Οι οκτώ φίλοι περνούσαν τις τελευταίες ημέρες κλεισμένοι στα σπίτια τους στο Βουκουρέστι τηρώντας τις νουθεσίες της ρουμανικής κυβέρνησης για αυτο-περιορισμό. Με πάθος για τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία, δεν ήθελαν να άφησαν τον περίσσιο ελεύθερο χρόνο που αναπάντεχα είχαν στα χέρια τους ανεκμετάλλευτο. Στις διαδικτυακές τους συνομιλίες μοιράζονταν συνεχώς ιδέες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μάχη κατά της εξάπλωσης του νέου ιού. Μία από αυτές «έκανε κλικ» όλους: ήταν η δημιουργία ενός online ημερολογίου το οποίο θα ενημέρωνε αμέσως τις επαφές ενός ατόμου μόλις αυτό επιβεβαιωνόταν θετικό στον νέο κορωνοϊό.
Η παρέα, που αποτελείται μεταξύ άλλων από προγραμματιστές, ερευνητές, ψυχολόγους και ειδικούς στην εκπαίδευση, μετέτρεψε σε 24 ώρες την ιδέα αυτή σε ένα πλήρως λειτουργικό διαδικτυακό εργαλείο, με την ονομασία Track My Cicle.
«Νιώσαμε την ανάγκη να κάνουμε κάτι. Νιώθαμε συνδεδεμένοι με αυτό που γινόταν στις χώρες που πλήττονται από τον κορωνοϊό. Πολλοί Ρουμάνοι εξάλλου μένουν στην Ιταλία. Θέλαμε λοιπόν να κάνουμε κάτι με τα μέσα που είχαμε», αναφέρει μιλώντας στη Voria.gr o Κρίστιαν Χαλντάν, ένας εκ των δημιουργών, που ασχολείται με το μάνατζμεντ.
Πώς λειτουργεί
Ο στόχος του Track My Cicle (δείτε εδώ) είναι να αυτοματοποιήσει και να διευκολύνει τη διαδικασία tracking των στενών επαφών των ανθρώπων που ανακαλύπτουν πως είναι θετικοί στον COVID-19. Λειτουργεί εύκολα και απλά προκειμένου να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους τους πιθανούς χρήστες. Αυτό που πρέπει να κάνει κανείς είναι να μπει στην ιστοσελίδα, να δημιουργήσει έναν λογαριασμό και να γράψει το status στο οποίο βρίσκεται (ενεργός -που σημαίνει ότι συνεχίζει να βγαίνει καθημερινά-, σε εθελοντική καραντίνα, σε αναγκαστική καραντίνα επειδή είναι επιβεβαιωμένος φορέας του ιού, στο νοσοκομείο ή σε ανάρρωση από τον κορωνοϊό). Ο χρήστης έπειτα καλείται να γράφει κάθε ημέρα το όνομα και το email των ανθρώπων που σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας θεωρούνται στενές επαφές*. Σε περίπτωση που ο χρήστης διαγνωσθεί θετικός στον ιό, το μόνο που έχει να κάνει είναι να αλλάξει το status του κατάλληλα, και έτσι αυτόματα όλες οι στενές επαφές που είχε τις προηγούμενες 14 ημέρες ειδοποιούνται μέσω email το οποίο αναγράφει πως κάποιος από τον στενό τους κύκλο έχει διαγνωσθεί θετικός στον κορωνοϊό. «Προσπαθήσαμε το μήνυμα να μην σπέρνει τον πανικό. Υπογραμμίζουμε στο κείμενο του email πως το ότι λαμβάνουν δεν σημαίνει ότι έχουν και αυτοί προσβληθεί από τον νέο ιό αλλά ότι απλά πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ανάλογα με την πολιτική κάθε χώρας», τονίζει η Μιχαέλα Γκεοργκέσκου, ειδικός στην εκπαίδευση. Όπως αναφέρει, το Track My Cicle δεν έχει πάρει ακόμα την τελική του μορφή και πως η ομάδα συνεχίζει να εργάζεται για να βελτιώσει το εργαλείο. Ωστόσο, ήδη 375 άτομα έχουν ήδη εγγραφεί στην πλατφόρμα.
Η κ. Γκεργκέσκου υπογράμμισε ότι η ομάδα έδωσε μεγάλη προσοχή στο θέμα των προσωπικών δεδομένων και για αυτό τα στοιχεία κάθε επαφής διαγράφονται μετά από 18 ημέρες, λίγες ημέρες παραπάνω από το χρονικό όριο επώασης του ιού.
Η τεχνολογία στην υπηρεσία της κοινωνίας
Σε λίγες ημέρες, και άλλοι Ρουμάνοι προγραμματιστές θα προσπαθήσουν να κάνουν αυτό που έκανε και η παρέα της Μιχαέλα και του Κρίστιαν σε έναν διαγωνισμό ανάπτυξης εργαλείων για την καταπολέμηση του κορωνοϊού που διοργανώνει στο Βουκουρέστι η οργάνωση Code 4 Romania.
Η πανδημία δημιουργεί ένα πεδίο δόξης λαμπρό στο οποίο η επιστήμη της πληροφορικής μπορεί να ενεργοποιηθεί προσπαθώντας να βοηθήσει την κοινωνία να καταπολεμήσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα την πανδημία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση το συνειδητοποίησε γρήγορα αυτό. Η ΕΕ θα επενδύσει 164 εκατομμύρια ευρώ σε νεοφυείς επιχειρήσεις και επιχειρήσεις τεχνολογίας και καινοτομίες που θα καταθέσουν τις καλύτερες ιδέες με θέμα τη θεραπεία, την εξέταση, την παρακολούθηση του νέου ιού και οποιαδήποτε άλλη πτυχή της πανδημίας τις οποίες συγκέντρωσε με έκτακτο κάλεσμα για επιχορήγηση που κοινοποίησε στις 13 Μαρτίου.
Στην άλλη άκρη του πλανήτη, στις ΗΠΑ, μια ομάδα μεγάλων ερευνητών όπως το MIT, το Χάρβαρντ και η Mayo Clonic έκανε ήδη ένα μεγάλο πρώτο βήμα υλοποιώντας το Private Kit (https://apps.apple.com/us/app/private-kit-prototype/id1501903733). Πρόκειται για την πιλοτική ακόμα έκδοση μιας εφαρμογής για κινητά στην οποία, όπως αναφέρει το FastCompany, ο χρήστης δίνει τη συναίνεση του να παρακολουθεί το γεωγραφικό του στίγμα μέσω κινητού. Έτσι όταν έχει συναντήσει κάποιον που έχει διαγνωσθεί με κορωνοϊό, η εφαρμογή τον ενημερώνει αυτόματα για το πότε συνάντησε τον άνθρωπο που προσβλήθηκε και για πόση ώρα. Βεβαίως, προκειμένου να λειτουργήσει επιτυχημένα η εφαρμογή, πρέπει να την χρησιμοποιεί ένα μεγάλο ποσοστό των Αμερικανών αλλά και να αυξηθούν τα τεστ για τον κορωνοϊό προκειμένου όλο και περισσότεροι πολίτες να γνωρίζουν αν πράγματι νοσούν ή όχι.
Οι ανησυχίες για τα προσωπικά δεδομένα
Σύμφωνα με τους δημιουργούς του, το Private Kit υπογραμμίζει ότι τα προσωπικά δεδομένα χρησιμοποιούνται μόνο με τη συναίνεση του χρήστη. Όπως αναφέρει ωστόσο στο ρεπορτάζ της η ιστοσελίδα FastCompany, η κυβέρνηση των ΗΠΑ φέρεται να είναι σε συνομιλίες με μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας για να δει πώς μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα γεωργικού προσδιορισμού όλων των χρηστών προκειμένου να μειώσει τον ρυθμό εξάπλωσης του ιού.
Αν οι ΗΠΑ προχωρήσουν σε ένα τέτοιο βήμα δεν θα είναι οι μόνες. Ήδη άλλες δέκα χώρες χρησιμοποιούν τα συστήματα γεωγραφικού εντοπισμού των κινητών των πολιτών τους για την αντιμετώπιση της πανδημίας προκαλώντας μεγάλη ανησυχία στους υπερασπιστές των προσωπικών δεδομένων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Ισραήλ το οποίο στις 17 Μαρτίου ενέκρινε νέα μέτρα σύμφωνα με τα οποία δεν χρειάζεται πλέον άδεια δικαστηρίου προκειμένου η κυβέρνηση να έχει πρόσβαση στα δεδομένα του κινητού ενός πολίτη.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Business Insider, σε μέτρα προκειμένου να μπορούν να παρακολουθούν τα δεδομένα των τηλεφώνων των πολιτών έχουν προχωρήσει επίσημα πλέον εκτός από το Ισραήλ, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία, η Νότια Κορέα, το Ιράν, η Σιγκαπούρη και η Ταιβάν.
Ο Σάμιουελ Γουντχαμς, του Top10VPN's Digital Rights Lead, προειδοποίησε μιλώντας στο Business Insider ότι ο κόσμος μπορεί να περάσει ανεπιστρεπτί σε μια εποχή αυξημένης παρακολούθησης. «Χωρίς επαρκή επίβλεψη, υπάρχει κίνδυνος αυτά τα νέα, συχνά εξαιρετικά επεμβατικά, μέτρα να γίνουν κανόνας σε όλο τον κόσμο. Αν και ορισμένα μπορεί να φαίνονται πλήρως νόμιμα, πολλά θέτουν σε κίνδυνο το δικαίωμα των πολιτών στην ιδιωτικότητα και την ελευθερία έκφρασης», υπογράμμισε.
Φόβοι για ένα δυστοπικό μέλλον
Την ίδια ανησυχία εκφράζει και ο αρχισυντάκτης του περιοδικού MIT Technology Review, Γκίντεον Λίτσφιλντ, ο οποίος στο άρθρο του «Δεν επιστρέφουμε πίσω στην κανονικότητα» που έγινε viral εκφράζει φόβους σκιαγραφώντας ένα δυστοπικό μέλλον στο οποίο επεμβατικά μέτρα, όπως η παρακολούθηση του γεωγραφικού στίγματος, θα γίνουν κομμάτι της καθημερινότητας όπως έγινε και με τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας που άρχισαν να εφαρμόζονται μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και τα οποία όλοι τελικά αποδεχθήκαμε και συνηθίσαμε.
«Δεν ξέρουμε ακριβώς πως θα είναι αυτό το νέο μέλλον. Αλλά κάποιος μπορεί να φανταστεί ένα κόσμο στον οποίο για να μπεις στο αεροπλάνο μπορεί να πρέπει πρώτα να έχεις εγγραφεί σε μια υπηρεσία που θα παρακολουθεί τις κινήσεις σου μέσω του κινητού σου. Η αεροπορική εταιρεία δεν θα μπορεί να δει πού έχεις πάει αλλά θα ειδοποιείται σε περίπτωση που ήσουν κοντά σε ένα άτομο που έχει αποδεδειγμένα νοσήσει ή σε μια περιοχή που είναι σε συναγερμό λόγω του ιού. Παρόμοιες απαιτήσεις θα υπάρχουν και για την είσοδο σου σε μεγάλους χώρους, κυβερνητικά κτήρια ή κόμβους δημόσιων συγκοινωνιών. Θα υπάρχουν σαρωτές θερμοκρασίας παντού και η εργασία σου μπορεί να απαιτήσει να φοράς μια συσκευή που θα παρακολουθεί τη θερμοκρασία σου. Στα νυχτερινά κέντρα αντί να σου ζητούν απόδειξη της ηλικίας σου, στο μέλλον μπορεί να σου ζητούν απόδειξη ανόσιας - ένα δελτίο ταυτότητας ή κάποιο είδος ψηφιακής επιβεβαίωσης μέσω του τηλεφώνου σου, που θα αποδεικνύει ότι έχεις αναρρώσει από ή έχεις εμβολιαστεί κατά των πιο πρόσφατων στελεχών του ιού».
*Ο ΕΟΔΥ διευκρινίζει τι σημαίνει «στενή επαφή» επίφοβη για μετάδοση του κορωνοϊού.
– Άτομο με διαμονή στην ίδια οικία με ασθενή με COVID-19
– Άτομο με άμεση σωματική επαφή με ασθενή με COVID-19 (π.χ. χειραψία)
– Άτομο με απροφύλακτη επαφή με μολυσματικές εκκρίσεις ασθενή με COVID-19
– Άτομο με επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με ασθενή με COVID-19 σε απόσταση 15 λεπτά
– Παραμονή σε κλειστό χώρο (π.χ. αίθουσα διδασκαλίας ή συσκέψεων, χώρο αναμονής νοσοκομείου, κλπ.) σε απόσταση 15 λεπτά
– Επαγγελματίας υγείας ή άλλο άτομο που παρείχε φροντίδα υγείας ή εργαζόμενος που χειρίστηκε κλινικό δείγμα ασθενή με COVID-19 χωρίς τη λήψη ή επί αστοχίας των ενδεδειγμένων μέτρων ατομικής προστασίας
– Συνταξιδιώτης στο ίδιο αεροσκάφος, ο οποίος καθόταν εντός απόστασης δύο σειρών θέσεων (προ κάθε κατεύθυνση) από τον ασθενή με COVID-19, άτομα που ταξίδευαν μαζί ή φρόντισαν τον ασθενή, και μέλη του πληρώματος που εξυπηρέτησαν το συγκεκριμένο τμήμα του αεροσκάφους όπου καθόταν ο ασθενής (επί ύπαρξης σοβαρών συμπτωμάτων ή μετακινήσεων του ασθενούς εντός του αεροσκάφους, που ενδέχεται να συνεπάγονται περισσότερο εκτεταμένη έκθεση, οι επιβάτες που κάθονταν στο ίδιο τμήμα του αεροσκάφους ή ακόμη και όλοι οι επιβάτες της πτήσης μπορεί να θεωρηθούν στενές επαφές).