Του Αλέξανδρου Παπουτσή*
Φτάνοντας κάθε ημέρα στο γραφείο όπου εργάζομαι, στον Δήμο Θεσσαλονίκης, ανοίγω το παράθυρο ελέω κορωνοϊού και σύστασης για καλό αερισμό των χώρων και βγάζω μία κάψουλα καφέ, για να ετοιμάσω τον πρώτο της ημέρας, πριν οποιαδήποτε άλλη σκέψη. Από βραδύς γνωρίζω πάνω κάτω τι έχω να κάνω, τα έχω σημειώσει στην ατζέντα και τα έχω τοποθετήσει και σε κουτάκια που προσδιορίζουν τον χρόνο. Αυτό στις 10.00, το άλλο στις 12.00 κοκ. Βέβαια 3 στις 4 φορές το πρόγραμμα αυτό καταπατάται λόγω μιας εξέλιξης, μιας ανάγκης ή μιας έκτακτης αλλαγής, αλλά είναι διαχειρίσιμο.
Μέσα λοιπόν σε όλα αυτά τα πολλά μικρά, μεσαία και κάποιες φορές μεγάλα ζητήματα που απαιτούν και μια δική μου εμπλοκή σκέφτομαι συχνά «τι από όλα αυτά ενδιαφέρει τον πολίτη της Θεσσαλονίκης; Τι θα βελτίωνε ουσιαστικά την κατάσταση στην πόλη; Τι θα άλλαζε την αίσθηση που έχουμε για τα πράγματα και την καθημερινότητά μας;».
Η ιδιότητα του πολίτη/ δημότη είναι μέσα μου κυρίαρχη. Από έφηβος παρατηρούσα το αστικό περιβάλλον και σημείωνα στο μυαλό μου εικόνες που με ενοχλούσαν ως εξόργιζαν. Μετά δε την έκρηξη των social media αλλά και λίγων ταξιδιών στο εξωτερικό οι συγκρίσεις άρχισαν να γίνονται πάγια διαδικασία. «Γιατί έτσι η Θεσσαλονίκη και όχι αλλιώς; Γιατί σε αυτήν την τάδε περιοχή τέτοια κατάντια;» αναρωτιόμουν και συνεχίζω να το κάνω. «Γιατί η δείνα περιοχή με εμφανώς μεγάλες δυνατότητες έχει μείνει τόσο πίσω;».
Πρωτόλειες σκέψεις αρχικά, πιο επεξεργασμένες στην πορεία, άρχισαν να διαμορφώνουν μια συνεκτική εικόνα στο μυαλό μου. Τα έφερε η ψήφος των Θεσσαλονικέων έτσι και από συνεργάτης του υποψήφιου δημάρχου Θεσσαλονίκης Κ. Ζέρβα έγινα σύμβουλος του δημάρχου της πόλης και σιγά σιγά απέκτησα μια εγγύτητα με τα ζητήματα αυτά. Και λέω εγγύτητα και όχι γνώση σε βάθος, διότι για να γνωρίσεις κάτι σε βάθος απαιτείται μια σχετική τριβή και ένα επιστημονικό υπόβαθρο.
Υπερπηδώ τα χιλιοειπωμένα περί γραφειοκρατικών δυσκολιών, έλλειψης πόρων, τις παγιωμένες αντιστάσεις πολλών συντελεστών στην παροχή μιας υπηρεσίας, τη διοικητική ολιγωρία σε όλη την Ελληνική Δημόσια Διοίκηση, κοκ. Αυτά τα γνωρίζουν όλοι και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο -θεωρητικά- όλοι προσπαθούν μέσα από μεταρρυθμίσεις να τα περιορίσουν και να τα ξεπεράσουν. Άλλοι με τρόπο συστηματικό, επίμονο, επίπονο, με άπειρες εργατοώρες και συγκρούσεις και άλλοι λιγότερο ή καθόλου. Οι αδυναμίες όμως είναι γνωστές.
Αυτό που αποκομίζω όμως από αυτήν την μεγάλη –και λίγο επίπονη είναι αλήθεια– περιπέτεια είναι το εξής. Βλέπω από τη μία όλη την υστέρηση της πόλης μου σε αρκετά πεδία. Υποδομές, πράσινο, κυκλοφοριακό, ύφεση, συγκοινωνίες, καθαριότητα, νεκρά μαγαζιά ανοίκιαστα – η καθημερινή τριβή και ευθύνη τα κάνει όλα αυτά εύκολα αντιληπτά. Από την άλλη βλέπω την προσπάθεια. Σημαντική, επαρκής ή μη, δεν θα το πω εγώ σε αυτό το άρθρο λόγω κατάφορης υποκειμενικότητας.
Αυτό που αντιλαμβάνομαι όμως και μου δίνει μια κάποια αισιοδοξία είναι πως για πρώτη φορά μετά την υπερδεκαετή κρίση η πόλη έχει στο τραπέζι μια σειρά έργων και υποδομών, δημόσιων ή ιδιωτικών, που μπορούν να την αλλάξουν συθέμελα. Οι επιπτώσεις της πανδημίας μπορεί να θολώνουν αυτήν την εικόνα, αλλά εκτιμώ ότι υπάρχει και είναι ρεαλιστική –πάντα υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Σκεφτείτε τη Θεσσαλονίκη με ολοκληρωμένες τις ακόλουθες παρεμβάσεις:
1. Ανάπλαση ΔΕΘ και δημιουργία σύγχρονου εκθεσιακού χώρου παράλληλα με χώρους πρασίνου
2. Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος σε λειτουργία
3. Ολοκληρωμένες τις πλατείες Ελευθερίας και Διοικητηρίου
4. Νέο Γήπεδο Τούμπας
5. Σοβαρό δίκτυο ποδηλατοδρόμων
6. Στάβλοι Παπάφη - κτηριακό συγκρότημα σύγχρονης αστικής αρχιτεκτονικής με πληθώρα χρήσεων
7. Επέκταση με ξύλινο deck της Παλιάς Παραλίας
8. Αναβάθμιση του λιμένα Θεσσαλονίκης
9. Μουσείο Ολοκαυτώματος στα δυτικά
10. Νέα εικόνα στο Μοδιάνο και στο Καπάνι
11. Ολοκληρωμένες τις αναπλάσεις και τις συντηρήσεις σε γειτονιές, (άσφαλτος, αστικός εξοπλισμός, φωτισμός, στάσεις ΟΑΣΘ κ.ά.)
12. Αναδιαρθρωμένο, λειτουργικό και σύγχρονο δίκτυο αστικών συγκοινωνιών, με 600 οχήματα σε κυκλοφορία
13. Νέα περιφερειακή οδό fly over και γύρω της αναδασωμένο Σέιχ Σου
14. Εφαρμογές smart city στο κινητό τηλέφωνό μας αλλά και στις λειτουργίες του δήμου, αισθητήρες παντού από τους κάδους μέχρι τα φρεάτια, σε όλα τα οχήματα, στις διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης, big data διαθέσιμα στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και σε ερευνητικά κέντρα, κοκ
15. Αύξηση του πρασίνου, της ηλεκτροκίνησης, της χρήσης των ΑΠΕ, της ανακύκλωσης, με πράσινα σημεία, κάδους παντού
16. Αξιοποιημένο όλο ή μέρος του βιομηχανικού κτιριακού αποθέματος ( ΦΙΞ, ΑΛΛΑΤΙΝΙ, ΥΦΑΝΕΤ κοκ)
Διαφωνεί κανείς ότι, εάν μπορούσαμε να οπτικοποιήσουμε τη ζωή στην πόλη με αυτές τις υποδομές και παρεμβάσεις, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της θα τις στήριζε; Διαφωνεί κανείς ότι όλα αυτά είναι ψηφίδες που επηρεάζουν τη ζωή και την καθημερινότητα; Ότι είναι σε θέση να γεννήσουν νέες ευκαιρίες και να αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητες της Θεσσαλονίκης; Να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, νέα εισοδήματα και να αντιστρέψουν τη δημογραφική συρρίκνωση;
Θα πει κανείς ότι όλα αυτά είναι όνειρα θερινής νυκτός, αλλά εδώ κρύβεται και ένα μικρό μυστικό. Αν δεν πιστέψουμε αυτά τα έργα, αυτές τις παρεμβάσεις, αυτές τις επενδύσεις, τότε πιθανά δεν θα γίνουν. Αν αφήσουμε την πικρία και τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις του παρελθόντος να καθορίσουν το μέλλον, οι προφητείες θα αυτοεκπληρωθούν. Αντίθετα, εάν πιστέψουμε, εάν ασκήσουμε κοινωνική και πολιτική πίεση υπέρ της επιτάχυνσης και της ολοκλήρωσής τους, εάν με λίγα λόγια τα απαιτήσουμε –πρώτα από τους εαυτούς μας και ακολούθως από το πολιτικό σύστημα- τότε αυξάνονται δραματικά οι πιθανότητες επιτυχίας.
Πρέπει να ονειρευτούμε ότι μπορούμε και δικαιούμαστε εκεί στα τέλη της δεκαετίας –ίσως και νωρίτερα- να περπατάμε σε μια πόλη όμορφη, καθαρή, έδρα πολλών επιχειρήσεων. Ότι μπορούμε να μετακινηθούμε από τη μία πλευρά της στην άλλη με 4 διαφορετικούς τρόπους και ότι στο κινητό μας τηλέφωνο μπορούμε να βρούμε ό,τι χρειαζόμαστε. Ότι πίνουμε τον καφέ μας στη Λεωφόρο Νίκης, ατενίζουμε τον ορίζοντα χωρίς παρκαρισμένα αυτοκίνητα, αλλά με ποδήλατα και πολίτες απέναντι σε έναν οργασμό κινητικότητας, χαράς, βόλτας και άθλησης. Αυτό το τελευταίο ήδη γίνεται. Είναι ένα δείγμα της νέας πόλης που πρέπει να φτιάξουμε.
*Ο Αλέξανδρος Παπουτσής είναι Πολιτικός Επιστήμονας, Ειδικός Σύμβουλος του Δημάρχου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Ζέρβα
