Skip to main content

Επέτειος ΕΒΕΘ: Οι δράσεις πριν την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Από Voria.gr
Το ΕΒΕΘ «βλέπει» τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο να έρχεται και συνεχίζει να στηρίζει την αγορά και τον πολιτισμό της Θεσσαλονίκης.

Τον Σεπτέμβριο του 1939 τα τύμπανα του πολέμου ηχούν βοερά στην Ευρώπη. Η Ελλάδα, η Θεσσαλονίκη και το ΕΒΕΘ αρχίζουν να ετοιμάζονται –κατ’ αρχήν ψυχολογικά, αλλά και πρακτικά- για το επερχόμενο. Όσο μπορεί κανείς να προετοιμαστεί για έναν πόλεμο, καθώς ως γνωστόν η οικονομία είναι το πρώτο θύμα των δυσάρεστων ειδήσεων, ιδιαίτερα όταν αυτές αφορούν το άδηλο μέλλον.

Σύμφωνα με την έκδοση για τον πρώτο αιώνα του ΕΒΕΘ, η συνεδρίαση της ΔΕ του Επιμελητηρίου στις 6 Σεπτεμβρίου 1939 ματαιώνεται και αντ’ αυτής στις 12 του μηνός συνέρχεται το 50μελές ΔΣ. Ο πρόεδρος Σταμάτης στην εισαγωγική του τοποθέτηση επισημαίνει: «Ως  γνωστόν προ 15νθημέρου η εξωτερική πολιτική κατάστασις, λόγω της συρράξεως μεταξύ Γερμανίας και Πολωνίας και των συμμάχων αυτής Αγγλίας και Γαλλίας, ωξύνθη επικινδύνως. Ως εκ τούτου τα ουδέτερα κράτη, μεταξύ των οποίων και ημείς, ήρχισαν λαμβάνοντα τα ανάλογα μέτρα. Έν εκ τούτων ήτο και η ενίσχυσις των συνόρων. Ο πληθυσμός των παραμεθορίων μερών μας όλως αυθορμήτως έσπευσε να προσφέρη τας υπηρεσίας του. Νομίζω ότι και το Σώμα θα πρέπει δεόντως να εκτιμήση την πράξιν ταύτην. Τούτο όμως ως άμεσον συνέπειαν είχε το σταμάτημα πάσης εμπορικής συναλλαγής του εσωτερικού μετά της ημετέρας αγοράς, διότι δεν ήτο εις θέσιν να ανταποκριθή εις τας υποχρεώσεις του. Επέτεινε δε την δημιουργηθείσαν εκ της διεθνούς καταστάσεως δυσχέρειαν και η λήψις διαφόρων περιοριστικών μέτρων επί των πιστώσεων εκ μέρους των Τραπεζών της πόλεως μας, εξαιρουμένων των δύο μεγάλων τοιούτων, Εθνικής και Τραπέζης της Ελλάδος. Αντί να ενισχύσουν τον εμπορικόν κόσμον εις τας δυσκόλους αυτάς στιγμάς, μετέδωσαν πανικόν. Ούτω εβλέπομεν το καθημερινόν θέαμα, πλήθος καταθετών να κατακλύζει τας θυρίδας των Τραπεζών και να ζητά να αποσύρει τας καταθέσεις του. Το Επιμελητήριο προς πρόληψιν δυσαρέστων επικοινώνησε διά του Προέδρου του με την Ένωσιν Εμπορικών Επιμελητηρίων τηλεφωνικώς και εγνώρισε τη δημιουργηθείσαν ενταύθα κατάστασιν. Η Ένωσις εγνώρισε προφορικώς εις τον ΥΠΕΘΟ τας λόγω της κρίσεως δημιουργηθείσας εσχάτως δυσχερείας και συνεπεία των περιοριστικών μέτρων πιστοδοτήσεων εκ μέρους των Τραπεζών και εισηγήθη ίνα η διευκόλυνσις καταστή αποτελεσματικωτέρα εις τους εκ συναλλαγματικών κυρίως οφειλέτας, γίνει δε τούτο δεκτόν από τας Τραπέζας. Ωσαύτως εισηγήθη όπως παραταθή ο χρόνος της λήξεως των συναλλαγματικών των ληγουσών τον τρέχοντα μήνα, διά τας αυτάς ημερομηνίας του προσεχούς μηνός Οκτωβρίου, παρασχεθώσιν δε διευκολύνσεις τμηματικής εξοφλήσεως δι’ ανανεώσεως των συναλλαγματικών τον προσεχή μήνα Οκτώβριο
έως ότου εν τω μεταξύ επανέλθη η εμπορική κίνησις εις τον ομαλόν της ρυθμόν…».

Από τον Οκτώβριο του 1939, το ΕΒΕΘ αρχίζει να ετοιμάζεται για τα επερχόμενα. Στις 13 του μηνός, μετά από εισήγηση του αρχηγού Παθητικής Αεράμυνας του Επιμελητηρίου, η ΔΕ αποφασίζει την αγορά «κώδωνος συναγερμού, απολυμαντικά και υγειονομικά υλικά, πτύα, σκαπάνες, σφυριά και σκαρπέλα ανά τρία, ξηρά άμμο και κουβάδες ύδατος». Εγκρίνει επίσης ποσόν 1.000 δρχ. για την κατασκευή «υποδειγματικού κιβωτίου προς φύλαξιν των τροφίμων από τας χημικάς πολεμικάς ουσίας».

Η τελευταία συνεδρίαση  

Στις 10 Ιουνίου του 1940 ο πρόεδρος του ΕΒΕΘ Σοφοκλής Σταμάτης παρουσιάζει στο ΔΣ του Επιμελητηρίου τον απολογισμό της περιόδου 1939 – 1940, διαβάζοντας τη σχετική Έκθεση πεπραγμένων. Χωρίς να γνωρίζει ότι η συγκεκριμένη είναι η τελευταία συνεδρίαση του οργάνου πριν από το ξέσπασμα του πολέμου επισημαίνει ότι «η θύελλα ήτις εξέσπασε κατά τον Σεπτέμβριον του παρελθόντος έτους και ήτις μαίνεται ακόμη εις την Δύσιν καίτοι ευτυχώς δεν έθιξεν ημάς αμέσως ουχ’ ήττον όμως υπήρξεν και παραμένει η κυρία και μοναδική αιτία της στασιμότητος και εις πλείστας περιπτώσεις της οπισθοδρομήσεως των εργασιών. Παρά την πτώσιν όμως αυτήν της επιχειρηματικής αναπτύξεως και την μείωσιν της αγοραστικής ικανότητος της καταναλώσεως την αβεβαιότητα διά την επαύριον και την αστάθειαν την οποία εγέννησε ο αντίλαλος της τεραστίας καταστροφής, δυνάμεθα να είπωμεν ότι το εμπόριον, εισαγωγαί και εξαγωγαί και η βιομηχανία της Θεσσαλονίκης επέτυχον αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα ως ταύτα διαπιστούνται από την εξέτασιν της αναλυτικής στατιστικής κινήσεως
αυτών».

Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου σημειώνει επίσης ότι η μεγάλη αίθουσα του ΕΒΕΘ καλύπτει τις ανάγκες πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, καθώς η Θεσσαλονίκη δεν διαθέτει άλλες κατάλληλες αίθουσες. Ο ίδιος χαρακτηρίζει το Επιμελητήριο ως «στοργικόν καταφύγιον της τέχνης και των γραμμάτων», καθώς το προηγούμενο διάστημα «δεν παρήλθεν σχεδόν
μία ημέρα κατά την οποίαν να μην είναι κατειλημμένη η αίθουσα τελετών ή διά μίαν διάλεξιν ή διά τινά έκθεσιν ή διά συναυλίαν», ενώ ενίσχυσε υλικά τη νεοσύστατη Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών, αλλά και τη συνέχιση των ανασκαφών στη Βεργίνα.