Έχει νόημα να διατηρηθούν τα περιοριστικά μέτρα μετά τις 27 Απριλίου; Οι απόψεις διίστανται. Οι αρμόδιοι είναι στο βλέποντας και κάνοντας και αναπροσαρμόζουν τα σχέδιά τους για την επόμενη μέρα. Αναγκαστικά. Η ατομική ευθύνη, που δεν είναι άγνωστος όρος, έχει γίνει με αφορμή τον κορωνοϊό «καραμέλα».
Η επόμενη μέρα του κορωνοϊού θα είναι σε κάθε περίπτωση μια διαφορετική μέρα σε όλα τα επίπεδα. Και η «καραμέλα» θα συνεχίσει να καταναλώνεται. Δεν είμαι ειδικός για να τοποθετηθώ για την καταλληλότητα του χρόνου έναρξης της σταδιακής άρσης των μέτρων. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί επί μακρόν η ιδιότυπη καραντίνα στην οποία έχουμε μπει. Δεν είναι τυχαίο που όλοι δίνουν ημερομηνίες (άλλοι για 4 Μαΐου, άλλοι για 15 και πάει λέγοντας). Όμως είναι αυθαίρετες και λόγω της αυθαιρεσίας καλλιεργούν ένα κλίμα στην κοινωνία.
Οι αρμόδιοι κινήθηκαν πολύ καλά και πολύ έξυπνα στη λογική να λάβουν έστω και εξαιρετικά σκληρά μέτρα, με όποιο κόστος, αρκεί να μην κινδυνεύσει η δημόσια υγεία και να αντιμετωπιστεί η υγειονομική κρίση. Εκ του αποτελέσματος και με τις παρούσες συνθήκες η συγκεκριμένη τακτική δικαιώνεται.
Όμως τώρα θα χρειαστεί περισσότερη τόλμη και αποφασιστικότητα, διότι όπως χαρακτηριστικά λέγεται δεν πρέπει να πάνε στράφι οι θυσίες που κάναμε όλοι όλο αυτό το διάστημα.
Η άσκηση είναι πολύ δύσκολη. Το πρώτο ζήτημα είναι ο χρόνος έναρξης άρσης των μέτρων. Μείναμε μέσα το Πάσχα, θα μείνουμε και την Πρωτομαγιά; Αν ήταν στο δικό μου χέρι η απάντηση, θα έλεγα ότι δεν έχει κανένα νόημα να βάζουμε τέτοια ορόσημα. Όταν το επιτρέψει η κατάσταση. Κι ας είναι να φάμε και τον Ιούνιο στο σπίτι. Δεν σκέφτονται όλοι έτσι. Αντιθέτως, παρατηρώ ότι η πίεση από την «καραντίνα» είναι γενικευμένη και ο περισσότερος κόσμος θέλει να φύγει ο εφιάλτης το ταχύτερο. Αν είναι δυνατόν και πριν τις 27 Απριλίου. Αυτό δε γίνεται. Αλλά από τις 27 και μετά η πίεση του κόσμου θα βγει με κάθε τρόπο στους αρμόδιους. Πόσο μπορούν να την αντέξουν θα το δούμε. Οφείλουν ωστόσο να εξηγήσουν επισήμως γιατί μετά τις 27 Απριλίου διατηρούνται τα μέτρα. Και στο ερώτημα θα μπουν όλα τα μέτρα...
Θα ήθελα πάντως να επισημάνω ότι όπως δεν είναι στοίχημα για τους πολίτες να περιμένουμε το γκολ για να το κερδίσουμε, έτσι δεν μπορεί να είναι στοίχημα και για τους αρμόδιους πόσο περισσότερο μπορούν να κρατήσουν τον κόσμο μέσα.
Αν συνεχίσουν να δίνουν και μετά το Πάσχα αυτή τη «θολή» εικόνα στους πολίτες θα γκρεμίσουν οι ίδιοι όσα μέχρι σήμερα έχτισαν. Και η κοινωνική αντίδραση θα αντικαταστήσει την κοινωνική αποδοχή, την πειθαρχία. Δεν θα πάψουμε να είμαστε τα «καλά παιδιά», αλλά είναι φυσιολογικό οι αντοχές να είναι περιορισμένες.
Καλό συνεπώς είναι να αρχίσουν σιγά σιγά οι αρμόδιοι να μας δίνουν και σε σαφή χρονοδιάγραμμα μετά το Πάσχα τον προγραμματισμό τους, για να ξέρουμε όλοι πώς θα κινηθεί η κοινωνία το επόμενο διάστημα. Οι όποιες αντιδράσεις (γιατί θα υπάρξουν) είναι σταγόνα στον ωκεανό συγκριτικά με το να μένουμε όλοι στο σκοτάδι και να μην ξέρουμε τι μας ξημερώνει ή ακόμη χειρότερα να μας ξημερώνει άλλη μια μέρα χωρίς καμιά προσδοκία και στην ίδια θλιβερή ή μίζερη κατάσταση την οποία βιώνουμε πάνω από ένα μήνα τώρα.
Αν θεωρούν ότι ακόμη είναι νωρίς επίσης καλό είναι να μας το πουν και να το δικαιολογήσουν. Και να μας δώσουν και πάλι ένα χρονοδιάγραμμα, έστω και λιγότερο ακριβές. Η σημερινή κατάσταση δεν είναι βιώσιμη επί μακρόν. Και ήδη έχουμε πάει αρκετά μακριά. Θα χρειαστεί, εφόσον δεν έχουμε επιτύχει τον πλήρη έλεγχο του κορωνοϊού, να γίνουν κάποιες παραδοχές και να θυσιαστούν κάποια πράγματα. Στη ζυγαριά δυστυχώς θα μπουν όλα. Προφανώς όχι η ανθρώπινη ζωή... Εάν όμως διασφαλιστεί αυτή η συνθήκη, η μικρότερη δυνατή απειλή της ανθρώπινης ζωής και υγείας, τότε όλα τα άλλα θα πρέπει να ζυγιστούν και να αξιολογηθούν, με σαφή στοχοθεσία και με ένα κοινωνικά αποδεκτό χρονοδιάγραμμα επιστροφής στην καινούργια καθημερινότητα.
Τι σημαίνει καινούργια καθημερινότητα; Ότι και να αρθούν τα μέτρα, ο κορωνοϊός θα είναι εδώ, τουλάχιστον μέχρι η επιστήμη ή η ανοσία να τον τελειώσει μια και καλή. Συνεπώς, σε κάθε περίπτωση, η κοινωνική μας ζωή θα είναι διαφορετική από αυτή που συνηθίσαμε. Δεν γνωρίζω αν θα πρέπει να καταργηθεί η χειραψία, οι αγκαλιές και τα φιλιά.
Γνωρίζω όμως ότι φοβάμαι να αφήσω το παιδί μου σε έναν παιδότοπο να μοιράζεται τα παιχνίδια του με άλλα παιδιά. Παράλογο; Μπορεί. Αλλά γνωρίζω ότι πολλοί γονείς σκέφτονται ανάλογα, λόγω φόβου. Το ίδιο ισχύει και για το σχολείο. Κι αυτό με «υποχωρήσεις» και «αναγκαίες παραδοχές» από τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές θα επαναλειτουργήσει όπως μέχρι πρότινος ή ίσως διαφορετικά. Και με τα γυμναστήρια; Πόσο προστατευμένος είναι κάποιος που χρησιμοποιεί τα όργανα που χρησιμοποιούν εκατοντάδες άλλοι, χωρίς να απολυμανθούν μετά κάθε χρήση; Τα κέντρα διασκέδασης, τα beach bar, τα καφέ και άλλοι χώροι συνάθροισης θα λειτουργήσουν όπως πριν τον κορωνοϊό; Θα κυκλοφορούμε όλοι με το αντισηπτικό ανά χείρας;
Είναι μια νέα πραγματικότητα, στην οποία θα απαιτηθεί να προσαρμοστούμε και όπως κάθε προσαρμογή θα έχει κόστος. Για πολλούς και σε πολλά επίπεδα. Ελλοχεύει και η αποξένωση; Όχι αναγκαστικά. Μαζί με το χρόνο έναρξης της άρσης των περιοριστικών μέτρων, οι αρμόδιοι θα πρέπει να δώσουν και οδηγίες κοινωνικής συμπεριφοράς. Για να προσαρμοστεί όσο το δυνατόν ταχύτερα και με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες η κοινωνία στα νέα δεδομένα. Είναι η ευθύνη της Πολιτείας να μας κάνει... μάθημα, να βάλει κανόνες και όρια. Η οποία έχει πλέον ένα πολύ σημαντικό όπλο: Μια κοινωνία που απέδειξε την ανθεκτικότητά της, την ενότητά της, τη στοχοπροσήλωσή της, τη δύναμή της στα δύσκολα. Ανεκτίμητη παρακαταθήκη και εγγύηση ότι θα τα καταφέρουμε κι αυτή τη φορά. Κι όπως με την οικονομική κρίση προσαρμοστήκαμε σε μια νέα πραγματικότητα, έτσι θα γίνει και με την πανδημία του κορωνοϊού.