*του Γαβριήλ Κερμανίδη
Τα τελευταία πέντε περίπου χρόνια κάθε ανεπτυγμένη χώρα γνώρισε την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού της συστήματος ή καλύτερα την απειλή κατάρρευσης αυτού.
Ειδικότερα, ήδη οι Δυτικές Οικονομίες και ειδικότερα οι Η.Π.Α, πέρασαν μία πολύ δύσκολη περίοδο κατά την οποία τα μεγαλύτερα πιστωτικά τους ιδρύματα ιδιαίτερα αυτά με ειδικό σκοπό και δραστηριότητα υπέστησαν σημαντικές απώλειες στα χρηματικά τους διαθέσιμα και στην εμπορική τους πολιτική ενώ αρκετά απ’ αυτά έβαλαν οριστικά λουκέτο.
Η κρίση αυτή επεκτάθηκε και στην άλλη μεριά του Ατλαντικού και επηρέασε κυρίως τις οικονομίες της Αγγλίας και της Γερμανίας προκαλώντας σοβαρούς κλυδωνισμούς στα αντίστοιχα εκεί τραπεζικά καταστήματα.
Τα τελευταία χρόνια μία πρωτοφανής κρίση προέκυψε στα δημοσιονομικά μεγέθη των λεγόμενων μεσογειακών χωρών της γηραιάς Αλβιόνος με κύρια αιχμή του δόρατος την Ελλάδα.
Ένα βασικό ερώτημα που τίθεται δεν είναι τόσο το με ποιον τρόπο και πόσο γρήγορα αντιμετώπισαν οι ελληνικές κυβερνήσεις την παρούσα κρίση και κυρίως την επίθεση που δέχθηκαν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα από τους διεθνείς επενδυτικούς και χρηματοπιστωτικούς οίκους όσο κυρίως το ποιά ήταν και θα είναι η στάση της αριστεράς είτε από πλευρά επίσημης κομματικής τοποθέτησης είτε από πλευράς συνδικαλιστικού κινήματος στο οποίο αν μη τι άλλο έχει ισχυρές επιρροές.
Το παραπάνω ερώτημα επικαιροποιείται περισσότερο από κάθε άλλη φορά και αυτό διότι στο γεωπολιτικό σύστημα του παγκόσμιου καπιταλισμού φαίνεται ενόψει των γενομένων κρίσεων είτε δημοσιονομικού είτε νομισματικού χαρακτήρα ότι οι νεοφιλελεύθεροι κανόνες και θεσμοί έχουν υποστεί συντριπτική ήττα. Παρουσιάζεται λοιπόν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να ορθώσει πλέον η επίσημη Αριστερά λύσεις, προτάσεις και να αναζητήσει διεξόδους που θα δώσουν ελπίδα και όραμα στον κόσμο, στον πολίτη, στον λαό.
Η παραπάνω προσδοκώμενη στάση της Αριστεράς αποτελεί ένα εγχείρημα το οποίο μόνο εύκολο δεν είναι. Και γίνεται ακόμη δυσκολότερο αν σκεφτεί κανείς ότι ένα πλαίσιο προτάσεων και θέσεων θα πρέπει να λάβει υπόψη του τις αναθεωρημένες εκ των πραγμάτων και των νέων συνθηκών που ανέπτυξε και καλλιέργησε ο καπιταλισμός, θεωρίες για τον σχηματισμό των κοινωνικών τάξεων, τους συντελεστές ορισμού αυτών.
Ποια όμως θα μπορούσαν να είναι εκείνα τα συντονισμένα πλαίσια αλλά και τα ζητήματα που μπορεί και πρέπει να εξετάσει κάποιος για να προσδιορίσει τις συνισταμένες των θέσεων της αριστεράς στην παρούσα κρίση;
Ποια επομένως είναι τα νέα δεδομένα που οφείλει να λάβει υπόψη της. Ποια είναι τα οφέλη που προσέφεραν μέχρι σήμερα όλα τα χρόνια διακυβέρνησης τα κόμματα της λεγόμενης σοσιαλδημοκρατίας και ποιες οι αναφορές τους σε σχέση με την επίσημη αριστερά; Τι της καταμαρτυρεί η εξωκοινοβουλευτική;
Αποτελεί λοιπόν ουσιαστικά χρέος κάθε αριστερής συνείδησης να δηλώνει κανείς όχι μόνο ότι είναι αντιφιλελεύθερος και άρα αντικαπιταλιστής, αλλά ταυτόχρονα πως αντιτίθεται στις φιλελεύθερες αξίες.
Η Αριστερά πρέπει να αποφύγει να προσφέρει στον εαυτό της αξίες όπως η ελευθερία, η δημοκρατία που να τις συνδέει με τις διανοητικές και ηθικές αξίες του φιλελευθερισμού σε σχέση με την καπιταλιστική εκμετάλλευση του χειρότερου είδους.
H Αριστερά πρέπει να καταδείξει ότι δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς μίας αντίληψη της ισότητας. Η ελευθερία να κοιμόμαστε κάτω από γέφυρες δεν είναι ελευθερία. Η αριστερά οφείλει να επανακτήσει τον φιλελευθερισμό. Της ανήκει.
Ένας Σοσιαλισμός που δεν θεμελιώνεται πάνω στις αξίες του Διαφωτισμού δεν έχει λόγο ύπαρξης. Αυτές οι αξίες συγκροτούν το θεμέλιο της ελευθερίας και της αυτονομίας του ατόμου.
Δεν είναι η Ελλάδα που πρέπει να αποπεμφθεί, η Γερμανία είναι. Η γερμανική πρόταση για την αποπομπή της Ελλάδας από την ευρωπαϊκή οικονομική και νομισματική ένωση τελικά δεν είναι παρά το λογικό επιστέγασμα μίας μακράς ακολουθίας από εκδηλώσεις περιφρόνησης, που εγκαινιάστηκε τη δεκαετία του 1990 με το μοτίβο του Κλάμπ μεντιτερανέ, τουτέστιν των χωρών του ευρωπαϊκού νότου, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ανίκανες να υιοθετήσουν αυστηρούς κανόνες μακροοικονομικής διαχείρισης ( γερμανικούς ).
Η μετά-δημοκρατία έχει γίνει πολύ δημοφιλής όρος , ασκεί διαισθητική έλξη: όταν ο Παπαδήμος ή ο Μόντι απλώς εγκαθίστανται, αντί να έχουν εκλεγεί, πράγματι νιώθει κανείς ότι στην ΕΕ κυβερνούν ελίτ που δεν λογοδοτούν στον λαό.
Με άλλα λόγια, δεν θεωρώ αυτά τα κινήματα επαναστατικά. Αναρωτιέμαι για τη σημασία του γεγονότος ότι η Ισπανία, μετά του ‘αγανακτισμένους’ κατέληξε με πρωθυπουργό τον δεξιό Ραχόι.
Επιπλέον, η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι κάτι γνήσια καινοτόμο: κατά την άποψή μου είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός νεωτερισμός μετά το Κράτος Πρόνοιας.
Στην Ελλάδα όμως, η πολιτική κρίση φαίνεται να παίρνει συστημικό χαρακτήρα, όπως άλλωστε συνέβη με την οικονομική.
Το κράτος δεν υπάρχει πια όπως άλλοτε. Η ισχύς των επιχειρήσεων και των μεγιστάνων,
Η ισχύς των κρατών υποχωρεί και παίρνει τη θέσης η ισχύς των επιχειρήσεων και των μεγιστάνων.
Ακόμη και σε δημοκρατικές χώρες, οι εκλογές μετατρέπονται σε πλειστηριασμούς. Οι κοινωνικές παροχές και η ασφάλεια των πολιτών, που κάποτε θεωρούνταν αυτονόητα για μία ευνομούμενη και δημοκρατική κοινωνία, έχουν γίνει ανεκπλήρωτες προεκλογικές υποσχέσεις.
Για πρώτη φορά στην ιστορία, ο πλούτος , οι απολαύσεις, οι ευκαιρίες, οι κοινωνικές ευχέρειες και η συμμετοχή στην πρόοδο δεν αφορούν παρά τους ήδη προνομιούχους : στο εξής τα κέρδη πρέπει να αυξάνονται και οι μισθοί πρέπει να συρρικνώνονται.
Χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν δανειστεί ποσά μέσω των βραχυπρόθεσμων επενδυτικών κεφαλαίων των αγορών ρέπος, τα οποία δεν χρειάζεται να τα αναφέρουν στις αρχές ως δάνεια, γεγονός που κάνει αυτές τις χώρες να εμφανίζονται πιο αξιόχρεες από ότι είναι στην πραγματικότητα.
Δεν ζητώ περισσότερη ή λιγότερη ρύθμιση ή να ρίξουμε περισσότερα χρήματα στην οικονομία ή να μειώσουμε τις δαπάνες. Προτείνω απλώς να θέσουμε τον χρηματοπιστωτικό τομέα υπό την κυριαρχία του νόμου και να χύσουμε φώς σε σκοτεινά και ακατάστατα μέρη.
Χρειάζεται να πούμε όλη την αλήθεια : χρειαζόμαστε περισσότερη γνώση για το τι υπάρχει και σε ποιον ανήκει.
*Ο Γαβριήλ Κερμανίδης είναι δικηγόρος