Είκοσι χρόνια λειτουργίας συμπλήρωσε η Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου. Ήταν το 1999 όταν η Παρευξείνια Τράπεζα, όπως είναι το… χαϊδευτικό της, ξεκίνησε να δουλεύει στη Θεσσαλονίκη, στο κτήριο στο οποίο στεγάζεται μέχρι σήμερα, στη γωνία της οδού Κομνηνών με τη λεωφόρο Νίκης. Είχε προηγηθεί προετοιμασία και διαβουλεύσεις δύο, τουλάχιστον, ετών ανάμεσα στις 11 χώρες – μέλη και μετόχους της Τράπεζας. Η Ελλάδα κατάφερε τότε να πείσει ότι η Θεσσαλονίκη αξίζει την έδρα του νεοσύστατου διεθνούς χρηματοπιστωτικού οργανισμού. Εκείνη την περίοδο η χώρα μας ήταν το μοναδικό πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανάμεσα στους μετόχους, ενώ ταυτόχρονα δεσμεύθηκε να παραχωρήσει δωρεάν κτήριο ή οικόπεδο για να αποκτήσει η Τράπεζα μόνιμες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει εκπληρωθεί.
Ο απολογισμός των 20 ετών για την Παρευξείνια Τράπεζα είναι ότι έχει χορηγήσει σε δάνεια περισσότερα από 5 δισ. ευρώ σε εκατοντάδες ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις. Από αυτά το 15% έχουν κατευθυνθεί στην ελληνική οικονομία. Για να χρηματοδοτήσει αυτή τη δραστηριότητα, η Τράπεζα, πέραν των ιδίων κεφαλαίων, άντλησε πάνω από 6 δισ. ευρώ από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Για τη Θεσσαλονίκη η Παρευξείνια Τράπεζα είναι ένας από τους δύο διεθνείς οργανισμούς που εδρεύουν στην πόλη και στην ουσία αποτελούν τα αποτυπώματα ενός υφέρποντος σύγχρονου κοσμοπολιτισμού, που ακόμη βρίσκεται στα πρώτα του βήματα και είναι αμφίβολο εάν υπάρχουν οι προϋποθέσεις να ολοκληρωθεί. Ο άλλος οργανισμός είναι το Cedefop, το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης, που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βρίσκεται στην Πυλαία από το 1995 και απασχολεί περίπου 120 εργαζομένους διαφόρων εθνικοτήτων.
Και οι δύο αυτοί οργανισμοί που κοσμούν τη Θεσσαλονίκη, παραμένουν για την τοπική κοινωνία και τους εκπροσώπους της περίπου αόρατοι. Πόσες φορές ακούστηκε ότι τους επισκέφθηκε κάποιος δήμαρχος, ο Περιφερειάρχης, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μακεδονίας Θράκης, η διοίκηση κάποιου επιμελητηρίου, αλλά και οποιουδήποτε άλλου εκπροσώπου πολιτικού, κοινωνικού, παραγωγικού φορέα της πόλης; Για ένα καλωσόρισμα, που δεν έγινε ποτέ, αλλά και για συμπαράσταση σε ανθρώπους που ήρθαν να δουλέψουν σε μια ξένη γι’ αυτούς πόλη μιας χώρας που δεν φημίζεται για τις απλούστερες των διαδικασιών που επιβάλλει στους πολίτες που κινούνται στην επικράτεια της; Επισκέψεις που θα προβάλλονταν ως κάτι σημαντικό, ώστε οι Θεσσαλονικείς να αντιληφθούν τη σημασία που έχει η ύπαρξη στην πόλη διεθνών οργανισμών, αλλά δεν έγιναν ποτέ. Ίσως διότι δεν υπήρξε πίεση, ούτε πολιτικό αντικείμενο, δηλαδή ψηφοθηρία. Σκέτος επαρχιωτισμός…
Και αν για το Cedefop τα πράγματα είναι περισσότερο ξεκαθαρισμένα, αφού πρόκειται για οργανισμό της ΕΕ και οι δραστηριότητες του καλύπτονται από τους κανονισμούς των ευρωπαϊκών κοινοτήτων, δεν ισχύει το ίδιο για την Παρευξείνια Τράπεζα. Πολλοί από τους εργαζομένους είναι πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι ενδεχομένως να αντιμετώπισαν προβλήματα προσαρμογής στη Θεσσαλονίκη, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια.
Αλλά και στη δεξίωση για τα 20χρόνια της Τράπεζας, που δόθηκε το βράδυ της περασμένης Παρασκευής στο Hyatt, οι περισσότεροι εκπρόσωποι της Θεσσαλονίκης έλαμψαν δια της απουσίας τους. Μετρημένοι στα δάχτυλα όσοι παρευρέθηκαν εκπροσωπώντας κάτι περισσότερο από τον εαυτό τους. Τα προσχήματα έσωσε ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος έκανε και έναν σύντομο χαιρετισμό. Κατά τα λοιπά δεν ήταν εκεί οι εκπρόσωποι των περισσότερων φορέων της πόλης –η ονοματολογία των παρόντων περιττεύει αφού το ζήτημα δεν είναι προσωπικό, ούτε μεμονωμένο, αλλά μάλλον γενικότερο.
Εν κατακλείδι: η Θεσσαλονίκη έχει πολύ δρόμο να διανύσει μέχρι να χαρακτηριστεί διεθνής πόλη με κοσμοπολίτικα χαρακτηριστικά. Όχι τόσο επειδή της λείπουν οι ξένοι επισκέπτες, που τα τελευταία χρόνια αυξάνονται, όσο διότι σε σημαντικό βαθμό η κοινωνία της διακατέχεται από νοοτροπία περίκλειστης πόλης. Κάτι που ασφαλώς συνδέεται με την ουσιαστική απουσία πνευματικής, κοινωνικής και οικονομικής ελίτ, δηλαδή της λείπουν οι εξαιρετικοί εκείνοι άνθρωποι που θα ηγηθούν της τοπικής κοινωνίας, λόγω της προσωπικότητας, της αξιοπιστίας και του κύρους τους. Οι ανθρώπων που ο λόγος τους δεν αμφισβητείται επειδή είναι ικανοί να διακρίνουν τα σημαντικά, ακόμη και μέσα στα μικρότερα. Αλλά και τα ασήμαντα ακόμη και μέσα στις μεγαλόσχημες κουβέντες και τα μεγαλόπνοα σχέδια. Οι άνθρωποι που εν τέλει με τη στάση τους θέτουν το μέτρο των πραγμάτων και τις προτεραιότητες.