Η είδηση έρχεται από την Αμερική και μοιάζει απίστευτη. Ένας άνδρας κατάφερε να δημιουργήσει μια πολύ μεγάλη εμπορική επιχείρηση επειδή δεν είχε υπολογιστή και –φυσικά- ούτε ηλεκτρονική διεύθυνση. Όταν πήγε να ζητήσει δουλειά επιστάτη του ζήτησαν το email του, αλλά επειδή δεν είχε δεν τον προσέλαβαν. Έτσι με τα τελευταία δέκα δολάρια αγόρασε από το σούπερ μάρκετ ντομάτες, τις οποίες άρχισε να πουλάει σε σπίτια, πόρτα πόρτα. Την πρώτη ημέρα τα 10 δολάρια είχαν γίνει 160. Το επόμενο διάστημα αξιοποιώντας την γνώση του πάνω στην καταναλωτική συμπεριφορά μεγάλωσε τις δουλειές του. Αρχισε να κινείται με μηχανάκι, μετά με ημιφορτηγό, αργότερα με φορτηγό κι έφτασε να έχει αρκετά σούπερ μάρκετ, αλλά και ολόκληρο στόλο φορτηγών για διανομές. Όταν κάποια στιγμή αποκαλύφθηκε ότι δεν έχει email ένας συνεργάτης του σχολίασε περίπου τα εξής: «Δημιούργησες μια τόσο μεγάλη δουλειά χωρίς email, φαντάσου που θα έφτανες εάν είχες». Κι εκείνο απάντησε αφοπλιστικά: «Θα ήμουν επιστάτης».
Όλη αυτή η ιστορία που μόνο στην Αμερική θα μπορούσε να συμβεί ή να επινοηθεί στην Ελλάδα υπακούει στην παροιμία «κάθε εμπόδιο για καλό». Ασφαλώς πρόκειται για τρόπο σκέψης, που σε ορισμένες περιπτώσεις βοηθάει για να μην απογοητεύεται και να μην τα παρατάει κάποιος στην πρώτη δυσκολία. Αλλά μέχρι εκεί. Οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα δεν είναι παρά… εξαιρέσεις. Στις μέρες μας η επιχειρηματική επιτυχία είναι συνυφασμένη με την τεχνολογική εξέλιξη. Με την ψηφιακή οικονομία, το internet και τις πάσης φύσεως δικτυώσεις και συνέργειες. Είτε πρόκειται για παραγωγή –αγορά πρώτων υλών και πώληση τελικών προϊόντων- είτε για εμπορία –λήψη παραγγελιών και logistics-, είτε για εξαγωγές –προβολή προϊόντων και αναζήτηση πελατών στην άκρη του κόσμου- η τεχνολογία παίζει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις. Χωρίς να καταργεί τα βασικά, όπως η επιχειρηματική έμπνευση και η ανθρώπινη επαφή βοηθάει στην υλοποίηση του σχεδίου. Κάποιες φορές κάνει τα αδύνατα δυνατά, όπως –για παράδειγμα- μις επιχείρηση από τον Τρίλοφο της Θεσσαλονίκης να πουλάει στο Μαϊάμι και μια άλλη που βρίσκεται στη Σίνδο να αγοράζει από τη Νέα Ζηλανδία. Διδάσκει, όμως, τη συνεργασία, το ομαδικό πνεύμα και την τοποθέτηση των πραγμάτων –αρχή, μέση, τέλος.
Η ιστορία του ηλεκτρονικά αναλφάβητου Αμερικανού, ο οποίος τα κατάφερε καλύτερα και από καλά αποτελεί το κρυφό ή ομολογημένο όνειρο πολλών εμπόρων στη Θεσσαλονίκη. Όχι η έλλειψη υπολογιστή ή email από την επιχείρηση, αλλά η λογική της εξαίρεσης, που έχει στο επίκεντρο τον μοναχικό ήρωα που δεν υπακούει στους κανόνες της αγοράς, αλλά φέρνει την αγορά στα μέτρα του.
Συμπέρασμα: όλα γύρω από τις δουλειές είναι κουλτούρα. Όπως ακριβώς θέμα νοοτροπίας, άρα ωριμότητας, είναι η δικτύωση. Η δυνατότητα συνεργασίας ανάμεσα σε ανθρώπους και μάλιστα μεταξύ επιχειρηματιών και ειδικότερα εμπόρων, που ενδεχομένως δεν είναι συγγενείς ή φίλοι, ούτε καν γείτονες. Κάτι που δοκιμάστηκε στην αγορά της Θεσσαλονίκης πολλαπλώς και απέτυχε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το περίφημο Open Mall στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, για το οποίο τόσο αγωνίστηκε ο Εμπορικός Σύλλογος χωρίς αποτέλεσμα, κυρίως λόγω της απροθυμίας των καταστηματαρχών της περιοχής να συντονιστούν. Να συνεννοηθούν. Να εκσυγχρονιστούν. Να κατακτήσουν συνέργειες, ώστε η πίτα να αυξηθεί και όλοι να πάρουν μερίδιο. Κάτι ανάλογο ξεκινάει τώρα και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης. Να δημιουργήσει Ανοιχτά Εμπορικά Κέντρα σε υφιστάμενες πιάτσες στους δήμους Καλαμαριάς, Αμπελοκήπων - Μενεμένης, Βόλβης και Θερμαϊκού. Φυσικά με τη συνεργασία των τοπικών συλλογικών φορέων και τα λεφτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μακάρι το σχέδιο να πετύχει, θα είναι επ’ ωφελεία των πάντων. Πολλοί, όμως, φοβούνται ότι στις μικρότερες εμπορικές κοινωνίες η αδυναμία συνεννοήσεως είναι ακόμη δυσκολότερη απ’ ότι στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Και μάλλον έχουν δίκιο. Άλλωστε από την αρχή της κρίσης, που εξελίχθηκε σε ύφεση και τώρα πια σε μια νέα πραγματικότητα για την ελληνική οικονομία βλέπουμε ως ίδιο έργο στην αγορά την αντιστροφή της πραγματικότητας: οι κανόνες που επιβάλλουν προσαρμοστικότητα δεν… ισχύουν, είναι… εξαιρέσεις.
ΥΓ1: Για να καταλάβει κανείς πως λειτουργούν πολλοί έμποροι στην αγορά της Θεσσαλονίκης –οι τοπικοί παράγοντες, όχι οι πολυεθνικές ή τα πολυκαταστήματα, που έτσι κι αλλιώς είναι άλλη ιστορία- αρκεί να «εξομολογήσει» κάποιον προμηθευτή αρκετών ομοειδών εμπορικών καταστημάτων. Ιδιαίτερα κάποιον παραγωγό. Ο κακώς εννοούμενος ανταγωνισμός –θα σου πει- κυριαρχεί στη σκέψη και τις πρακτικές πολλών εμπόρων. Η ανομολόγητη πεποίθηση ότι ο «θάνατος» του συναδέλφου είναι η δική του «ζωή» κυριαρχεί ως λογική. Η έννοια του ανταγωνιστή βρίσκεται παντού, σε αντίθεση με τη λέξη συναγωνιστής, που δεν ακούγεται ποτέ…
ΥΓ2. Ακόμη και ο εκσυγχρονισμός των συναλλαγών στην Ελλάδα έρχεται συχνά μέσω υποχρεωτικών κανονιστικών διατάξεων. Στην Ελλάδα των capital controls, άρα της περιορισμένης ρευστότητας στην τσέπη του παντελονιού και στο πορτοφόλι, η χρήση POS για χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες στις καθημερινές συναλλαγές επιβλήθηκε με νόμους, κανονιστικές διατάξεις και απειλή προστίμων!