Μια από τις σημαντικότερες εκκρεμότητες για τη Θεσσαλονίκη, παρά τα πολλά έργα υποδομής και ανάπτυξης, που έχουν δρομολογηθεί, είναι ο ολιστικός σχεδιασμός. Αν είναι όλα τα έργα της Θεσσαλονίκης, που ανακοινώθηκαν το προηγούμενο διάστημα, μέρος ενός συνολικού σχεδίου δεν αρκεί. Απαιτείται θεσμική θωράκιση του σχεδίου κι αυτή είναι στον... αέρα.
Την εκκρεμότητα επισημαίνει εδώ και χρόνια το Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, τουλάχιστον στο ετήσιο υπόμνημά του προς τον πρωθυπουργό, εν όψει της ΔΕΘ.
Το ίδιο έπραξε και φέτος, πλην όμως φέτος έχει μια ιδιαίτερη σημασία το σχετικό αίτημα, διότι πλέον έχει καταστεί σαφές από την κεντρική διοίκηση ότι έχουν δρομολογηθεί μεγάλου εύρους και προϋπολογισμού παρεμβάσεις, με στόχο η Θεσσαλονίκη του 2030 να αποκτήσει όσα επί δεκαετίες συζητούνται και καθυστερούν να γίνουν.
Η έλλειψη χωροταξικού πλαισίου για τη μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης είναι εμφανής εδώ και πολλά χρόνια και πλέον καθίσταται αδήριτη ανάγκη.
Ο στρατηγικός χωρικός σχεδιασμός της Θεσσαλονίκης, μπορεί να μην είναι ελκυστική έννοια για τους πολίτες, συνιστά όμως μια αναγκαιότητα για να αποφευχθεί η «σύγκρουση» των παρεμβάσεων μεταξύ τους, η αλληλοαναίρεση και η αποσπασματικότητα. Βοηθά να αναπτυχθεί η περιοχή με συνεκτικότητα και με συγκεκριμένες χρήσεις γης, αλλά και για να υπάρχει συμπληρωματικότητα στα σχέδια και τα έργα των φορέων που τα δρομολογούν (κυβέρνηση και φορείς της, αυτοδιοίκηση, ιδιώτες κτλ.).
Η ανυπαρξία ρυθμιστικού σχεδίου είναι το «κλειδί». Και απουσία εδώ και πολλά χρόνια Οργανισμού Ρυθμιστικού, όλα τα θέματα του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού της Θεσσαλονίκης ελέγχονται από την Αθήνα και το Τμήμα Μητροπολιτικού Σχεδιασμού, όπως λειτουργεί αυτό...
Το ΤΕΕ/ΤΚΜ «επαναφέρει την πρόταση για σύσταση Ειδικής Γραμματείας, αρμόδιας για την άμεση εκτόνωση των θεμάτων του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού της Θεσσαλονίκης, την αναβάθμιση του Τμήματος Μητροπολιτικού Σχεδιασμού σε Διεύθυνση και την άμεση σύνταξη νέου Στρατηγικού και Χωροταξικού Σχεδίου της πόλης, που να εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του Περιφερειακού Χωρικού Πλαισίου».
Στο υπόμνημά του το Επιμελητήριο περιγράφει το ζήτημα: «στη μεγάλη εικόνα συμπεριλαμβάνεται η συνεχόμενη σε ανάπτυγμα 40 χλμ. παράκτια ζώνη αναψυχής, με άξονα πορείας πεζού και ποδηλάτου, το συνταίριασμα των υφιστάμενων και των νέων προτεινόμενων χώρων πολιτισμού, αθλητισμού και υπαίθριας αναψυχής, η κατάργηση της ασυνέχειας και η ενοποίηση των ιστορικών τόπων με τα νέα τοπόσημα αναφοράς μνήμης της πόλης, όπως το Μουσείο Ολοκαυτώματος, η ολοκλήρωση της πορείας του Δυτικού Τόξου, η σύνδεση μεταξύ των δημόσιων χώρων της πόλης, των χώρων βιομηχανικών συγκεντρώσεων, των χώρων logistics, των χώρων υποδοχής νέας επιχειρηματικότητας και καινοτομίας. Οι πραγματοποιούμενες παρεμβάσεις, παρότι ακολουθούν ορισμένες, διαχρονικά διαμορφωμένες, γενικές αρχές σχεδιασμού για την περιοχή, στερούνται των ωφελειών ενός σύγχρονου, συνεκτικού, συντονισμένου και κυρίως (χρονικά) ιεραρχημένου κατευθυντήριου σχεδιασμού».
Μάλιστα, το ΤΕΕ/ΤΚΜ πηγαίνει την επιχειρηματολογία του και την κριτική του ένα βήμα παραπέρα: «Είναι προφανές ότι προκειμένου η πόλη να διεκδικήσει ένα νέο και αναβαθμισμένο ρόλο χρειάζεται κατ' αρχήν έναν σύγχρονο και θεσμικά κατοχυρωμένο δομικό σχεδιασμό. Σημειώνεται ότι η αναθεώρηση του Ρυθμιστικού Σχεδίου ήλθε προς ψήφιση στη Βουλή το 2014, μαζί με το αντίστοιχο της Αθήνας, αλλά αποσύρθηκε πριν την ψηφοφορία και έκτοτε δεν επανήλθε. Παράλληλα, η έγκριση της αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Θεσσαλονίκης έχει καθυστερήσει υπέρμετρα, κρατώντας όμηρο τον δεύτερο πολυπληθέστερο Δήμο της χώρας σε πρότυπα σχεδιασμού προ 30 και πλέον ετών. Εξίσου προφανής είναι και η ανάγκη ενιαίου συντονισμού γιατί η σημασία κάθε έργου και παρέμβασης αλλά και όλων μαζί υπερβαίνει την εμβέλεια ενός Δήμου, τόσο όσον αφορά τη χωρική οργάνωση, όσο και τις αναπτυξιακές παραμέτρους».
Το ΤΕΕ/ΤΚΜ προτείνει:
1.Σύσταση μιας Ειδικής Γραμματείας, αρμόδιας για την επίλυση των θεμάτων που άπτονται του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού της Θεσσαλονίκης, στην προσπάθεια άμεσης εκτόνωσης και ρύθμισης ζητημάτων του σχεδιασμού στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης.
2.Αναβάθμιση του Τμήματος Μητροπολιτικού Σχεδιασμού, με την αλλαγή του οργανογράμματος του υπουργείου και μετατροπή του σε Διεύθυνση, με τη σύγχρονη και ικανή στελέχωσή του.
3.Άμεση σύνταξη νέου Στρατηγικού και Χωροταξικού Σχεδίου της πόλης, που να εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του Περιφερειακού Χωρικού Πλαισίου, να προσδιορίζει εκ νέου την περιοχή του Ρυθμιστικού και να συντονίζει τις υποκείμενες μελέτες και τα έργα περιοχής ευθύνης του.