Το 90% του γαύρου και της σαρδέλας αλιεύονται στο Βόρειο Αιγαίο, ενώ η παρακολούθηση των αποθεμάτων πραγματοποιείται τα τελευταία 14 χρόνια από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων του Ελληνικού Κ
Το 90% του γαύρου και της σαρδέλας αλιεύονται στο Βόρειο Αιγαίο, ενώ η παρακολούθηση των αποθεμάτων πραγματοποιείται τα τελευταία 14 χρόνια από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών, σύμφωνα με τον διευθυντή ερευνών του Κέντρου, Αθανάσιο Μαχιά.
Η παρακολούθηση των αποθεμάτων των ψαριών αυτών στο Βόρειο Αιγαίο (Πλατό Λήμνου, Θρακικό Πέλαγος, Θερμαϊκός Κόλπος) γίνεται με την ακουστική μεθοδολογία, από το Ερευνητικό Σκάφος του Ινστιτούτου «ΦΙΛΙΑ». Αυτό επιτυγχάνεται με την χρήση μηχανημάτων τα οποία εκπέμπουν υπερήχους κατά την διάρκεια της πορείας του σκάφους κατά μήκος προκαθορισμένων διαδρομών στην θάλασσα. Οι υπέρηχοι ανακλώνται από τα ψάρια τα οποία βρίσκονται στη στήλη του νερού και επιστρέφουν στο μηχάνημα, το οποίο καταγράφει την ποσότητα του ήχου που επιστρέφει.
Στη συνέχεια ο ήχος αναλύεται και υπολογίζεται η ποσότητα των ψαριών που υπάρχει στην θάλασσα. Η ανάλυση αυτή περιλαμβάνει τρία στάδια:
α) την κατανομή του ήχου στα διάφορα είδη ψαριών με βάση το χαρακτηριστικό σχήμα των κοπαδιών τους
β) τον υπολογισμό των ψαριών που ηχοβολίζονται με βάση την γνωστή ποσότητα ήχου που ανακλά κάθε άτομο ψαριού από κάθε είδος και
γ) με τον στατιστικό υπολογισμό της ποσότητας των ψαριών στο σύνολο της περιοχής.
Για τις ανάγκες της έρευνας πραγματοποιούνται επίσης πειραματικές δειγματοληψίες ψαριών με πελαγική τράτα.
Παράλληλα με την παραπάνω μεθοδολογία, τα αποθέματα του γαύρου εκτιμώνται και με δειγματοληψία των αβγών του σε προκαθορισμένους σταθμούς. Από την ποσότητα των αυγών που συλλέγονται, καθώς και από μελέτη του μέσου αριθμού των αυγών που γεννά κάθε άτομο, γίνεται εκτίμηση της ποσότητας των ενηλίκων ψαριών που υπάρχουν στην θάλασσα.
Με τις δύο αυτές μεθόδους γίνεται κάθε χρόνο εκτίμηση της ποσότητας των ψαριών με άμεσο τρόπο. Οι τρόποι αυτοί εκτίμησης των πελαγικών ψαριών είναι και οι πλέον ενδεδειγμένοι, δεδομένου ότι τα ψάρια αυτά έχουν πάρα πολύ μικρή διάρκεια ζωής.
Ενδεικτικά, το 95% των ψαριών έχουν ηλικία μικρότερη των 3 ετών. Η μικρή διάρκεια ζωής των ψαριών αυτών έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις από χρονιά σε χρονιά, επειδή η αναπαραγωγική τους επιτυχία και η είσοδος νεαρών ατόμων στο απόθεμα εξαρτάται πάρα πολύ από τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στη περιοχή.
Οι παραπάνω έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Από το 2003 οι δειγματοληψίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προγράμματος, το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων, που συγχρηματοδοτείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραμμα αυτό έχει ως στόχο την συλλογή δεδομένων για την αλιευτική δραστηριότητα στην Ελλάδα με βάση ένα κοινό πρωτόκολλο για όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.
Με τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε γίνεται κάθε χρόνο εκτίμηση της κατάστασης των μικρών πελαγικών ψαριών, έτσι ώστε να υπάρχει διαθέσιμη η αναγκαία γνώση και πληροφορία την ορθολογική διαχείρισή τους και τη λήψη διαχειριστικών μέτρων. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν μια σταθερή κατάσταση για τον γαύρο, ενώ η σαρδέλα φαίνεται να παρουσιάζει τάσεις έντονης αλιευτικής πίεσης.
Α.Μ
Η παρακολούθηση των αποθεμάτων των ψαριών αυτών στο Βόρειο Αιγαίο (Πλατό Λήμνου, Θρακικό Πέλαγος, Θερμαϊκός Κόλπος) γίνεται με την ακουστική μεθοδολογία, από το Ερευνητικό Σκάφος του Ινστιτούτου «ΦΙΛΙΑ». Αυτό επιτυγχάνεται με την χρήση μηχανημάτων τα οποία εκπέμπουν υπερήχους κατά την διάρκεια της πορείας του σκάφους κατά μήκος προκαθορισμένων διαδρομών στην θάλασσα. Οι υπέρηχοι ανακλώνται από τα ψάρια τα οποία βρίσκονται στη στήλη του νερού και επιστρέφουν στο μηχάνημα, το οποίο καταγράφει την ποσότητα του ήχου που επιστρέφει.
Στη συνέχεια ο ήχος αναλύεται και υπολογίζεται η ποσότητα των ψαριών που υπάρχει στην θάλασσα. Η ανάλυση αυτή περιλαμβάνει τρία στάδια:
α) την κατανομή του ήχου στα διάφορα είδη ψαριών με βάση το χαρακτηριστικό σχήμα των κοπαδιών τους
β) τον υπολογισμό των ψαριών που ηχοβολίζονται με βάση την γνωστή ποσότητα ήχου που ανακλά κάθε άτομο ψαριού από κάθε είδος και
γ) με τον στατιστικό υπολογισμό της ποσότητας των ψαριών στο σύνολο της περιοχής.
Για τις ανάγκες της έρευνας πραγματοποιούνται επίσης πειραματικές δειγματοληψίες ψαριών με πελαγική τράτα.
Παράλληλα με την παραπάνω μεθοδολογία, τα αποθέματα του γαύρου εκτιμώνται και με δειγματοληψία των αβγών του σε προκαθορισμένους σταθμούς. Από την ποσότητα των αυγών που συλλέγονται, καθώς και από μελέτη του μέσου αριθμού των αυγών που γεννά κάθε άτομο, γίνεται εκτίμηση της ποσότητας των ενηλίκων ψαριών που υπάρχουν στην θάλασσα.
Με τις δύο αυτές μεθόδους γίνεται κάθε χρόνο εκτίμηση της ποσότητας των ψαριών με άμεσο τρόπο. Οι τρόποι αυτοί εκτίμησης των πελαγικών ψαριών είναι και οι πλέον ενδεδειγμένοι, δεδομένου ότι τα ψάρια αυτά έχουν πάρα πολύ μικρή διάρκεια ζωής.
Ενδεικτικά, το 95% των ψαριών έχουν ηλικία μικρότερη των 3 ετών. Η μικρή διάρκεια ζωής των ψαριών αυτών έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις από χρονιά σε χρονιά, επειδή η αναπαραγωγική τους επιτυχία και η είσοδος νεαρών ατόμων στο απόθεμα εξαρτάται πάρα πολύ από τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν στη περιοχή.
Οι παραπάνω έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Από το 2003 οι δειγματοληψίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προγράμματος, το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων, που συγχρηματοδοτείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραμμα αυτό έχει ως στόχο την συλλογή δεδομένων για την αλιευτική δραστηριότητα στην Ελλάδα με βάση ένα κοινό πρωτόκολλο για όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.
Με τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε γίνεται κάθε χρόνο εκτίμηση της κατάστασης των μικρών πελαγικών ψαριών, έτσι ώστε να υπάρχει διαθέσιμη η αναγκαία γνώση και πληροφορία την ορθολογική διαχείρισή τους και τη λήψη διαχειριστικών μέτρων. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν μια σταθερή κατάσταση για τον γαύρο, ενώ η σαρδέλα φαίνεται να παρουσιάζει τάσεις έντονης αλιευτικής πίεσης.
Α.Μ