Με έναν κατάλογο 30 ομάδων έργων της Θεσσαλονίκης, χωρισμένων σε τέσσερις άξονες, έφυγε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, την προηγούμενη Πέμπτη από τη Θεσσαλονίκη, έπειτα από το καθιερωμένο ραντεβού του με τους φορείς της πόλης.
Ο κατάλογος αυτός, η ατζέντα των έργων της Θεσσαλονίκης, θα παρουσιαστεί εντός της τρέχουσας εβδομάδας (πιθανότατα την ερχόμενη Τρίτη ή Τετάρτη) από τον υφυπουργό Μακεδονίας – Θράκης, Σταύρο Καλαφάτη.
Δεν θα γίνουμε σοφότεροι, ούτε θα παρουσιαστούν νέα έργα. Χρειάζεται; Σε επόμενη φάση πιθανώς. Τώρα μάλλον όχι. Κι αυτό επειδή τα έργα του συγκεκριμένου καταλόγου υποτίθεται ότι έχουν ένα concept. Έχουν δηλαδή μια συνολική προσέγγιση της ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης (με μητροπολιτικό χαρακτήρα) και έχουν κι έναν χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης συγκεκριμένο.
Όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός είπε ο ορίζοντας ολοκλήρωσης του συνόλου των συγκεκριμένων έργων είναι το 2030.
Προφανώς δεν θα ολοκληρωθούν όλα τότε, αλλά στο μεσοδιάστημα. Όμως αυτός ο κατάλογος των εν εξελίξει και υπό κατασκευή έργων συνιστά ένα σχέδιο για τη μητροπολιτική Θεσσαλονίκη. Και μάλιστα με ολιστική προσέγγιση κι όχι αποσπασματική. Ένα σχέδιο σχεδόν δεκαετίας δεν μπορεί να περνά απαρατήρητο.
Ένας κακόπιστος θα μπορούσε να πει ότι η κυβέρνηση, προκειμένου να δείξει ότι έχει τάχα σχέδιο για τη Θεσσαλονίκη και την πορεία της προς το 2030, κατάρτισε έναν κατάλογο, που αποτελεί συνονθύλευμα των ήδη δρομολογημένων παρεμβάσεων, οι οποίες προχώρησαν ανεξάρτητα η μία από την άλλη, είναι αποσπασματικές και δεν συνιστούν ένα όραμα με συγκεκριμένη φιλοσοφία και στόχευση για το πολεοδομικό συγκρότημα και τις παρυφές του.
Για να πάρει κάποιος θέση θα πρέπει να έχει σαφή εικόνα των παρεμβάσεων και προσωπικά δεν την έχω. Γνωρίζουμε τα σημαντικότερα από τα έργα που περιλαμβάνονται (μετρό, flyover, στρατόπεδο Παύλου Μελά, μείζονες αναπλάσεις, νέο ογκολογικό νοσοκομείο και πάρκο υγείας κτλ.), όμως θεωρώ πως η κυβέρνηση θα έχει συγκεκριμένο αφήγημα, που θα δένει όλες αυτές τις παρεμβάσεις σε ένα συνολικότερο πλαίσιο, σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την πορεία της Θεσσαλονίκης την επόμενη δεκαετία.
Ένα δείγμα ότι πρόκειται για κάτι τέτοιο (που κατά τη γνώμη μου είναι και το ζητούμενο για τη Θεσσαλονίκη της επόμενης μέρας) έχουμε, καθώς στον κατάλογο των έργων δεν περιλαμβάνονται μόνον έργα της κυβέρνησης, αλλά και των άλλων φορέων, όπως η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, οι Δήμοι κτλ.
Σε κάθε περίπτωση, είναι η ευκαιρία ο κατάλογος αυτός -αν δεν είναι- να γίνει η βάση για τον συνολικό σχεδιασμό και να υιοθετηθεί από όλους στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, προκειμένου αφενός οι παρεμβάσεις να υλοποιηθούν εντός του χρονοδιαγράμματός της η καθεμιά και συνολικά ως το 2030, αφετέρου να συνδράμουν όλοι στην απρόσκοπτη υλοποίησή τους και να μην έχουμε πισωγυρίσματα και υπονόμευση, με τις αλλαγές είτε στην κεντρική διοίκηση, είτε στην τοπική αυτοδιοίκηση, που λογικά θα υπάρξουν μέσα σ' αυτή τη δεκαετία.
Μπορεί σε ορισμένους να φαντάζει απλό και δουλειά γραφείου να αποτυπωθούν τα έργα σε έναν χάρτη και να βαφτιστούν συνολικό σχέδιο, όμως δεν είναι. Όπως δεν είναι απλό να καταθέσει κάποιος όραμα για την πόλη, που να έχει όμως ρεαλιστική βάση, να γίνεται πολύ συγκεκριμένος ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει πράξη.
Πλέον οι πολίτες έχουν πρόσβαση σε λεπτομερή ενημέρωση και δεν περιμένουν εξαγγελίες, που στο παρελθόν ηχούσαν όμορφα στα αυτιά τους και παραπέμπονταν στις καλένδες. Πλέον περιμένουν συγκεκριμένες έως εξειδικευμένες ανακοινώσεις κι όχι απλώς μεγαλοστομίες. Και σχέδιο σημαίνει ακριβώς αυτό το πράγμα. Ένα συγκεκριμένο αφήγημα με αρχή, μέση και τέλος, με δεσμευτικό χρονικό ορίζοντα και αντί μακέτας, με συγκεκριμένη προβολή του τελικού αποτελέσματος σε εύλογο βάθος χρόνου.
Γι' αυτό και θεωρώ πως με 30 ομάδες έργων που θα γίνουν, πάντα σύμφωνα με τους αρμόδιους, μέχρι το 2030 πράξη, σίγουρα η Θεσσαλονίκη δεν θα είναι τότε ίδια με σήμερα. Τουλάχιστον θα έχει περισσότερες υποδομές, άρα και νέο πλαίσιο λειτουργίας, λιγότερα προβλήματα και καλύτερη καθημερινότητα. Περιμένω πολλά;
Η Θεσσαλονίκη αυτό το χρειάζεται. Χρειάζεται τη συγκεκριμένη προοπτική, όχι τις υπερβολές και τις μαγικές λύσεις. Χρειάζεται τη συνέπεια στην υλοποίηση των έργων που σέρνονται επί δεκαετίες και των παρεμβάσεων, που έχουν ανακοινωθεί και λύνουν πολύ συγκεκριμένα προβλήματα. Πάντα με σεβασμό στη μητροπολιτική λειτουργία της, η οποία είναι μια συνθήκη, που δεν μπορεί να την ξεπεράσει κανείς και είναι αυτή η συνθήκη, που θα δώσει νόημα και υπεραξία σε καθεμιά από τις παρεμβάσεις που υλοποιούνται. Είναι η καθημερινότητά μας, το βίωμά μας, η λειτουργία μας και δεν μπορεί να την παρακάμψει κανείς. Αλλιώς θα απαξιώνονται η μία μετά την άλλη οι παρεμβάσεις και τα έργα και θα ψάχνουν πάλι όλοι να αποδώσουν ευθύνες, αλλά κυρίως θα αναρωτιέται καθένας τι φταίει και δεν βελτιώνεται η πόλη, το βιοτικό μας επίπεδο, η ζωή μας.
Εύχομαι ο σχεδιασμός να παρουσιαστεί και να είναι ολιστικός – μητροπολιτικός και εύχομαι να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα, για να έχουμε την ευκαιρία να κρίνουμε το τελικό αποτέλεσμα το 2030 και να το αξιολογήσουμε θετικά.
Προϋπόθεση είναι η μέγιστη δυνατή πολιτική και αυτοδιοικητική συμφωνία και σίγουρα η κοινωνική συναίνεση και συμφωνία, χωρίς την οποία κάθε σχέδιο είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Και ελπίζω οι έχοντες αποφασιστική αρμοδιότητα, η επιστημονική και τεχνική κοινότητα, η Πολιτεία και οι φορείς να έχουν κατά νου δυο πράγματα:
1.Οι σημερινές λύσεις δεν διαρκούν για πάντα και νέα ζητήματα ανακύπτουν διαρκώς, απαιτώντας επικαιροποιήσεις σχεδιασμών και ευελιξία.
2.Τα επόμενα χρόνια, εφόσον ο σχεδιασμός για το 2030 δρομολογήθηκε και υλοποιείται, θα πρέπει να παρουσιαστεί το επόμενο σχέδιο για την επόμενη δεκαετία και βάλε. Είναι μια δουλειά που δεν τελειώνει ποτέ, όπως δεν τελειώνουν ποτέ οι ανάγκες της πόλης και η πορεία της στο μέλλον.