Του Νίκου Ηλιάδη
Οι πρώτες προκαταρκτικές προτάσεις για τη λειτουργική αναβάθμιση του οδικού άξονα, από το αμαξοστάσιο του ΟΑΣΘ στον Φοίνικα έως την πλατεία της ΧΑΝΘ, πρόκειται να παρουσιαστούν αύριο Δευτέρα, στο πλαίσιο του 1ου Εργαστηρίου Συμμετοχικού Σχεδιασμού με τίτλο: «Σχεδιάζουμε μαζί, τον δρόμο ξανά…». Πρόκειται για την παρουσίαση των πρώτων συμπερασμάτων αλλά και λύσεων έπειτα από την πολύμηνη έρευνα η οποία διεξήχθη στο πλαίσιο του έργου «Εφαρμογή καινοτόμων συγκοινωνιακών λύσεων χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος σε πόλεις της Μεσογείου» (REMEDIO).
Το έργο υλοποιεί η Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Θεσσαλονίκης (ΜΑΘ) με εταίρους την Εγνατία Οδό ΑΕ, το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών του ΕΚΕΤΑ και την Δημοτική Εταιρεία Πληροφόρησης Θεάματος και Επικοινωνίας. Συμμετέχουν επίσης το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Τμήματος Φυσικής και ως συνδεόμενοι εταίροι, το πρώην Συμβούλιο Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (νυν ΟΣΕΘ) και οι δήμοι Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς και Παύλου Μελά (καθώς θα επιχειρηθεί η μεταφορά της τεχνογνωσίας και στον οδικό άξονα από Ασβεστοχώρι ως την οδό Λαγκαδά).
Όπως εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος της ΜΑΘ Χρυσόστομος Καλογήρου «στόχος του Εργαστηρίου (σ.σ. γίνεται στην αίθουσα ‘Μανώλης Αναγνωστάκης’ του δημαρχείου Θεσσαλονίκης από τις 9 το πρωί ως τις 2 το μεσημέρι) είναι η οικοδόμηση του κοινού οράματος και της στρατηγικής για την ανάταξη του Ανατολικού Οριζόντιου Άξονα της Θεσσαλονίκης ως ενός δρόμου - πρότυπο και ειδικότερα η επεξεργασία προκαταρκτικών προτάσεων για τον επανασχεδιασμό του με γνώμονα τη διαμόρφωσή του ως πολυλειτουργικού άξονα, φιλικού σε όλους τους χρήστες». Μέσω του συγκεκριμένου έργου αναζητούνται λύσεις για τη βελτίωση των βασικών παραμέτρων του συγκεκριμένου οδικού άξονα, δηλαδή για τη βελτίωση των συνθηκών μετακίνησης, κυρίως με τις δημόσιες συγκοινωνίες, την ασφαλή διέλευση των πεζών, τη βελτίωση των περιβαλλοντικών παραμέτρων (ρύποι, θόρυβος) κ.λπ.
Τα χαρακτηριστικά του άξονα
Ο άξονας έχει συνολικό μήκος 6,2 χιλιόμετρα. Το πλάτος του οδικού άξονα μεταβάλλεται από 10 έως 13 μέτρα, ανάλογα με τον αριθμό των λωρίδων κυκλοφορίας που υπάρχουν σε κάθε τμήμα του.
Από τον άξονα διέρχονται 9 λεωφορειακές γραμμές δημόσιας συγκοινωνίας οι οποίες εξυπηρετούνται από 18 στάσεις λεωφορείων. Σε τμήμα μήκους 4,6 χλμ, λειτουργεί λεωφορειόδρομος.
Σημειώνεται πως κατά μήκος του άξονα παρουσιάζεται έντονο το φαινόμενο της παράνομης στάθμευσης με αποτέλεσμα να μειώνεται η χωρητικότητα της οδού κατά μια λωρίδα κυκλοφορίας και να παρεμποδίζεται η κυκλοφορία των λεωφορείων εντός της λεωφορειολωρίδας.
35.000 οχήματα ημερησίως
Με βάση στοιχεία τροχαίων ατυχημάτων από το 2010 έως και το 2016, κατά μήκος του άξονα σημειώνονται ετησίως κατά μέσο όρο 60 τροχαία ατυχήματα με τραυματίες, με ένα από αυτά να είναι θανατηφόρο. Ο μέσος ημερήσιος φόρτος υπολογίζεται στα 35.000 οχήματα. Η μέγιστη τιμή (αιχμή) παρατηρείται κατά την πρωινή περίοδο και ειδικότερα το χρονικό διάστημα 08:00- 09:00 κατά τη διάρκεια της οποίας μέσω του άξονα εξυπηρετούνται συνολικά πάνω από 11.000 μετακινήσεις. Από αυτές οι 523 μετακινήσεις (4,8% του συνόλου) πραγματοποιούν διαμπερή κίνηση κατά μήκος όλου του άξονα.
Υπό τις επικρατούσες κυκλοφοριακές συνθήκες και για την ώρα αιχμής 08:00- 09:00 ο μέσος χρόνος διάσχισης του άξονα ανέρχεται στα 18 λεπτά, με μέση ταχύτητα κίνησης των οχημάτων τα 26 χλμ/ώρα ενώ όσον αφορά στη δημόσια συγκοινωνία ο μέσος χρόνος διάσχισης της οδού ανέρχεται στα 28 λεπτά, με μέση ταχύτητα κίνησης των λεωφορειακών γραμμών τα 15 χλμ/ώρα.
Τα κενά καταστήματα
Στο πλαίσιο του έργου έγινε και έρευνα Πεδίου, υπό την εποπτεία της αναπληρώτριας καθηγήτριας του ΑΠΘ Αθηνάς Γιαννακού. Έγινε αναλυτική καταγραφή των χρήσεων όλων των ισογείων χώρων κατά μήκος του άξονα. Συνολικά καταγράφηκαν 993 χρήσεις ισογείων χώρων από τις οποίες 939 είναι καταστήματα. Ως προς το είδος των καταστημάτων, 37,8% είναι καταστήματα λιανικού εμπορίου, και ακολουθούν τα κενά καταστήματα σε ποσοστό 19,8%, τα καταστήματα εστίασης (συμπεριλαμβανομένων των καφέ) σε ποσοστό 12,9% και τα καταστήματα δραστηριοτήτων παροχής υπηρεσιών σε ποσοστό 8,3%. Το ποσοστό των κενών καταστημάτων είναι υψηλότερο στο τμήμα του άξονα που εμπίπτει στο δήμο Θεσσαλονίκης (Βασ. Γεωργίου και Βασ. Όλγας) και ανέρχεται σε 21,6% ενώ στο τμήμα εντός του δήμου Καλαμαριάς (Εθν. Αντιστάσεως) είναι 14%. Σε σύγκριση με προηγούμενη καταγραφή που είχε γίνει το 2013 στο τμήμα Βασ. Γεωργίου-Βασ. Όλγας μέχρι τη Θεμ. Σοφούλη παρατηρείται σημαντική μείωση της τάξης του 32% στα κλειστά καταστήματα και σημαντική αύξηση των καταστημάτων εστίασης καθώς και καταστημάτων διασκέδασης και ψυχαγωγίας.
Οι απαντήσεις του κοινού
Στην έρευνα ερωτηματολογίου προς το κοινό (συμμετείχαν κάτοικοι, εργαζόμενοι και μετακινούμενοι μέσω του συγκεκριμένου άξονα) ανταποκρίθηκαν συνολικά 675 άτομα. Στα βασικά στοιχεία που προέκυψαν περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
- Το 59% αυτών που απάντησαν είναι μετακινούμενοι επί του οδικού άξονα, 32% κάτοικοι της περιοχής και 9% εργαζόμενοι της περιοχής.
- Οι βασικοί χώροι στάθμευσης των οχημάτων αυτών που απάντησαν με την ιδιότητα του κατοίκου είναι κατά 58% επί της οδού, 35% στο κτίριο ή το οικόπεδο της κατοικίας τους και κατά 7% σε χώρο στάθμευσης επί πληρωμή.
- Αντίστοιχα οι εργαζόμενοι της περιοχής κατά την παραμονή τους στην εργασία τους σταθμεύουν το Ι.Χ, τους σε ποσοστό 65% επί του άξονα ή κάθετων οδών και σε ποσοστό 29% επί του κτιρίου ή του οικοπέδου που στεγάζεται η εργασία τους.
- Το 60% των εργαζομένων της περιοχής χρησιμοποιεί Ι.Χ. για να πάει στην εργασία του και μόνον 22% αστική συγκοινωνία.
- Από αυτούς που απάντησαν με την ιδιότητα του μετακινούμενου μέσω του οδικού άξονα, το 59% χρησιμοποιεί Ι.Χ. για τη μετακίνησή του και 31% αστική συγκοινωνία. Καθημερινά διασχίζει τον άξονα στο σύνολο του ή σε τμήμα του το 30% των μετακινούμενων. Το 28% τον διασχίζει 3-4 φορές την εβδομάδα, 32% 1-2 φορές την εβδομάδα και 10% διασχίζει πιο σπάνια.
- Στο ερωτηματολόγιο ζητήθηκε να αξιολογηθούν τα βασικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του άξονα. Στα βασικότερα πλεονεκτήματα του άξονα κατατάχθηκαν από όσους απάντησαν το ερωτηματολόγιο με σειρά θετικής αξιολόγησης: η εύκολη πρόσβαση στο κέντρο της πόλης, η εξυπηρέτηση από δημόσια συγκοινωνία, οι ικανοποιητικές επιλογές καθημερινών εξυπηρετήσεων, η ασφαλής μετακίνηση των κατοίκων, η άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα και τα άνετα πεζοδρόμια. Η παράμετρος που έλαβε τη χαμηλότερη βαθμολόγηση ήταν το ικανοποιητικό επίπεδο δομημένου περιβάλλοντος.
- Στα σημαντικότερα μειονεκτήματα του άξονα βάσει της συνολικής αξιολόγησης κατατάχθηκαν η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η ατμοσφαιρική ρύπανση που δημιουργεί προβλήματα υγείας, η έλλειψη χώρων στάθμευσης και η ηχορύπανση.
- Οι 2 σημαντικότεροι λόγοι της κυκλοφοριακής συμφόρησης με διαφορά από τους υπόλοιπους θεωρούνται από τους ερωτώμενους η παράνομη στάθμευση γενικά και τα διπλοπαρκαρισμένα οχήματα ειδικότερα.
- Από ένα σύνολο 15 πιθανών προτεινόμενων παρεμβάσεων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, εργασίας και μετακίνησης στην περιοχή διέλευσης του άξονα των συνθηκών αυτές που έλαβα τις περισσότερες θετικές απαντήσεις η δημιουργία νέων χώρων στάθμευσης σε διαθέσιμους ελεύθερους χώρους της περιοχής (σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό που φθάνει το 85% των ερωτώμενων!), η ρύθμιση του τρόπου ανεφοδιασμού των καταστημάτων (82%), η ένταση της αστυνόμευσης της παράνομης στάθμευσης (82%), η βελτίωση της λειτουργίας και των χαρακτηριστικών της λεωφορειογραμμής (82%) και η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου (79%). Αντίστοιχα οι πιθανές προτεινόμενες παρεμβάσεις με περισσότερες αρνητικές απαντήσεις ήταν η μείωση του πλάτους του οδοστρώματος (75%) και η πεζοδρόμηση σε κάθετους δρόμους του οδικού άξονα (45%).