Ουδέν κακό, αμιγές καλού. Η γνωστή ρήση των στωικών φιλοσόφων σημαίνει πως σε κάθε πράγμα, όσο αρνητικό και αν φαίνεται ή είναι, πάντοτε υπάρχει και κάτι θετικό. Μια αλήθεια που σπανίως βλέπουν οι άνθρωποι, όταν τους συμβαίνει κάτι κακό, μια συμφορά, μια καταστροφή, ή έστω όταν περνούν κάποιο ζόρι. Ειδικά στην Ελλάδα, μια χώρα και μια κοινωνία που διαρκώς είτε αγωνιά για κάτι, είτε εκπλήσσεται από κάτι, τα κακά νέα διαδίδονται πολύ γρήγορα, συνήθως γίνονται πιστευτά αμέσως και συχνά οι επιπτώσεις τους είναι μεγαλύτερες από την πραγματική τους αξία.
Αυτή την περίοδο η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει δύο εξ’ αντικειμένου πολύ σοβαρές καταστάσεις. Κατ’ αρχήν το κορωνοϊό και τις επιπτώσεις του στην οικονομία και την καθημερινότητα. Εξίσου σοβαρό –ενδέχεται να αποδειχθεί σοβαρότερο- είναι το μεταναστευτικό και προσφυγικό που διαδραματίζεται στα χερσαία και θαλάσσια ανατολικά μας σύνορα. Πρόκειται για δύο θέματα που εκτιμάται ότι θα εξακολουθήσουν να μας απασχολούν το επόμενο διάστημα και από τη διαχείριση τους θα κριθούν πολλά για το ορατό μέλλον.
Ασφαλώς δύο κρίσεις αυτού του χαρακτήρα είναι για την Ελλάδα που προσπαθεί να ξεπεράσει τη δεκαετία της… ταλαιπωρίας κάτι αρνητικό. Όταν μια χώρα επιθυμεί οικονομική ανάπτυξη πρέπει να κινείται σε ένα ομαλό διεθνές περιβάλλον, κάτι που δεν συμβαίνει. Βλέπετε όταν τα πράγματα ήταν καλά στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα είχε την ατυχία να την κυβερνούν πρόσωπα με αυταπάτες, κανονικοί μαθητευόμενοι μάγοι, οι οποίοι έχαναν τη μία ευκαιρία μετά την άλλη. Σήμερα η διεθνής εικόνα είναι προβληματική, καθώς καθημερινές εκτιμήσεις αναπροσαρμόζουν προς τα επάνω και σε τρισεκατομμύρια δολάρια τις απώλειες της παγκόσμιας οικονομίας. Σε αυτό το περιβάλλον οι λύσεις όλων των προβλημάτων γίνονται δυσκολότερες. Σε πολλές περιπτώσεις όχι απλώς βουνό, αλλά οροσειρά ολόκληρη. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν τουλάχιστον δύο δυνητικά καλά, που προκύπτουν από τη φύση των συγκεκριμένων καταστάσεων. Κατά σύμπτωση και τα δύο προβλήματα άπτονται αυτού που θεωρούμε ως αχίλλειο πτέρνα του ελληνικού συστήματος. Της οργάνωσης και της αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης και ότι εννοούμε σύγχρονο ελληνικό κράτος.
Πρώτον, η κινητοποίηση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Λιμενικού και των Ενόπλων Δυνάμεων στα σύνορα φαίνεται ότι είναι επαρκής στα όρια του υποδειγματικού. Η πρωτόγνωρη κατάσταση στον Έβρο, με χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες να θέλουν να περάσουν στη χώρα μας, δεν αιφνιδίασε τους αρμόδιους. Κάτι που σημαίνει ότι υπήρξαν πληροφορίες που αξιοποιήθηκαν, ενώ και τα αντανακλαστικά λειτούργησαν σωστά. Πέραν αυτού, όπως φαίνεται, το σύστημα στα σύνορα αντέχει, δημιουργώντας για πρώτη, ίσως, φορά εδώ και δεκαετίες την αίσθηση ότι η Ελλάδα δεν είναι ανοχύρωτη χώρα. Δεν είναι, δηλαδή, ξέφραγο αμπέλι. Το αίσθημα ασφάλειας είναι κάτι χρήσιμο –στην πραγματικότητα πολύτιμο- για την κοινωνία και μεταφράζεται σε πολλαπλούς δείκτες, ορισμένοι από αυτούς είναι οικονομικού χαρακτήρα.
Δεύτερον, η λειτουργία του κράτους στο θέμα του κορωνοϊού φαίνεται, επίσης, πολύ ικανοποιητική. Τόσο οι πολιτικές οδηγίες, που λαμβάνονται με βάση τις υποδείξεις της αρμόδιας επιστημονικής επιτροπής που έχει συσταθεί, όσο και η εφαρμογή τους είναι άψογη, με δεδομένο ότι πρόκειται για έκτακτη, σοβαρή υπόθεση, που απαιτεί αποφασιστικούς και ακριβείς χειρισμούς. Αν η κατάσταση παραμείνει υπό έλεγχο –κάτι που όλοι ευχόμαστε- θα οφείλεται στην πολιτική διαχείριση, που μέχρι στιγμής λαμβάνει υπόψιν τις οδηγίες των επιστημόνων. Ούτε τις δοξασίες της εκκλησίας, ούτε τις ενοράσεις του κάθε καλλιτέχνη, που για ίδιον όφελος δε διστάζουν να τοκίσουν ακόμη και στον κορωνοϊό.
Με αφορμή το μεταναστευτικό - προσφυγικό και τον κορωνοϊό η Ελλάδα ανακτά ένα μέρος από την ευρωπαϊκή της ταυτότητα. Δείχνει ότι παραμένει οργανωμένο κράτος, που αποφασίζει ορθολογικά και διαθέτει αποτελεσματικούς μηχανισμούς. Έστω, λοιπόν, για λίγο, που ευχόμαστε να είναι για πολύ, εάν είναι δυνατόν για πάντα, οι Έλληνες φορολογούμενοι μπορούν να μην αναρωτιούνται σκωπτικά –και επομένως να μην… κλαίνε- που πηγαίνουν τα λεφτά τους.
ΥΓ. Είναι αμφίβολο εάν το μεταναστευτικό – προσφυγικό και ο κορωνοϊός θα επιφέρουν ουσιαστικές διορθώσεις στο ελληνικό κράτος, που, μάλλον, θα εξακολουθήσει στο άμεσο μέλλον να είναι σπάταλο, γραφειοκρατικό και να δουλεύει πρωτίστως για τον εαυτό του –δηλαδή για όσους το διοικούν και για όσους εργάζονται σε αυτό- και λιγότερο για την πελατεία του –δηλαδή τους πολίτες που (υποτίθεται ότι) εξυπηρετεί. Αλλά σίγουρα η σωστή αντιμετώπιση δύο σοβαρών θεμάτων συνιστά μία διπλή νίκη. Ουδέν κακόν, αμιγές καλού.
ΥΓ2. Δεκαετίες πριν, όταν στις ραδιοφωνικές συχνότητες εξέπεμπαν –νομίμως τουλάχιστον- μόνο οι κρατικοί σταθμοί που σήμερα συστεγάζονται στην ΕΡΤ, μετέδιδαν δελτία για ναυτιλλομένους της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού. Τι καιρό θα κάνει στις θάλασσες, σε ποιες θα σηκωθούν μποφόρ, που θα έχει καταιγίδες και κεραυνούς. Κοινό μυστικό τότε στους ραδιοθαλάμους ήταν ότι αυτές οι ανακοινώσεις δεν αφορούσαν τόσο όσους θα έβγαιναν στη θάλασσα για να ταξιδέψουν ή να ψαρέψουν –αυτοί όλο και με κάποιο βαρόμετρο ή άλλο ανάλογο όργανο ήταν εφοδιασμένοι και ήξεραν καλά τι να περιμένουν-, όσο αυτούς –τους πολύ περισσότερους- που άκουγαν από την ασφάλεια της στεριάς, χωρίς να έχουν κάποια εμπλοκή με τη θάλασσα. Το σύστημα ήθελε να περάσει πρωτίστως στο μεγάλο κοινωνικό σώμα τη βεβαιότητα ότι είναι οργανωμένο και επομένως άξιο εμπιστοσύνης. Δεν είναι γνωστό πόσοι ψαράδες σώθηκαν ακούγοντας τα δελτία για ναυτιλλομένους, αλλά η πεποίθηση ότι κάποιοι βρίσκονται σε εγρήγορση περνούσε για το καλό όσων άκουγαν αυτά τα δελτία από τον ανοιχτό δέκτη του ραδιοφώνου τους.