Την ώρα που η «μάχη» για τις αλλαγές στα ελληνικά πανεπιστήμια μεταφέρεται στη Βουλή με την κατάθεση του νομοσχεδίου για τις αλλαγές τόσο στους όρους εισαγωγής και φοίτησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όσο και στο θέμα της φύλαξης κτηρίων, εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων, η συζήτηση του οποίου αναμένεται να ανεβάσει το θερμόμετρο της πολιτικής αντιπαράθεσης, ενώ έχει ήδη ανάψει τα αίματα στην κοινωνία, το υπουργείο Παιδείας ενδέχεται να βρεθεί ενώπιον ενός νέου μείζονος προβλήματος, της πιθανής ακύρωσης της μεταρρύθμισης Γιαβρόγλου που ψηφίστηκε στις αρχές του 2019 για την συγχώνευση των ΤΕΙ με τα πανεπιστήμια της χώρας.
Στις 5 Μαρτίου 2021 πρόκειται να συζητηθεί στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπου παραπέμφθηκε από το αρμόδιο Τμήμα του ανωτάτου δικαστηρίου λόγω σπουδαιότητας, η αίτηση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κατά του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπείται από το υπουργείο Παιδείας, για τις αποφάσεις μετεγγραφών στο ΑΠΘ φοιτητών που προέρχονται από τα ΤΕΙ που μετατράπηκαν σε πανεπιστήμια, λόγω παραβίασης του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Στην ουσία το ΑΠΘ ζητώντας να μην ισχύσουν αυτές οι μεταγραφές, αμφισβητεί ευθέως το σύνολο της μεταρρύθμισης Γιαβρόγλου, που επικρίθηκε τότε από κόμματα της αντιπολίτευσης και διοικήσεις πανεπιστημίων της χώρας, αλλά ήδη εφαρμόζεται και παράγει καθημερινά συνέπειες τόσο για τα ίδια τα πανεπιστήμια, όσο και για τους διδάσκοντες, τους φοιτητές και το προσωπικό των πρώην ΤΕΙ.
Ειδικότερα η προσφυγή αφορά 8 πανεπιστήμια, τα οποία εάν γίνει δεκτή θα αντιμετωπίσουν μεγάλα λειτουργικά και σε ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις… υπαρξιακά ζητήματα. Πρόκειται για το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, τα οποία καλούνται εάν το επιθυμούν να λάβουν μέρος στη διαδικασία της εξέτασης της προσφυγής με τα επιχειρήματά τους.
Τι υποστηρίζει το ΑΠΘ
«Προσβάλλουμε με την παρούσα τις αποφάσεις μετεγγραφών στο Πανεπιστήμιό μας φοιτητών οι οποίοι προέρχονται από άλλοτε ΤΕΙ, που μετατράπηκαν σε Πανεπιστήμια, λόγω παράβασης των άρθρων 16 του Συντάγματος και της συνταγματικής αρχής της αξιοκρατίας» τονίζει την προσφυγή του το ΑΠΘ, σημειώνοντας τα εξής: Πρώτον, το ΑΠΘ ήταν από τα λίγα Πανεπιστήμια της χώρας που δεν υποχρεώθηκαν να υποδεχθούν στους κόλπους τους πανεπιστημιοποιημένα τμήματα ΤΕΙ.
Δεύτερον, το ΑΠΘ υποχρεώθηκε να δεχθεί λόγω μετεγγραφής , δυνάμει αποφάσεων της κεντρικής διοίκησης, φοιτητές των άλλοτε ΤΕΙ.
Τρίτον, με τον τρόπο αυτό αλλοιώθηκε ποιοτικά επί τα χείρω το επίπεδο των φοιτητών του και επομένως των σπουδών του, σε αντίθεση με τις επιταγές του άρθρου 16 του Συντάγματος, το οποίο έχει διαφυλάξει στα ΑΕΙ την παροχή υψηλού επιπέδου σπουδών, διακρίνοντας την τεχνολογική από τη λοιπή Ανώτατη Εκπαίδευση τόσο κατ’ αντικείμενο όσο και κατά την ποιότητα των σπουδών, στοιχεία που ανάγονται στον κύκλο της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων.
Ταυτόχρονα το ΑΠΘ υπογραμμίζει δύο σημεία αντισυνταγματοτικότητας των ρυθμίσεων του νόμου Γιαβρόγλου ως ακολούθως:
- Η πανεπιστημιακή και τεχνολογική εκπαίδευση διακρίνεται με βάση το άρθρο 16 του Συντάγματος. Η ανάπτυξη ενιαίου χώρου ανώτατης (πανεπιστημιακής και τεχνολογικής) εκπαίδευσης δυνάμει του ν. 2916/2001 είναι επιτρεπτή, υπό την προϋπόθεση ότι διατηρείται η διάκριση μεταξύ Πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Οι δύο αυτές μορφές ανώτατης εκπαίδευσης διακρίνονται σε συνταγματικό επίπεδο ως προς την αποστολή, τη φυσιογνωμία και τους ρόλους.
- Υπό τους διακριτούς αυτούς ρόλους των δύο μορφών ανώτατων ιδρυμάτων είναι αντίθετη τόσο η κατάργηση της (ανώτατης) τεχνολογικής εκπαίδευσης, όσο και η συγχώνευσης της με τα υφιστάμενα πανεπιστήμια.
Το παρασκήνιο της προσφυγής
Αξίζει να σημειωθεί ότι επί της ουσίας η απόφαση του ΑΠΘ να προσφύγει στο ΣτΕ με αφορμή τις μεταγραφές που υποχρεώθηκε να αποδεχθεί από τα «νέα» πανεπιστήμια, που προέκυψαν από την συγχώνευση των ΤΕΙ, πάρθηκε σε δύο φάσεις.
Η πρώτη με απόφαση της προηγούμενης Συγκλήτου, υπό τον τότε πρύτανη Περικλή Μήτκα, ο οποίος είναι σήμερα πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), που έχει ρόλο στη χάραξη εθνικής στρατηγικής στην ανώτατη εκπαίδευση, στη διατύπωση προτάσεων προς την πολιτική ηγεσία για χρηματοδότηση των ΑΕΙ, στις προτάσεις για τη διαμόρφωση του ακαδημαϊκού χάρτη, αλλά και για τον τρόπο επίτευξης υψηλής ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση, που συμπεριλαμβάνει την αξιολόγηση των πανεπιστημίων.
Σε δεύτερη φάση η σημερινή σύγκλητος του ΑΠΘ, υπό τον πρύτανη Νίκο Παπαϊωάννου, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα τον Σεπτέμβριο του 2019, αποφάσισε, επίσης, ότι το ΑΠΘ οφείλει να αντιδράσει και κατέθεσε την προσφυγή στο ΣτΕ.