Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης διοργανώνει διάλεξη του καθηγητή Νίκου Παπαστεργιάδη, με τίτλο «To κοσμοπολιτικό φαντασιακό της τέχνης: Τρόμος, Φόβος, Περιέργεια και Ελπίδα» την Πέμπτη 19 Νοεμβρίου
Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης διοργανώνει διάλεξη του καθηγητή Νίκου Παπαστεργιάδη, με τίτλο «To κοσμοπολιτικό φαντασιακό της τέχνης: Τρόμος, Φόβος, Περιέργεια και Ελπίδα» την Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 2009 στις 19.00 στο χώρο Νέων Μέσων του ΕΜΣΤ. Η διάλεξη εντάσσεται στο πλαίσιο της σειράς Διαλέξεις που έχει ξεκινήσει το ΕΜΣΤ με στόχο μια διεπιστημονική και διακλαδική προσέγγιση της σύγχρονης τέχνης.
Περίληψη διάλεξης
Οι καλλιτέχνες συχνά αναφέρονται στον πόλεμο μετά το γεγονός. Καλούνται να δώσουν μορφή σε γεγονότα μνήμης, ενθύμησης και λύτρωσης. Στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι είναι αδύνατον να μην πάρει κανείς θέση. Εξίσου ενοχλητικό και κουραστικό είναι όταν ένας σχολιαστής καθυστερεί να αναλύσει το θέμα του. Οι καλλιτέχνες επιχειρούν να κάνουν το δικό τους σχόλιο τη στιγμή που ο πόλεμος είναι ακόμα ανοιχτός. Σε μια έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο ICA του Λονδίνου με τίτλο Memorial to the Iraq War (Μνημείο στον Πόλεμο του Ιράκ), ο καλλιτέχνης Liam Gillick με αυτοκριτική διάθεση προσπάθησε να πείσει τους συναδέλφους του να παρακάμψουν την συνηθισμένη τους πρακτική και να σταθούν ως πολίτες ενάντια στις αυταπάτες των ηγετών τους. Αυτή είναι μια εξαιρετική στιγμή, όπου είναι απαραίτητο για ορισμένους να αναστείλουν την καθημερινή τους εργασία, προκειμένου να πραγματοποιήσουν μια άμεση δήλωση. Δεν είναι σωστό να ανατρέχουμε στο παρελθόν, σε άλλες προηγούμενες στιγμές φαινομενικής πολιτιστικής συναίνεσης. Αντίθετα, θα έπρεπε να βλέπουμε την τέχνη ως φορέα ανάδειξης των διαφορών και ως ένα τέλειο σχήμα για την αποκάλυψη του παράδοξου.
Σε αυτήν την διάλεξη θα εξετάσω μια σειρά από στρατηγικές και μεθόδους που χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες για να αντιμετωπίσουν τα πολιτικά θέματα των καιρών μας. Είναι ένα κρίσιμο ταξίδι που απαιτεί την επανεξέταση των επιρροών που ασκούν ο φόβος και η ελπίδα, όπως επίσης και την αναγνώριση της ζωηρής περιέργειας που δημιουργείται σε στιγμή τρόμου. Ο στόχος μου δεν είναι να αποκωδικοποιήσω την σημασία στην τέχνη, σαν αυτό να αποκάλυπτε κρυμμένες αλήθειες, αλλά να ξεκινήσω από τα ίχνη και τα σημάδια που αυτή προσφέρει στην τρέχουσα διαδικασία του αντιληπτικού μετασχηματισμού. Ως εκ τούτου, θα υποστηρίξω ότι η κριτική σκέψη, όπως και η τέχνη, απαιτούν μια συμμετοχική μεθοδολογία. Ο κριτικός πρέπει να βρίσκεται στον συγκεκριμένο χρόνο και τόπο του γεγονότος και όχι να είναι ένας «εκ των υστέρων» σχολιαστής των αποτελεσμάτων και των συνεπειών. Επίσης, θα υποστηρίξω, ότι ένα νέο πλαίσιο είναι απαραίτητο προκειμένου να απευθύνουμε τον πολυσύνθετο διεθνικό διάλογο, ο οποίος όχι μόνο παρακινεί αλλά και διαμορφώνει τις σύγχρονες εικαστικές πρακτικές. Αυτό θα μας αναγκάσει να σκεφτούμε πέρα από το θέμα του έθνους-κράτους και έτσι να επανεξετάσουμε την αλληλεπίδραση του παγκόσμιου με το τοπικό.
Περίληψη διάλεξης
Οι καλλιτέχνες συχνά αναφέρονται στον πόλεμο μετά το γεγονός. Καλούνται να δώσουν μορφή σε γεγονότα μνήμης, ενθύμησης και λύτρωσης. Στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι είναι αδύνατον να μην πάρει κανείς θέση. Εξίσου ενοχλητικό και κουραστικό είναι όταν ένας σχολιαστής καθυστερεί να αναλύσει το θέμα του. Οι καλλιτέχνες επιχειρούν να κάνουν το δικό τους σχόλιο τη στιγμή που ο πόλεμος είναι ακόμα ανοιχτός. Σε μια έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο ICA του Λονδίνου με τίτλο Memorial to the Iraq War (Μνημείο στον Πόλεμο του Ιράκ), ο καλλιτέχνης Liam Gillick με αυτοκριτική διάθεση προσπάθησε να πείσει τους συναδέλφους του να παρακάμψουν την συνηθισμένη τους πρακτική και να σταθούν ως πολίτες ενάντια στις αυταπάτες των ηγετών τους. Αυτή είναι μια εξαιρετική στιγμή, όπου είναι απαραίτητο για ορισμένους να αναστείλουν την καθημερινή τους εργασία, προκειμένου να πραγματοποιήσουν μια άμεση δήλωση. Δεν είναι σωστό να ανατρέχουμε στο παρελθόν, σε άλλες προηγούμενες στιγμές φαινομενικής πολιτιστικής συναίνεσης. Αντίθετα, θα έπρεπε να βλέπουμε την τέχνη ως φορέα ανάδειξης των διαφορών και ως ένα τέλειο σχήμα για την αποκάλυψη του παράδοξου.
Σε αυτήν την διάλεξη θα εξετάσω μια σειρά από στρατηγικές και μεθόδους που χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες για να αντιμετωπίσουν τα πολιτικά θέματα των καιρών μας. Είναι ένα κρίσιμο ταξίδι που απαιτεί την επανεξέταση των επιρροών που ασκούν ο φόβος και η ελπίδα, όπως επίσης και την αναγνώριση της ζωηρής περιέργειας που δημιουργείται σε στιγμή τρόμου. Ο στόχος μου δεν είναι να αποκωδικοποιήσω την σημασία στην τέχνη, σαν αυτό να αποκάλυπτε κρυμμένες αλήθειες, αλλά να ξεκινήσω από τα ίχνη και τα σημάδια που αυτή προσφέρει στην τρέχουσα διαδικασία του αντιληπτικού μετασχηματισμού. Ως εκ τούτου, θα υποστηρίξω ότι η κριτική σκέψη, όπως και η τέχνη, απαιτούν μια συμμετοχική μεθοδολογία. Ο κριτικός πρέπει να βρίσκεται στον συγκεκριμένο χρόνο και τόπο του γεγονότος και όχι να είναι ένας «εκ των υστέρων» σχολιαστής των αποτελεσμάτων και των συνεπειών. Επίσης, θα υποστηρίξω, ότι ένα νέο πλαίσιο είναι απαραίτητο προκειμένου να απευθύνουμε τον πολυσύνθετο διεθνικό διάλογο, ο οποίος όχι μόνο παρακινεί αλλά και διαμορφώνει τις σύγχρονες εικαστικές πρακτικές. Αυτό θα μας αναγκάσει να σκεφτούμε πέρα από το θέμα του έθνους-κράτους και έτσι να επανεξετάσουμε την αλληλεπίδραση του παγκόσμιου με το τοπικό.