Μέσα στον Δεκέμβριο αναμένεται να υπογραφεί τελικά η πολυθρύλητη σύμβαση για την εγκατάσταση νέου συστήματος τηλεματικής, το έξυπνο ενιαίο εισιτήριο και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΑΣΘ και όλων των σημερινών και μελλοντικών παρόχων στις αστικές συγκοινωνίες της Θεσσαλονίκης.
Η μεγάλη αυτή σύμβαση προϋπολογισμού 40 εκατομμυρίων ευρώ είναι μια παρέμβαση, που προχωρά με ρυθμούς χελώνας και τα τελευταία δυόμισι – τρία χρόνια έχει προκαλέσει πολλές ενστάσεις.
Ξεκίνησε από την προηγούμενη διοίκηση του ΟΑΣΘ, καταγγέλθηκε στη Βουλή από βουλευτές της ΝΔ, όμως η νέα κυβέρνηση τη συνέχισε. Κι όχι μόνο τη συνέχισε, αλλά την ανέθεσε στην Κοινωνία της Πληροφορίας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ξεπέρασε τον σκόπελο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, έβαλε –όπως ήταν λογικό- ως εποπτικό φορέα τον ΟΣΕΘ (από τη στιγμή που πλέον συγκοινωνιακό έργο δεν παρέχει μόνο ο ΟΑΣΘ), ολοκλήρωσε το διαγωνισμό, έχει ανάδοχο και μέσα στο Δεκέμβριο προχωρά στην υπογραφή της σχετικής σύμβασης.
Για την Ιστορία, οι τελικές διαδικασίες για το έργο είχαν ως αρχή την περίοδο που έληγε η εποχή της προηγούμενης κυβέρνησης. Το έργο το έτρεχε η πρώην διοίκηση του ΟΑΣΘ. Είχε ήδη υπογραφεί σχετική προγραμματική συμφωνία από τον Μάιο του 2019 μεταξύ του (τότε) υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, του υπουργού Μεταφορών και Υποδομών και του ΟΣΕΘ. Η χρηματοδότηση εξασφαλίσθηκε με απόφαση του τότε υφυπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης στις 30 Μαΐου 2019 (τέσσερις ημέρες μετά τις Ευρωεκλογές), ενώ η διακήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού έγινε, εν πλήρη σπουδή, αμέσως μετά τη δεύτερη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών (4 Ιουνίου 2019).
Οι περιπέτειες, αμφισβητήσεις, διχογνωμίες και προσφυγές, είχαν να κάνουν με τη χρησιμότητα του έργου. Χωρίς να αμφισβητείται η αναγκαιότητα της τηλεματικής ή του έξυπνου ενιαίου εισιτηρίου με διαλειτουργική εφαρμογή ή του ψηφιακού μετασχηματισμού του ΟΑΣΘ, ετέθη ζήτημα με το υφιστάμενο σύστημα της τηλεματικής, που επίσης κόστισε κάποια χρήματα. Κι εκεί ήταν η κύρια ένσταση: στο ύψος της επένδυσης, που πράγματι είναι δυσθεώρητο, σε σύγκριση ειδικά με το υφιστάμενο σύστημα. Κι ακόμη μία ένσταση είναι τι θα γίνει με το υφιστάμενο σύστημα, που είναι εγκαταστημένο στον ΟΑΣΘ, το οποίο επίσης κόστισε, όχι 40 εκ. ευρώ, αλλά... κόστισε.
Σε κάθε περίπτωση, το καλοκαίρι του 2019 διενεργήθηκε διεθνής διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου, που καρποφόρησε, παρά τη σοβαρή «δυστοκία». Ποια ήταν αυτή; Ότι υπήρξε μόλις μια σύμπραξη η οποία κατέθεσε προσφορά και τελικώς επιλέχτηκε ως η «πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση τη σχέση ποιότητας-τιμής». Η επιλογή δεν πέρασε ανέφελα. Ο διαγωνισμός είχε θεωρηθεί από πολλούς εξόχως «φωτογραφικός»...
Το Ελεγκτικό Συνέδριο σε Μείζονα Ολομέλεια, έκανε τελικά τον Σεπτέμβριο δεκτή τη σχετική προσφυγή της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΚτΠ) και άνοιξε το δρόμο για την υπογραφή σύμβασης.
Σύμβαση, που όπως επισημαίνουν οι ειδικοί από την Κοινωνία της Πληροφορίας, θα υπογραφεί μέσα στο Δεκέμβριο και θα υλοποιηθεί το έργο απρόσκοπτα πλέον. Βάσει αυτής, η ΚτΠ του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η σύμπραξη με επικεφαλής την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΕ θα τρέξουν το σύστημα της αναμόρφωσης της παροχής του έργου και της συγκρότησης σύγχρονων δομών πληροφόρησης και παρακολούθησης του έργου της αστικής συγκοινωνίας στη Θεσσαλονίκη.
Το έργο αυτό αναμένεται να αναμορφώσει και να καταστήσει σύγχρονο όλο το σύστημα του επιχειρησιακού σχεδιασμού των παρόχων της αστικής συγκοινωνίας (δεν τεκμαίρεται ότι θα είναι αποκλειστικά ο ΟΑΣΘ...). Επίσης, να προσδώσει χαρακτήρα σοβαρής δομής επιχείρησης στο σύστημα λογισμικού που διαχειρίζεται όλες τις λειτουργίες τους και επιπλέον να εκμεταλλευτεί τις νέες τεχνολογίες και διαδικασίες, τη βελτιστοποίηση των δρομολογίων, υπηρεσιών, ανθρώπινου δυναμικού, σχέσεων και πληροφόρησης του χρήστη, τις οικονομικές εφαρμογές αλλά και τους πόρους του παρόχου (σήμερα είναι ο ΟΑΣΘ αλλά ήδη, υπάρχουν και υπεργολάβοι: ΚΤΕΛ, που σίγουρα θα ενδιαφερθούν να συμμορφωθούν με τις επιταγές της μεγάλης πρωτοβουλίας και επένδυσης και ίσως έρθουν κι άλλοι... ιδιώτες).
Τι επιτυγχάνεται πρακτικά με το νέο σύστημα; Εκσυγχρονίζονται ψηφιακά όλοι οι πάροχοι συγκοινωνιακού έργου (σήμερα ΟΑΣΘ και ΚΤΕΛ, αύριο ιδιώτες και άλλα μέσα). Εκσυγχρονίζεται επίσης ο εποπτικός φορέας, ο ΟΣΕΘ, που μετατρέπεται σε οργανισμό ανάλογο του ΟΑΣΑ στην Αττική. Μηχανοργάνωση, παρακολούθηση δρομολογίων κτλ. είναι οφέλη που υπόσχεται στους παρόχους το έργο. Για τους επιβάτες υιοθετείται ένα νέο σύστημα τηλεματικής, το έξυπνο ενιαίο εισιτήριο με κάλυψη και άλλων μέσων (π.χ. μετρό) και μια σειρά άλλες ψηφιακές λειτουργίες.
Το ζήτημα με το υφιστάμενο σύστημα τηλεματικής παραμένει. Πληροφορίες λένε ότι θα πρέπει να τρέξει η διαδικασία και μέσα από διαβούλευση να αποφασιστεί εάν θα μείνει το υφιστάμενο σύστημα ή μέρος αυτού ή αν θα ανατραπεί εξ ολοκλήρου.
Πάντως ήδη η Κοινωνία της Πληροφορίας προκηρύσσει νέες θέσεις ειδικευμένου προσωπικού για να έχει ετοιμότητα σε πρώτη φάση ο ΟΣΕΘ να ανταποκριθεί στις νέες εξελίξεις.
Πάντως πέρα από την πολυθρύλητη «ανάταξη του έργου» με την ενσωμάτωση ικανού αριθμού οχημάτων και την αναγκαία αναδιάρθρωση εν όψει του ορατού χρόνου λειτουργίας του μετρό της Θεσσαλονίκης, είναι αναγκαίος ο σύγχρονος δρόμος για την αστική συγκοινωνία, όπως τονίζει συχνά σταθερά και ο εποπτεύων υπεύθυνος φορέας, ο Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ).
Ως ο κατεξοχήν αρμόδιος και για τα θέματα σχεδιασμού και ανάπτυξης λύσεων εξυπηρέτησης του μετακινούμενου, ο ΟΣΕΘ επιλέχθηκε θεσμικά ως ο «κύριος του έργου» και τίθεται επικεφαλής των λειτουργικών ενεργειών και της εφαρμογής του φυσικού αντικειμένου του έργου, με ευθύνη για την επίτευξη των στόχων του, ένας από τους οποίους είναι η ευθύνη της εποπτείας υλοποίησης και της δικής του ψηφιακής υποδομής αλλά και συνολικά της ευθύνης χρηματοδότησης και παρακολούθησης του έργου μέσω του φορέα χρηματοδότησης (υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης/Κοινωνία της Πληροφορίας από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων).