Αντίθετη με την απόφαση του ΚΑΣ για την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης είναι η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, τονίζοντας μάλιστα πως η διαδικασία δεν ήταν η πρέπουσα για μία τόσο σοβαρή υπόθεση. Παράλληλα, σε ανακοίνωση καταγγέλουν πως κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των νέων προτάσεων δεν επετράπη η παρουσία της υπεύθυνης της ανασκαφής αρχαιολόγου στην αίθουσα του Συμβουλίου.
Όπως αναφέρει η ΕΛΛΕΤ, η δυνατότητα κατασκευής του σταθμού του μετρό με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων έχει αποδειχθεί από εγκεκριμένες μέχρι σήμερα μελέτες, υποστηρίζοντας ότι η οποιαδήποτε μεταβολή, ιδιαίτερα αντίθετη προς την επιστημονικά αποδεκτή κατεύθυνση, κάνει επισφαλή ακόμη και την χρηματοδότηση του έργου.
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
Προχθές, Τετάρτη, 18 Δεκεμβρίου, σε μία ολονύχτια και εξαντλητική συνεδρίαση, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) αποφάσισε με 13 ψήφους υπέρ και 2 κατά, την απόσπαση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό και την ύστερη επανατοποθέτησή μέρους αυτών, αποδεχόμενο την πρόταση της Αττικό Μετρό ΑΕ, σύμφωνα με την οποία κρίνεται επισφαλής η λύση της κατά χώρα διατήρησης, η οποία είχε γίνει παλαιότερα δεκτή και από το ΚΑΣ και από το Υπουργείο και της οποίας η υλοποίηση βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η νέα πρόταση λήφθηκε από τα μέλη του ΚΑΣ μόλις στην αρχή της συνεδρίασης ενώ η παρουσίαση της από τους αντιπροσώπους της Αττικό Μετρό ΑΕ διήρκεσε πάνω από τέσσερεις ώρες αναγκάζοντας τα μέλη του Συμβουλίου, να κρίνουν χωρίς προηγούμενη λεπτομερέστερη ενημέρωση σχετικά με τις οικονομοτεχνικές μεταβολές. Ας σημειωθεί εδώ ότι κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των νέων προτάσεων δεν επετράπη η παρουσία της υπεύθυνης της ανασκαφής αρχαιολόγου στην αίθουσα του Συμβουλίου.
Συμπερασματικά, η διαδικασία δεν ήταν η πρέπουσα για μία τόσο σοβαρή υπόθεση και για ένα συμβουλευτικό όργανο της Διοίκησης με ένα τόσο αξιόλογο παρελθόν. Εννοείται ότι για τις μείζονος σημασίας προτάσεις οι οποίες θα καθορίσουν τα ποιοτικά στοιχεία ενός εμβληματικού έργου για την πόλη της Θεσσαλονίκης δεν προηγήθηκε καμία απολύτως ενημέρωση της ελληνικής και της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού ήταν παρούσα, εκπροσωπώντας επίσης την πανευρωπαϊκή ομοσπονδία οργανώσεων πολιτισμικής κληρονομιάς Europa Nostra, και παρουσίασε στα μέλη του ΚΑΣ την αντίθεσή της σε αυτήν την αρνητική εξέλιξη της πορείας του έργου. Η απόσπαση και επανατοποθέτηση των στοιχείων του μοναδικού αυτού αρχαιολογικού συνόλου, πανευρωπαϊκής εμβέλειας, θα έχει σοβαρές συνέπειες στην αυθεντικότητα, την ιστορικότητα, την εκπαιδευτική και πολιτισμική του αξία καθώς θα δημιουργηθεί ένα σκηνικό το οποίο θα θυμίζει ελάχιστα τον σημερινό αρχαιολογικό χώρο. Παράλληλα, η όλη διαδικασία ως και η χρήση νέων -ποσοτικών πια- κριτηρίων και συγκεκριμένα καθαρά οικονομικών στην εφαρμογή των διατάξεων του ισχύοντος Αρχαιολογικού Νόμου του 2002 εισάγουν νέα ήθη και αποδυναμώνουν σημαντικά τα ηθικά και λογικά ερείσματα του Νόμου, που επιτάσσουν την προστασία των μνημείων ως ζήτημα υπαρξιακών αξιών.
Επιπλέον, το Ελληνικό κράτος έχει τη νομική δέσμευση με την υπογραφή της συνθήκης της Βαλέττα (1992) και την επικύρωσή της το 2005 και σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο του 2002, να μεριμνά για τη διατήρησή τους κατά χώρα όταν αυτό είναι εφικτό. Η δυνατότητα κατασκευής του σταθμού του μετρό με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων έχει αποδειχθεί, όπως προκύπτει από τις εγκεκριμένες μέχρι σήμερα μελέτες, οι οποίες μάλιστα υλοποιούνται με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η οποιαδήποτε μεταβολή, ιδιαίτερα αντίθετη προς την επιστημονικά αποδεκτή κατεύθυνση, κάνει επισφαλή ακόμη και την χρηματοδότηση του έργου.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ πιστεύει ότι μια απόφαση για ένα τόσο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο, εμβληματικό όχι μόνο για τη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα αλλά για την Ευρώπη, δεν θα πρέπει να λαμβάνεται μέσα στον ελάχιστο χρόνο των τριών εργάσιμων ημερών που δόθηκαν στις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ για να αποφανθούν και ερήμην της επιστημονικής κοινότητας. Κάνουμε έκκληση στην Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη να μην προχωρήσει στην υπογραφή της σχετικής Απόφασης, αλλά να δώσει τον απαραίτητο χρόνο για ένα επιστημονικό διάλογο.
Είναι δυστυχώς ήδη πιθανόν ότι το τιτάνιο έργο της κοπής σε μικρά τεμάχια, της απόσπασης και επανατοποθέτησης μαζί με την αναγκαία ανασκαφή άλλων στρωμάτων δε θα μπορέσει να ολοκληρωθεί έως το 2023, με αποτέλεσμα όχι μόνο να χάσει η χώρα την υπάρχουσα χρηματοδότηση αλλά να υποχρεωθεί να επιστρέψει κονδύλια στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ανταποκρινόμενη σε αιτήματα πολλών πολιτιστικών φορέων και πολιτών, οργάνωσε συνέντευξη Τύπου δίνοντας την ευκαιρία να ακουσθεί η φωνή τους. Κοινοποίησε στα μέλη του ΚΑΣ την εμπεριστατωμένη δήλωση της Europa Nostra. Έδωσε την ευκαιρία σε Έλληνες και ξένους να στηρίξουν τις θέσεις τους με το πρωτοφανές αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν περισσότερες από 26.500 υπογραφές σε τρεις ημέρες και οι υπογραφές να συνεχίζονται με γοργό ρυθμό.