Στην περίπτωσή τους δεν ισχύει το «40 χρόνια… φούρναρης», αφού φέτος η αρτοποιία τους κλείνει 98 χρόνια ζωής.
Εξακολουθούν, στην τέταρτη γενιά της οικογενειακής επιχείρησης, να θέλουν με το ψωμί τους να ξυπνούν μνήμες, αφού σέβονται την «αγία καθημερινότητα», όπως αποκαλούν την αγορά ενός ζεστού ψωμιού. Τα αδέρφια Κουκουμέρια, η Έλσα και ο Δημήτρης, συνεχίζουν μια παράδοση που ξεκίνησε από τον προπάππου τους, πέρασε στη γιαγιά τους, εξελίχθηκε από τον πατέρα τους και εκσυγχρονίσθηκε από τους ίδιους. Χιλιάδες τόνοι ψωμιού έχουν περάσει από τα χέρια των τεσσάρων γενεών, που η κάθε μία ξεχωριστά έδωσε τη δική της πνοή στην επιχείρηση.
«Πρόκειται για μια μαγική εξίσωση. Ό,τι διαφορετικό είδος κι αν έχει βγει στην πορεία των ετών, τελικά το ψωμί είναι αποτέλεσμα τεσσάρων υλικών, του αλευριού, του νερού, της μαγιάς και του αλατιού. Είναι μαγικό να το βλέπεις από μια άψητη μάζα να μεταμορφώνεται σε ένα ζωντανό οργανισμό, γιατί αυτό είναι το ψωμί» λέει στη Voria.gr η Έλσα Κουκουμέρια, που τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι και πρόεδρος του Σωματείου Αρτοποιών Θεσσαλονίκης «Προφήτης Ηλίας», με σημαντική δράση.
Από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας στην Κάτω Τούμπα
Όλα ξεκίνησαν από τον Βασίλη Κουκουμέρια, φούρναρη στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας, ο οποίος έφτασε στη Θεσσαλονίκη το 1922 και μετέφερε την τέχνη της αρτοποιίας στην περιοχή της Κάτω Τούμπας, φτιάχνοντας έναν φούρνο στο «τρίστρατο της ύπαρξής μας επί 98 χρόνια, που αποτελείται από τις οδούς Μικράς Ασίας, Καισαρείας και Επταλόφου», όπως λέει χαρακτηριστικά η Έλσα Κουκουμέρια. Σύντομα στη δουλειά μπήκε ο γιος του Δημητρός, ο οποίος όμως έφυγε από τη ζωή πολύ νέος. Έτσι τον φούρνο συνέχισε από το 1935 να δουλεύει η σύζυγός του, Ελισσώ, χήρα στα 19 και μητέρα δύο παιδιών, που είχε δίπλα της τον πεθερό της Βασίλη. Η επόμενη γενιά δεν άργησε να πάρει τη θέση της στον φούρνο. Ο γιος της Ελισσώς, Βασίλης, άρχισε να δουλεύει από το 1947, στα 16 του και η ψηλόλιγνη φιγούρα του παππού του, που φορούσε πάντα μια λευκή ποδιά, διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό το επαγγελματικό του μέλλον. Σύντομα ο Βασίλης Κουκουμέριας άρχισε να εκσυγχρονίζει τον μικρό φούρνο, που έμπαινε σταδιακά στη νέα εποχή. Ακόμα θυμάται η κόρη του Έλσα την ταμπέλα «Μέγα Ηλεκτροκίνητο Αρτοποιείον» που δήλωνε ακριβώς αυτή την εξέλιξη.
Στη δεκαετία του ’80 ο Βασίλης Κουκουμέριας έκανε τις πρώτες του εξορμήσεις σε εκθέσεις στη Γερμανία, θέλοντας να «αγοράσει» τεχνογνωσία, ενώ έβαλε και τον συνδικαλισμό στη ζωή του. Μάλιστα, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις εκείνης της εποχής αποφάσισε να φτιάξει μαύρο ψωμί, το οποίο όμως τα πρώτα πέντε χρόνια δεν κατάφερνε να συγκινήσει τον κόσμο, που το είχε ταυτίσει με μνήμες της Κατοχής. Έτσι κατέληγε μόνο στο τραπέζι της δικής του οικογένειας. Λίγο μετά το Τσερνομπίλ όμως, με τις φήμες να δίνουν και να παίρνουν πως τα άσπρα σιτάρια απορροφούσαν περισσότερη ραδιενέργεια –τα fake news της εποχής- το μαύρο ψωμί άρχισε να… περπατά.
Στη δεκαετία του ’80 προστέθηκαν στον φούρνο τυροπιτάκια και άλλα αρτοποιήματα, νέοι κωδικοί έκαναν την εμφάνισή τους και μπήκε στο εργαστήριο και η ζαχαροπλαστική αλεύρου. Αυτή τη δεκαετία έκανε την εμφάνισή της και η τέταρτη γενιά, ο Δημήτρης το 1980 και η αδερφή του Έλσα το 1985 σε ηλικία μόλις 20 χρονών. Τα δύο αδέρφια αγάπησαν από παιδιά τη δουλειά. Μάλιστα, η Έλσα θυμάται τα ταψιά με τα φαγητά και τα γλυκά που έφερναν οι οικογένειες για να τα ψήσει ο φούρνος, που της φαίνονταν πάρα πολλά, αλλά και ότι εκείνες τις εποχές μια οικογένεια αγόραζε μέχρι και 9 ψωμιά.
Η νέα εποχή και η τέταρτη γενιά
Τα αδέρφια Κουκουμέρια έκαναν πιο έντονη την παρουσία τους στην επιχείρηση τη δεκαετία του ’90, πάντα υπό την καθοδήγηση του πατέρα τους, που θέλησε από την πρώτη στιγμή να τους κάνει επιχειρηματίες-αρτοποιούς και όχι αρτοποιούς-επιχειρηματίες. «Μας απέτρεψε από τα ξενύχτια που είχε περάσει ο ίδιος και παρόλο που μάθαμε τα πάντα γύρω από την παραγωγή, μας έβγαλε από αυτή.
Αναλαμβάνοντας πλέον τα ηνία ο Δημήτρης και η Έλσα έκαναν άνοιγμα σε πελάτες χονδρικής, μπήκαν στην παραγωγή free from προϊόντων (χωρίς ζάχαρη, vegan κτλ), ενώ πρόσθεσαν στην γκάμα τους ψωμί με προζύμι και αργές ωριμάνσεις. Εν τω μεταξύ το 1991 το προσφυγικό κτίριο που φιλοξενούσε τον φούρνο γκρεμίστηκε και δημιουργήθηκε ένας νέος χώρος 500 τ.μ., στο ίδιο σημείο –όπου η επιχείρηση έχει αδιάλειπτη παρουσία επί 98 χρόνια- με εργαστήριο, πωλητήριο και τμήμα ζαχαροπλαστικής αλεύρου. «Ελπίζουμε ότι στο ίδιο σημείο θα γιορτάσουμε και τα 100 χρόνια» λέει η Έλσα Κουκουμέρια, που βλέπει ένα πρώτο ενδιαφέρον από τον 22χρονο φοιτητή γιο της να ασχοληθεί με την αρτοποιία.
Σε αυτή τη μακρά πορεία, κολλώντας το μικρόβιο από τον πατέρα της, ασχολήθηκε και με τα συνδικαλιστικά, θέλοντας να γνωρίζει τα του οίκου της και να έχει μια σφαιρική εικόνα για το επάγγελμα και τον κλάδο. Μάλιστα, το 2016 εξελέγη πρόεδρος του Σωματείου Αρτοποιών Θεσσαλονίκης «Προφήτης Ηλίας», η πρώτη γυναίκα, και συνεχίζει μέχρι σήμερα.