Skip to main content

Γιατί οι δήμοι λένε «όχι» στο σχέδιο του υπ. Τουρισμού για τις ιαματικές πηγές

Ο Γενικός Γραμματέας Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας επιχειρηματολογεί κατά του σχεδίου νόμου για τις ιαματικές πηγές

*του Μάρκου Δανά

Για να μπορέσουμε να κρίνουμε εάν το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Τουρισμού είναι ή όχι καλό, για την μελλοντική ανάπτυξη του κλάδου των ιαματικών πηγών, πρέπει πρώτα να απαντήσουμε στο ερώτημα τι είδους ανάπτυξη θέλουμε, τι μοντέλο θέλουμε να ακολουθήσουμε; Ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο ο κλάδος θα μπορέσει να αντιπαρέλθει τα 40 χρόνια απαξίωσης;

Μέχρι χθες οι δήμοι και το υπουργείο με τις οποιεσδήποτε δράσεις τους κινούνταν στη λογική της δημιουργίας πολλών δεκάδων, καλών, βιώσιμων επιχειρήσεων, χωροθετημένων σε όλη την Ελληνική επαρχία που να μπορούν να πωλούν καλές θερμαλιστικές – τουριστικές υπηρεσίες. Έτσι τα τελευταία 6 χρόνια οι δήμοι (χωρίς πάντα την βοήθεια του υπουργείου) είχαν προχωρήσει στην αναγνώριση των φυσικών τους πόρων ως ιαματικών, και είχαν λάβει ή βρισκόταν σε διαδικασία λήψης των Ειδικών Σημάτων Λειτουργίας (ΕΣΛ) των εγκαταστάσεών τους. Σήμερα πολλοί δήμοι ήδη βρίσκονται σε διαδικασία προκήρυξης διαγωνισμών για την ανεύρεση επενδυτή, αρκετοί συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα για την αναβάθμιση των υποδομών τους, ενώ άλλοι συμμετέχουν σε εταιρικά σχήματα εκμετάλλευσης των ιαματικών φυσικών πόρων τους.

Ήταν έτοιμοι δηλαδή για το τελικό στάδιο της στρατηγικής που εφαρμόστηκε και προέβλεπε το άνοιγμα χρηματοδοτικών πακέτων προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η ανακαίνιση των υποδομών. Τέτοια χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το ΕΠΑνΕΚ ήταν έτοιμα εδώ και 1,5 χρόνο αλλά δεν τελεσφόρησαν, προφανώς με ευθύνη του κράτους. Επίσης το αίτημα για νέα χρηματοδοτικά προγράμματα στο πρότυπο του Φιλόδημου και του Α. Τρίτση, μοχλεύοντας πόρους του ΠΔΕ και της ΕΤΕπ για την αναβάθμιση των υποδομών ήταν τους προηγούμενους μήνες η αιχμή των αιτημάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Αντί όλων αυτών το Υπουργείο Τουρισμού επέλεξε να αρνηθεί την προηγούμενη στρατηγική που θα διέχεε τον παραγόμενο πλούτο σε όλη την Ελληνική επαρχία και να προσπαθήσει να λειτουργήσει τα πάντα συγκεντρωτικά μέσα από μία ανώνυμη εταιρεία με έδρα την Αθήνα. Μέσα από αυτή την εταιρεία ο εκάστοτε υπουργός τουρισμού καθίσταται απόλυτος κυρίαρχος ολόκληρου του κλάδου των Ιαματικών Πηγών. Το ερώτημα προκύπτει αβίαστα: σε ποιο άλλο κλάδο συμβαίνει αυτό; Και σε ποια άλλη χώρα συμβαίνει κάτι τέτοιο; Πρόκειται στη ουσία για στρέβλωση του ανταγωνισμού μέσα από ένα αναχρονιστικό μοντέλο κρατικής διαχείρισης που θυμίζει άλλες εποχές.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τον ρόλο που έπαιξε το υπερταμείο (ΕΤΑΔ – ΤΑΙΠΕΔ) τα τελευταία 10 χρόνια στην διαχείριση των ιαματικών πηγών. Δεν κατάφερε να αξιοποιήσει καμία Ιαματική πηγή. Το υπερταμείο διαχειρίζεται 29 Ιαματικούς Φυσικούς Πόρους και δεν κατάφερε να κάνει ούτε έναν διαγωνισμό. Άρα πως είναι δυνατόν μια ίδιας μορφής εταιρεία να τα καταφέρει σήμερα; Πώς είναι δυνατόν μια εταιρεία στην Αθήνα να μπορεί να τρέξει τις διαδικασίες που χρειάζονται για να βγουν διαγωνισμοί στην Ελληνική επαρχία; Η πραγματικότητα των προηγούμενων ετών απέδειξε ότι οριοθετήσεις ρεμάτων, χρησικτησίες, και πολλά άλλα δύσκολα θέματα είναι αδύνατο να τρέξουν από τους «τεχνοκράτες» του υπερταμείου.

Ακόμη πρέπει να γίνει κατανοητό ότι είναι άλλο ο Ιαματικός Φυσικός Πόρος και άλλο η γη στην οποία αναβλύζει. Στην ανώνυμη εταιρεία δεν θα μεταβιβάζεται μόνο η χρήση των Ιαματικών Φυσικών Πόρων αλλά και η χρήση των οικοπέδων δημοτικής ιδιοκτησίας που βρίσκονται σε ακτίνα 1000μ από τον φυσικό πόρο. Στο σχέδιο νόμου δεν προβλέπεται βέβαια η αλλαγή της ιδιοκτησιακής κατάστασης των περιουσιακών στοιχείων των δήμων αλλά όταν ανώνυμη εταιρεία θα έχει την χρήση τους τότε ουσιαστικά θα πρόκειται για μια απαλλοτρίωση δημοτικής περιουσίας σε εισαγωγικά. Και το ερώτημα προκύπτει αβίαστα. Ποιος Έλληνας πολίτης (πόσο μάλλον φορέας τοπικής αυτοδιοίκησης) θα δεχόταν ποτέ να μεταβιβάσει την περιουσία του αρκούμενος στο αίολο αφήγημα: Θα βρω επενδυτή, θα κάνω την επένδυση, θα παράγω πλούτο και θα σου δώσω μερίδιο από τα κέρδη. Η συλλογιστική του Υπουργείου Τουρισμού είναι γεγονός ότι πάσχει σε πολλά σημεία.

Τέλος είναι γεγονός πως η συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στο μετοχικό σχήμα με 20% επιχειρείται να χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για την υφαρπαγή της δημοτικής περιουσίας. Από πουθενά δεν προκύπτει ρόλος αποφασιστικής σημασίας για την τοπική αυτοδιοίκηση γιατί τα πάντα θα αποφασίζονται με μια ΚΥΑ μεταξύ των Υπουργών Τουρισμού και Οικονομικών. Το μέλλον των δημοτικών περιουσιών θα επαφίεται στην καλοσύνη των δύο υπουργών, για να θυμηθούμε το υπέροχο θεατρικό έργο του Tenessee Williams «Λεωφορείον ο Πόθος» όπου στην τελευταία σκηνή η Blanche Dubois αφήνεται στα χέρια του ψυχιάτρου λέγοντας «πάντα είχα εμπιστοσύνη στην καλοσύνη των ξένων»

Μάρκος Δανάς είναι:

Γενικός Γραμματέας Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας
Μέλος Επιτροπής Προστασίας Ιαματικών Φυσικών Πόρων Υπ.Τουρισμού
Member of Executive Council of the European Historic Thermal Towns Association
EuropeSpa Expert certified by EuropeSpa Med & Wellness GmbH