του Γιώργου Μητράκη
Σαν ιδέα η δημιουργία ενός Ανοιχτού Εμπορικού Κέντρου στην «καρδιά» της Θεσσαλονίκης είναι καλή. Το project θα παρουσιαστεί αναλυτικά και επισήμως την προσεχή Τετάρτη, στις 7 το απόγευμα, στο ΕΒΕΘ. Σύμφωνα με το σχεδιασμό το έργο θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Οκτωβρίου 2015 ή –αν πάρει παράταση- μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2016. Το Thess Mall, όπως είναι η διακριτική του ονομασία, ορίζεται από τις οδούς Λεωφόρο Νίκης – Παύλου Μελά – Μητροπόλεως – Αριστοτέλους, δηλαδή ακριβώς κάτω από την Τσιμισκή και τους παράδρομους της. Στην περιοχή λειτουργούν σήμερα 458 εμπορικές επιχειρήσεις, εκ των οποίων έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να ενταχθούν στο project οι 110, αλλά στον ΕΣΘ πιστεύουν ότι ο αριθμός θα αυξηθεί, αφού δεν υπάρχει οικονομική υποχρέωση, παρά μόνο απαιτούμενο είναι η διάθεση συνεργασίας.
Το συγκεκριμένο σχέδιο ίσως να μη λύσει το πρόβλημα των εμπορικών καταστημάτων του κέντρου της πόλης, που στενάζουν από την πίεση αφενός των πολυκαταστημάτων και των μεγάλων αλυσίδων της Τσιμισκή και των γύρω δρόμων και αφετέρου των οργανωμένων περιφερειακών κέντρων που λειτουργούν περιφερειακά (Mediterranean Cosmos, One Salonica, Florida κ.λπ.) και προσελκύουν καταναλωτές, κυρίως επειδή έχουν ευκολότερη πρόσβαση. Σίγουρα όμως δείχνει ότι ο εμπορικός κόσμος, όπως εκφράζεται μέσω του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, παίρνει –επιτέλους!- μια δημιουργική πρωτοβουλία.
Αφυπνίζεται, σε μια προσπάθεια για καινο΄ρια αρχή. Διότι τα τελευταία 15 χρόνια που το εμπορικό προφίλ της Θεσσαλονίκης αλλάζει ραγδαία –μέχρι το 2010 εξαιτίας του πλούτου και της αυξημένης κατανάλωσης και από το 2011 λόγω της φτώχειας και της μειωμένης κατανάλωσης- η άμυνα των εμπόρων της πόλης είχε δύο εκφάνσεις. Τη γκρίνια και τη μουρμούρα, από τη μια και την απέλπιδα προσπάθεια διατήρησης των κεκτημένων μέσω πολιτικών προσβάσεων και ειδικών κανονιστικών ρυθμίσεων, από την άλλη. Σα να μην έβλεπαν οι άνθρωποι της αγοράς –οι έμποροι που (υποτίθεται ότι) είναι οι… ανοιχτομάτηδες του επιχειρείν- ότι το ποτάμι δε γυρίζει πίσω. Ότι η κατανάλωση ως διαδικασία αλλάζει, αφού οι πελάτες στα χρόνια της ευμάρειας δεν περιορίζονταν στα αναγκαία, ενώ στα χρόνια της κρίσης αναζητούν τα όσο το δυνατόν οικονομικότερα. Σε κάθε περίπτωση όταν βγαίνουν στην αγορά κάνουν shopping therapy, δηλαδή βολτάρουν, δοκιμάζουν, συζητούν και ακόμη κι αν δεν αγοράσουν περνούν την ώρα τους. Αυτό είναι ένα από τα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν ότι η αγορά πρέπει να λειτουργεί τις Κυριακές ή έστω κάποιες Κυριακές.
Απέναντι σε όλα αυτά ο αντίλογος του παραδοσιακού εμπορίου είναι εξαιρετικά αδύνατος. Από την μεσημεριανή σιέστα, που κάνει καλό στην υγεία, μέχρι την άσκηση θρησκευτικών καθηκόντων και κοινωνικών υποχρεώσεων την Κυριακή οι δικαιολογίες που έχουν ακουστεί αυτά τα χρόνια είναι πολλές και… απίστευτες. Τελικά η ζωή επιβλήθηκε και τώρα η πρωτοβουλίας της ΕΣΕΕ και του ΕΣΘ για τη δημιουργία Open Street Mall είναι ένδειξη πραγματισμού. Ένα μικρό βήμα για τον πρόεδρο των εμπόρων Παντελή Φιλιππίδη, ένα τεράστιο βήμα για το εμπόριο της Θεσσαλονίκης. Άλλωστε η αντιστροφή του μειονεκτήματος σε πλεονέκτημα είναι κορυφαία δημιουργική διαδικασία, ικανή να δώσει διέξοδο σε σημαντικά προβλήματα. Όπως λέει και ο λαός «ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται».
Το «Οpen Mall» έρχεται στην ουσία να απαντήσει στην προτίμηση των καταναλωτών στα οργανωμένα εμπορικά κέντρα, τα οποία αυξάνουν το μερίδιο τους στην αγορά. Αυτό συμβαίνει διότι παρέχουν στάθμευση, άνεση, ασφάλεια, καφέ, φαγητό. Ακόμη και σημεία για να αφήσει κάποιος το παιδί του να παίξει, ενώ ο ίδιος κάνει με άνεση τη δουλειά του. Εάν, λοιπόν, οι παραδοσιακές αγορές θέλουν να επανακτήσουν μερίδιο αγοράς οφείλουν να υιοθετήσουν μεθόδους και τεχνικές που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των καταναλωτών. Κάτι που επιδιώκει η στρατηγική των «Open Malls», με βάση την οποία καταστήματα που λειτουργούν ανεξάρτητα δημιουργούν ενιαίο κώδικα για τις προσφορές, την προβολή, καθώς και τις παροχές και διευκολύνσεις προς του δυνητικούς πελάτες τους.