Το ανατολικό παραλιακό μέτωπο του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, που ξεκινάει από το Μέγαρο Μουσικής και φτάνει μέχρι τη Σχολή Δικαστών, είναι εξαιρετικά προνομιακό λόγω μήκους και θέσης. Ταυτόχρονα είναι απολύτως αναξιοποίητο και ως εκ τούτου πλήρως υποβαθμισμένο. Η κατάσταση που επικρατεί σε πολλές περιπτώσεις με τα στάσιμα νερά και την αφρόντιστη, βρόμικη και όζουσα παραλία προκαλεί ντροπή. Ταυτόχρονα συνιστά απόδειξη είτε της έλλειψης βούλησης, είτε της πλήρους ανικανότητας των παραγόντων που τις τελευταίες δεκαετίες είχαν την ευθύνη της διαχείρισης της περιοχής. Πιθανόν ισχύουν και τα δύο, σε συνδυασμό με ένα περίπλοκο θεσμικό πλαίσιο, καθώς στον αιγιαλό το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι ειδικού τύπου και εμπλέκονται πολλοί.
Όλα αυτά βέβαια δεν εμποδίζουν ορισμένες ιδιωτικές επιχειρήσεις εστίασης και ψυχαγωγίας -τα γνωστά μπαρ, τα πασίγνωστα κλαμπ και τις εξίσου γνωστές ψαροταβέρνες- να ξεπερνούν τα εμπόδια της γραφειοκρατίας, της πολυνομίας και της πολυιδιοκτησίας και να αξιοποιούν το κομμάτι θαλασσίου μετώπου που τις αναλογεί. Ως αποτέλεσμα συνιστούν ένα άτυπο είδος φυσικού μονοπωλίου για όποιον θέλει, όντας σε ένα θεωρητικά παραθαλάσσιο μέρος, να απολαύσει την εγγύτητα με το υγρό στοιχείο.
Το θέμα της αξιοποίησης του θαλασσίου μετώπου της Θεσσαλονίκης -τα 50 χιλιόμετρα από το Καλοχώρι μέχρι το Αγγελοχώρι- είναι μεγάλο, καθώς πρόκειται για υπόθεση ικανή να αλλάξει τον προσανατολισμό ολόκληρης της πόλης. Μαζί και το μέλλον της. Υπ’ αυτήν την έννοια θα έπρεπε να είναι διαρκώς πολύ υψηλά στην ατζέντα του δημοσίου διαλόγου, κάτι που δε συμβαίνει. Εκείνο που αυτές τις ημέρες αναδύεται στην επιφάνεια είναι κάτι που αφορά ένα υποσύνολο του θαλασσίου μετώπου, τη μαρίνα της Αρετσούς. Ένα σημείο που επί δεκαετίες παραμένει αναξιοποίητο, κάτι που όπως φαίνεται δεν είναι τυχαίο. Διότι μόλις το ΤΑΙΠΕΔ ολοκλήρωσε τις διαδικασίες, ώστε να προκηρυχθεί διαγωνισμός, να βρεθούν ενδιαφερόμενοι και επί τέλους κάτι να γίνει και να συμμαζευτεί η κατάσταση, ο δήμο Καλαμαριάς ξεσηκώθηκε. Όχι μόνο η δημοτική αρχή, αλλά και η αντιπολίτευση στο δημοτικό συμβούλιο. Από κοντά βουλευτές σχεδόν όλων των κομμάτων –και πάντως των κομμάτων εξουσίας-, καθώς και αρκετοί περιφερειακοί σύμβουλοι. Πρόκειται για ένα πρωτοφανή συνασπισμό τοπικών δυνάμεων, που ιδανικά θα μπορούσε να σημαίνει συσπείρωση. Μάλλον, όμως, πρόκειται για ετερόκλητη συμμαχία με τοπικιστικά κίνητρα. Επειδή η Καλαμαριά είναι μεγάλος δήμος, με πολλές χιλιάδες ψηφοφόρους, κανείς από τους αιρετούς της περιοχής δεν θέλει να πάει κόντρα στην αντίδραση της τοπικής κοινωνίας. Το τι ακριβώς εννοούμε τοπική κοινωνία είναι άλλο θέμα. Μήπως τους παράγοντες που έχουν πρόσβαση και επηρεάζουν περισσότερο ένα σύστημα της αυτοδιοίκησης επειδή –σε απλά ελληνικά- εκμεταλλεύονται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την υφιστάμενη κατάσταση; Δικαιούται κάποιος να προβληματιστεί εάν υπάρχουν επιχειρηματικά και άλλα συμφέροντα, που δεν βολεύονται με το άνοιγμα του παιχνιδιού στην περιοχή; Που δεν επιθυμούν ούτε περισσότερες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, ούτε περισσότερη ανταγωνιστική δόμηση, ούτε περισσότερη ανταγωνιστική κινητικότητα μόνιμου χαρακτήρα; Εάν υπάρχουν περίοικοι που θέλουν την ησυχία τους; Εάν λειτουργεί ή όχι η γνωστή μικρομέγαλη νοοτροπία «όταν δεν ελέγχω υπέρ μου τις εξελίξεις, καλύτερα η στασιμότητα»;
Πέρα από… συνωμοσιολογίες, υποθέσεις και αναπάντητα ερωτήματα τα πράγματα (έπρεπε να) είναι απλά. Η μαρίνα της Αρετσούς και τα πέριξ συνιστούν προνομιακό σημείο. Το οποίο εν τούτοις επί δεκαετίες δεν αποδίδει ιδιαίτερη υπεραξία στην ευρύτερη περιοχή. Η δόμηση έχει σταματήσει τα τελευταία χρόνια και οι επιχειρηματικές δραστηριότητες έχουν λίγο πολύ παγιωθεί εδώ και δεκαετίες. Σε αυτό το σκηνικό το να υπάρξει ανάπλαση, καθώς και αστική και τουριστική ανάπτυξη -όπως υποστηρίζει ότι επιδιώκει το ΤΑΙΠΕΔ- είναι δεδομένο ότι αναδιατάσσει τις ισορροπίες. Κανονικά η περιοχή που (υποτίθεται ότι) αγωνιά για να γίνει επιτέλους κάτι στο συγκεκριμένο σημείο θα έπρεπε να είναι ικανοποιημένη και μόνο με το ότι ξεκινούν κάποιες πρακτικές διαδικασίες, οι οποίες είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε αποτελέσματα. Ο δήμος αν δεν φρόντισε στο προηγούμενο διάστημα να περάσει στο σχέδιο κάποιες δικές του ιδέες και προτεραιότητες, ας το κάνει τώρα ή στα επόμενα στάδια. Πιθανόν κάτι να καταφέρει, αν και μάλλον δεν μπορεί να επιβάλλει όλα όσα επιθυμεί. Διότι ως γνωστόν ένα κακό σχέδιο είναι καλύτερο από ένα… ανύπαρκτο σχέδιο. Όπως επίσης ένα κακό σχέδιο που εφαρμόζεται είναι προτιμότερο από την καλύτερη… έκθεση ιδεών που παραμένει στα χαρτιά. Πέρα από τη μαρίνα της Αρετσούς στην Καλαμαριά υπάρχουν κι άλλα σημεία σε ακινησία, εδώ και ατέλειωτα χρόνια. Με πρώτο και καλύτερο το στρατόπεδο Κόδρα, που παραμένει έρημο και σκοτεινό. Κρίμα δεν είναι;
Οι αντιδράσεις για την μαρίνα της Αρετσούς δεν αποκλείεται να φέρουν αποτέλεσμα. Από υπονόμευση και καθυστέρηση μέχρι ματαίωση της υπόθεσης. Δεν θα είναι η πρώτη φορά που ένα λαϊκό δικαστήριο στην Ελλάδα θα ανάψει «κόκκινο φως». Ούτε είναι η Καλαμαριά η μοναδική περιοχή που στηρίζει πολιτικές καριέρες στις διαρκώς εκκρεμούσες προοπτικές της, που ποτέ δεν πραγματώνονται. Και φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα ένα εύκολο και εν πολλοίς ατεκμηρίωτο «όχι» γίνεται η αιτία να χαθεί μια ευκαιρία, την οποία συχνά, σε δεύτερο χρόνο, οι αρνητές μοιρολογούν υποκριτικά. Ούτε βέβαια συνιστά κάτι πρωτοφανές να προάγεται το δένδρο και όχι το δάσος. Στα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, στα 110 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή –μιας και η Καλαμαριά είναι προσφυγούπολη- έργα με ανάλογο περιεχόμενο έχουμε δει πολλές φορές. Όπως έχουμε νιώσει τα αποτελέσματά τους. Θέλετε χαρακτηριστικά παραδείγματα μόνο τα τελευταία χρόνια; Το μετρό της Θεσσαλονίκης -15 χρόνια από την έναρξη των εργασιών βρίσκεται ακόμη στα δικαστήρια- και το Ελληνικό στην Αττική, που 16 – 17 χρόνια από την μετακόμιση του αεροδρομίου περιμένει τις μπουλντόζες να αρχίσουν να σκάβουν.