Skip to main content

Γιατί θαμπώνουν την Ελλάδα τα δισ. της γαλλικής ελίτ για τη Notre Dame

Για τους Γάλλους η Παναγία των Παρισίων δεν είναι απλά ένας ναός –έστω καθεδρικός. Είναι μια υπογραφή ιστορίας στη γαλλική ταυτότητα.

Κάποτε, όταν ακόμη οι πραγματικές συζητήσεις ήταν καλή συνήθεια στην Ελλάδα, το θεωρητικό δίλημμα αν κάποιος μπορούσε να σώσει από την καταστροφή 3.000 Κινέζους ή έναν πίνακα του Βαν Γκονγκ βρισκόταν πολλές φορές στο επίκεντρο του προβληματισμού, κάτι σαν υπόθεση εργασίας. Οι απαντήσεις στη συντριπτική τους πλειοψηφία έτειναν υπέρ της σωτηρίας των Κινέζων –οι Κινέζοι είχαν επιλεγεί όχι επειδή είναι… κίτρινοι, αλλά επειδή είναι πάρα πολλοί-, καθώς η ανθρώπινη ύπαρξη είναι ότι σπουδαιότερο υπάρχει πάνω στον πλανήτη Γη. Υπήρχαν και κάποιοι, οι οποίοι επέλεγαν να διασώσουν το ζωγραφικό αριστούργημα, αφού –έτσι κι αλλιώς- δεν επρόκειτο για πραγματικό δίλημμα. Υποστήριζαν ότι τα μεγάλα έργα τέχνης έχουν από πίσω τους αιώνες προσπάθειας του ανθρώπινου γένους να κατακτήσει τους κώδικες επικοινωνίας του. Να δημιουργήσει, δηλαδή, πολιτισμό, που θα καταλήξει να συμβάλλει στη δημιουργία όχι απλώς ανθρώπων, αλλά καλλιεργημένων ανθρώπων, με ηθικές αξίες και αισθητική, ικανές να παρέμβουν στην ιστορική εξέλιξη και να οδηγήσουν βήματα μπροστά την ανθρωπότητα. Μεγάλη συζήτηση, αβέβαιο αποτέλεσμα. Αντιφάσεις και αμφιταλαντεύσεις…

Η συζήτηση αυτή επανέρχεται τις τελευταίες ημέρες μέσω Παρισίων και από… την πίσω πόρτα. Η πρωτοφανής σε ταχύτητα και ένταση έμπρακτη κινητοποίηση των πλούσιων Γάλλων, οι προσφορές των οποίων για την αποκατάσταση της καμένης Παναγίας των Παρισίων έχουν ήδη ξεπεράσει το ένα δισ. ευρώ, αρχικά εξέπληξε και ήδη προβληματίζει τους νεοέλληνες. Κατ’ αρχήν η χώρα τους, η Ελλάδα, υποχρεώνεται να περικόψει τις συντάξεις για πολύ λιγότερα. Από την άλλη, κάποιοι σκέφτονται στα σοβαρά πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα για τους κατοίκους του πλανήτη, εάν όλοι αυτοί οι πάμπλουτοι δωρητές σκέφτονταν όσους πεινάνε και φρόντιζαν για την τροφή τους. Και τα δύο έχουν κάποια κοινή βάση: τα σκέφτονται Έλληνες στην Ελλάδα του 2019, ενώ συμβαίνουν από Γάλλους στη Γαλλία του 2019.         

Για τους Γάλλους –και ειδικότερα για τους Παριζιάνους- η Παναγία των Παρισίων δεν είναι απλά ένας ναός –έστω καθεδρικός-, ούτε μόνο το σκηνικό του ομώνυμου μυθιστορήματος του Βίκτωρος Ουγκό. Για πολλούς λόγους είναι ένα πολύτιμο πετράδι στη δόξα της χώρας τους. Είναι μια υπογραφή ιστορίας στη γαλλική ταυτότητα. Οι ίδιοι γνωρίζουν πως ό,τι έγιναν και ό,τι απέκτησαν το οφείλουν στην πατρίδα τους. Γι’ αυτό –άσχετα από το ότι πάντα οι πλούσιοι κάνουν τα… κόλπα τους- παραμένουν φορολογικοί κάτοικοι Γαλλίας, αλλά και καταθέτες των Γαλλικών τραπεζών. Γι’ αυτό υπερηφανεύονται που είναι Γάλλοι και η καταστροφή δεν μπορούσε να του αφήσει ασυγκίνητους. Άλλωστε η Γαλλία είναι μια χώρα με βαθιά πολιτιστική κληρονομιά, κάτι που αποδείχθηκε όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1930 η γερμανική μπότα πάτησε την Ευρώπη και οι Γάλλοι –μεταξύ άλλων- φρόντισαν εγκαίρως να κρύψουν πολλά από τα πιο διάσημα και σημαντικά έργα τέχνης που υπήρχαν στα μουσεία τους για να μην τα αρπάξουν οι Ναζί. Υπάρχουν ορισμένες αυθεντικές στιγμές στο βιβλίο του Νταν Φρανκ «Μεσάνυχτα», που σκιαγραφεί τα πεπραγμένα των διανοούμενων της γενιάς του πολέμου στη Γαλλία.

Ασφαλώς η πείνα και η δίψα των ανθρώπων είναι ότι χειρότερο –από τα πολλά άσχημα- που συμβαίνουν στη Γη. Η αλήθεια είναι ότι στις μέρες μας οι παράμετροι που ορίζουν τα θέματα της φτώχειας έχουν αλλάξει, καθώς οι παραδοχές της αξιοπρεπούς διαβίωσης έχουν αναβαθμιστεί. Εξίσου αλήθεια είναι ότι οι προσπάθειες των διεθνών οργανισμών της Δύσης τις τελευταίες δεκαετίες αποδίδουν, καθώς σήμερα όσοι πεθαίνουν από την πείνα είναι λιγότεροι απ’ ότι 40 χρόνια πριν. Μόνο που το συγκεκριμένο θέμα δεν έχει σχέση με ότι συμβαίνει στη Γαλλία. Διότι η ισορροπία και οι πεποιθήσεις των ανθρώπων που έχουν να φάνε –ακόμη κι αν είναι δισεκατομμυριούχοι- είναι σεβαστές. Πολύ περισσότερο, κάτι σημαίνουν. Για παράδειγμα, όσοι δημιουργούν –από τους επιχειρηματίες και τους καλλιτέχνες, μέχρι τους αθλητές- δεν είναι απλώς κάποιοι χορτάτοι άνθρωποι. Είναι φορείς μιας νοοτροπίας που βοηθάει την κοινωνία να πάει μπροστά, αλλά και να διασφαλίσει τα μέσα για να τραφούν, να μορφωθούν και να ζήσουν καλύτεροι όχι μόνο όσοι ζουν στις πλούσιες χώρες, αλλά και όσοι σήμερα υποφέρουν στην υποσαχάρια Αφρική, στην Ανατολική Ασία και αλλού.

Οι υπερεθνικοί οργανισμοί, όπως ο ΟΗΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα, η UNESCO και άλλοι χρηματοδοτούνται από τα κράτη, που έχουν έσοδα από τους φόρους, το μεγαλύτερο κομμάτι των οποίων στον ανεπτυγμένο κόσμο πληρώνουν η ανώτερη και η μεσαία τάξη. Προφανώς το ένα δισ. ευρώ λύνει προσωρινά το πρόβλημα των πεινασμένων του πλανήτη, αλλά όταν τελειώσει η απελπισία επιστρέφει δριμύτερη. Οι Κινέζοι λένε «Αν κάποιος πεινάει μη του δώσεις να φάει, μάθε τον να ψαρεύει και δεν θα ξαναπεινάσει». Αυτά φυσικά είναι ψιλά γράμματα για όποιον έχει άμεσο πρόβλημα, αλλά και για όσους πραγματικά πονάει η καρδιά τους ακόμη κι αν έχει μείνει ένας τελευταίος πεινασμένος άνθρωπος πάνω στον πλανήτη.

Η ζωή –η κάθε ζωή- είναι μοναδική και (πρέπει να ) είναι απολύτως σεβαστή. Παρ’ όλα αυτά η μεγάλη εικόνα της ανθρωπότητας υπάρχει. Εκτείνεται σε βάθος χιλιάδων ετών και σε πλάτος ολόκληρης της Γης. Η γαλλική ελίτ –είτε το αντιλαμβάνεται, είτε όχι, είτε βρίσκεται στις προθέσεις της, είτε όχι- με την κίνηση της για την αποκατάσταση ενός συμβόλου του Παρισιού, άρα και ολόκληρης της Γαλλίας, κοιτάζει υποχρεωτικά μακριά. Στις επόμενες γενιές Γάλλων, Ευρωπαίων και κατοίκων του πλανήτη, που εμπνέονται από την ανθρώπινη ιστορική περιπέτεια και τον πολιτισμό.

ΥΓ. Μια καλή ερώτηση είναι τι θα γινόταν στην Ελλάδα εάν υπήρχε μια ανάλογη καταστροφή. Πόσο θα συγκινούνται οι Έλληνες πάμπλουτοι, που ασφαλώς υπάρχουν; Αν κρίνουμε από τις φυσικές καταστροφές, που συχνά στη χώρα μας έχουν ανθρώπινα θύματα, μάλλον λίγο. Οι Έλληνες, όλοι οι Έλληνες, αγαπούν με πάθος την πατρίδα, αλλά με τον τρόπο τους. Πριν από 2.500 χρόνια ο παππούς Αριστοφάνης ολοκλήρωνε τη Λυσσιστράτη με ένα θριαμβευτικό λόγω της επικράτησης της ειρήνης χορικό, που σε μετάφραση του Κώστα Γεωργουσόπουλου, για παράσταση του ΚΘΒΕ που ανέβηκε το 1996, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα, λέει «Ελάτε στο συμπόσιο / πληρώνει το δημόσιο». Κι έτσι ακριβώς να μη τα έγραψε, κάτι τέτοιο εννοούσε…      

ΥΓ2. Πέρα από την ελίτ και τα εκατομμύρια ευρώ η εικόνα χιλιάδων Γάλλων –πιθανώς και ξένων επισκεπτών- την ώρα της φωτιάς να είναι γονατιστοί, να ψάλλουν, να δακρύζουν και να προσεύχονται για τη Notre Dame θα παραμείνει αξέχαστη.