιούχος, στην κατάθεση της προσφοράς του, θα πρέπει να έχει υπολογίσει τα αναμενόμενα όπως και τα έκτακτα κόστη συντήρησης. Δηλαδή, αν ληφθεί υπόψη ότι το νεώτερο τμήμα της Εγνατίας Οδού έγινε προ 10ετίας και πως ο ασφαλτοτάπητας πρέπει να αντικαθίσταται ανά 7-8 χρόνια , τότε για τα περίπου 1.000 χλμ. του άξονα και των καθέτων, θα απαιτούνται 600-700  εκατομμύρια. Εάν σε αυτά προστεθεί και το κόστος των έργων για τις πιστοποιήσεις των σηράγγων, το κονδύλι ξεπερνάει τα 800 εκατομμύρια. Και το παράδειγμα του ασφαλτοτάπητα είναι ένα από τα έργα που χρειάζονται, αν και αντικαταστάσεις δεν απαιτούνται σε όλο το δίκτυο που θα παραχωρηθεί.

Τα κόστη όμως μπορεί να αυξηθούνε κατά πολύ, αν με βάση τους νέους Κοινοτικούς όρους, απαιτηθεί και η αντικατάσταση των στηθαίων, με νέα πιο ενισχυμένα. Τότε στο λογαριασμό των πρέπει να προστεθούν άλλα 800 εκατ. ευρώ.

Όταν συνεπώς υποστηρίζεται από κατασκευαστές, ότι το κόστος της συντήρησης στα επόμενα λίγα χρόνια είναι κοντά στο 1 δις. , δεν πρόκειται για υπερβολή. Ας ληφθεί υπόψη ότι σε βάθος 40ετίας, μόνο για τα ασφαλτικά, που θα πρέπει να αλλάξουν 6 ή 7 φορές, η δαπάνη με σημερινούς υπολογισμούς ίσως και να ξεπερνάει τα 4,5-5 δις. ευρώ.

Ωστόσο, από την άλλη πλευρά και τα έσοδα του παραχωρησιούχου θα είναι μεγάλα. Με την επίτευξη συμφωνίας με την Τράπεζα Πειραιώς και την απελευθέρωση των εισπράξεων από τους σταθμούς διοδίων, ο διαχειριστής θα εισπράττει το έτος πάνω από 200 εκατ. ευρώ.

Σήμερα τα ετήσια έσοδα είναι μεταξύ 85-90 εκατ. ευρώ, αλλά η χρέωση ανά χιλιόμετρο από 0,03 ευρώ στα 0,05 ευρώ, από 1/1/2019, θα αυξήσει τα έσοδα, ενώ θεωρείται ότι στη συνέχεια θα υπάρξει και άλλη αύξηση από τον παραχωρησιούχο. Εάν συνυπολογιστεί και η προσθήκη πολλών νέων σταθμών διοδίων, εκτιμάται ότι τα έσοδα θα ξεπερνούν κατά πολύ τα 200 εκατ. ευρώ το χρόνο.

Στα παραπάνω υψηλά έσοδα, θα μπορούν να προστεθούν έσοδα από την ενεργειακή αναβάθμιση και αξιοποίηση του άξονα, ενδεχομένως και από τη διέλευση οπτικών ινών, όπως βεβαίως και από την ανάπτυξη χώρων ΣΕΑ, δηλαδή εξυπηρέτησης αυτοκινητιστών.

Από τη μια λοιπόν υψηλά έσοδα και από την άλλη υψηλά κόστη. Και το ερώτημα που θα τεθεί όταν ανοίξουν οι δεσμευτικές προσφορές θα είναι αναμφίβολα : «για τι ποσό, μπορεί να παραχωρηθεί η Εγνατία Οδός και οι τρεις κάθετοι, για περίοδο 40 χρόνων;»