του Γιώργου Δώρα
Ένας μήνας και κάτι έχει περάσει από τα επίσημα αποκαλυπτήρια της ProCredit Bank στην Ελλάδα –και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη- και οι απορίες στην τραπεζική αγορά, τόσο για τους στόχους των Γερμανών τραπεζιτών στην Ελλάδα, όσο και για τους τρόπους με τους οποίους σκοπεύουν να τους υλοποιήσουν σε εποχή capital controls πληθαίνουν. Ήδη τα σχετικά ερωτήματα έχουν διατυπωθεί από πολλές πλευρές προς την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία ελέγχει το σύνολο των τραπεζικών δραστηριοτήτων στη χώρα. Οι απαντήσεις είναι καθησυχαστικές, υπό την έννοια ότι τα στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας διαβεβαιώνουν ότι παρακολουθούν και ελέγχουν την κατάσταση.
Από την πλευρά της επιχειρηματικής κοινότητας της Β. Ελλάδος υπάρχει στάση αναμονής. Επαφές συνεχίζουν να γίνονται –αν και όχι τόσο εντατικά όσο τους προηγούμενους μήνες-, αλλά μέχρι στιγμής στην πιάτσα δεν έχει ακουστεί η σύναψη κάποιου δανείου. Κι αυτό την ώρα που πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις στη Θεσσαλονίκη, στη Μακεδονία και στη Θράκη «καίγονται» για χρηματοδοτήσεις, έστω και σε επίπεδο μικροπιστώσεων. Αντίθετα η ProCredit Bank έχει προσελκύσει κάποιες καταθέσεις, καθώς μέχρι τις 10 Μαϊου είχε ανοίξει 400 – 500 λογαριασμούς, που εκείνη την ημέρα είχαν υπόλοιπο γύρω στα 4 εκατ. ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα η παροχή δανείων 50 εκατ. ευρώ –ένα σημαντικό ποσοστό αφορά κεφάλαια και εγγυήσεις του πακέτου Γιούνκερ- και η προσέλκυση καταθέσεων 30 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους θεωρείται εξαιρετικά φιλόδοξη.
Ως γνωστόν η ProCredit Bank στοχεύει στην προσέλκυση καινοτομικών και εξωστρεφών επιχειρήσεων από την Βόρεια Ελλάδα. Οι ίδιοι οι Γερμανοί τις υπολογίζουν σε περίπου 500, δηλαδή ένα σημαντικό κομμάτι από ότι καλύτερο έχει να παρουσιάσει ο οικονομικός χώρος της Β. Ελλάδος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη συστηματική έρευνα που κάνουν τα στελέχη της ProCredit στη Μακεδονία, τη Θράκη και την Ήπειρο τους τελευταίους έξι μήνες είναι σαφώς προσανατολισμένα στη νεότερη γενιά των επιχειρηματιών. Σχηματικά θα λέγαμε ότι αναζητούν τους 40άρηδες που δείχνουν να τα καταφέρνουν σε καθεστώς πολύχρονης ύφεσης και κρίσης. Για να το πετύχουν αξιοποιούν στελέχη ανάλογης ηλικίας, ώστε να μιλούν την ίδια γλώσσα. Άλλωστε η τράπεζα ευνοεί τις συναλλαγές από απόσταση με τη χρήση νέων τεχνολογιών, κάτι που είναι πολύ πιο οικείο στους νεότερους, οι οποίοι είναι δεκτικοί και δε φοβούνται τις τεχνολογικές προκλήσεις.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι για την παρουσία της ProCredit Bank στην ελληνική αγορά υπάρχει ένα μικρό παρασκήνιο, καθώς –ας μη ξεχνιόμαστε- η ελληνική οικονομία υπόκειται στις ρυθμίσεις και τους περιορισμούς των capital controls. Τον περασμένο Νοέμβριο, λοιπόν, οι Γερμανοί της ProCredit απευθύνθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος ζητώντας άδεια προκειμένου η θυγατρική τους στη Βουλγαρία να ανοίξει ένα υποκατάστημα και να εγκαταστήσει δύο ακόμη ΑΤΜs στη Θεσσαλονίκη. Με δεδομένο ότι η έδρα της μητρικής εταιρίας της τράπεζας –της ProCredit Holdings- βρίσκεται στη Φραγκφούρτη και άρα ελέγχεται από Γερμανό επόπτη, η ΤτΕ απέφυγε αρχικά τον σκόπελο και μετέθεσε το αίτημα στην Επιτροπή των Capital Controls, της οποίας προεδρεύει ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών και συμμετέχει δικό της στέλεχος. Η επιτροπή αξιολόγησε ότι στο μετοχικό κεφάλαιο της ProCredit συνυπάρχουν βαριά ονόματα της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, όπως η γερμανική τράπεζα KfW, το IFC, ο ιδιωτικός βραχίονας του ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας και το ολλανδικό ίδρυμα DOEN. Θεωρητικά υπήρχε η δυνατότητα άρνησης του αιτήματος, αλλά τελικά μετά από σκέψη η Επιτροπή έδωσε έγκριση τραπεζικών συναλλαγών, στη λογική που επιτρέπει κάποιες εξαιρέσεις και στις υπόλοιπες τράπεζες.
Με αυτά τα δεδομένα μπορεί να θεωρηθεί ότι η δραστηριότητα της ProCredit Bank βρίσκεται κατά κάποιον τρόπο υπό στενή επιτήρηση, ώστε να μη διαταράξει τις γενικές ισορροπίες που επιβάλλει στην εγχώρια τραπεζική αγορά ο έλεγχος στη διακίνηση κεφαλαίων. Κάθε συναλλαγή από και προς το εξωτερικό καταγράφεται και ελέγχεται. Όπως, επίσης, πόσοι λογαριασμοί ανοίγουν και πόσα χρήματα περιέχουν. Τα καμπανάκια θα κτυπήσουν σε περίπτωση θεματικών μεταβολών –μεγάλης αύξησης είτε του αριθμού των λογαριασμών, είτε του ύψους των διακινούμενων κεφαλαίων, οπότε θα υπάρξει παρέμβαση, με την ενεργοποίηση των διατάξεων για τα capital controls.