Skip to main content

Η γκάφα της ελληνικής διπλωματίας στα Σεπτεμβριανά του 1955

Τα λάθη αλλά και οι δεσμεύσεις πολιτικών μας στον ξένο παράγοντα έχουν ζημιώσει αφάνταστα την Ελλάδα. Και το κακό είναι ότι συνεχίζονται.

Αυτά που συνέβησαν, από τις 29 Αυγούστου έως τις 6 Σεπτεμβρίου στο Λονδίνο, απεδείχθησαν καταλυτικά, τόσο για την νομιμοποίηση του ενδιαφέροντος της Τουρκίας για την Κύπρο, όσο για την προσχεδιασμένη εκδίωξη των Ελλήνων από την Κων/πολη.

Τα λάθη, αλλά και οι δεσμεύσεις πολιτικών μας στον ξένο παράγοντα, έχουν ζημιώσει αφάνταστα την Ελλάδα. Και το κακό είναι ότι συνεχίζονται. Τέτοιες μέρες το 1956, αφού την προηγούμενη και με τον θόρυβο που δημιουργήθηκε από την προβοκάτσια της τουρκικής ΜΙΤ και των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών -όπως είχε αποκαλύψει η γαλλική εφημερίδα Ωρόρ-, με τη ρίψη βαρελότου στο κτίριο του τουρκικού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη, γίναμε αρνητικοί ήρωες μιας απίστευτης διπλωματικής γκάφας.

Η Βρετανία, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον πατριωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, έβαλε στο παιχνίδι τους Τούρκους, που μέχρι τότε δεν επεδείκνυαν κανένα ενδιαφέρον για την Κύπρο, και κάλεσε στο Λονδίνο την Ελλάδα και την Τουρκία, ως ενδιαφερόμενα μέρη, για να συζητήσουν για το Κυπριακό. Και προς μεγάλη έκπληξη η Ελλάδα αποδέχθηκε την πρόσκληση, αναγνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο ως νόμιμο το ενδιαφέρον των Τούρκων για την Κύπρο!

Το τραγικό του πράγματος είναι, ότι οι Βρετανοί δεν πίστευαν ότι θα δεχθούμε. Έπαιξαν και κέρδισαν. Ο τότε πρωθυπουργός Μακ Μίλαν έγραψε επ’ αυτού: (Η. Macmillan, Tides of Fortune, σ. 665): «Αποτέλεσε για μένα ευχάριστη έκπληξη το γεγονός ότι ο βασιλεύς Παύλος έσπευσε να μου στείλει προσωπικό μήνυμα με το οποίο χαιρετούσε με ικανοποίηση την τολμηρή και διορατική πρωτοβουλία της Βρετανίας. Με εξέπληξε ιδιαίτερα το ότι ο Έλληνας ΥΠΕΞ, Στ. Στεφανόπουλος δέχθηκε τη βρετανική πρόταση, χωρίς να θέσει οιουσδήποτε όρους και χωρίς να διατυπώσει επιφυλάξεις»!

Όταν ξεσηκώθηκε θόρυβος για την αποδοχή της πρότασης, κλήθηκε ο Παν. Κανελλόπουλος να δώσει διευκρινίσεις (Να σημειώσουμε ότι ο πρωθυπουργός της χώρας Αλ. Παπάγος ήταν ασθενής και ουσιαστικά κυβερνούσαν οι δύο αντιπρόεδροι, Στ. Στεφανόπουλος και Παν. Κανελλόπουλος, ο πρώτος αρμόδιος επί εξωτερικών θεμάτων, ο δεύτερος επί των εσωτερικών).

Ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παν. Κανελλόπουλος ισχυρίσθηκε λοιπόν, πως αν απορρίπταμε τις βρετανικές προτάσεις και αρνούμασταν τη συμμετοχή μας στην Τριμερή Διάσκεψη -με τους Βρετανούς και τους Τούρκους- θα εκθέταμε την Ελλάδα διεθνώς ως αδιάλλακτη. Κατά συνέπεια, η Ελλάδα θα έχανε τα διεθνή της ερείσματα και θα είχε να αντιμετωπίσει την αδιάφορη, αν όχι εχθρική, συμπεριφορά, των χωρών στην υποστήριξη των οποίων υπολόγιζε. Απέφυγε, όμως, αργότερα, να εξηγήσει ποιο ήταν το κέρδος της Ελλάδας, που εμφανίσθηκε διαλλακτική; Τι χειρότερο, δηλαδή, θα της συνέβαινε;

Αυτή η λογική να φανούμε "καλά παιδιά", προκειμένου να μας συμπαθήσουν και να μας δώσουν ζαχαρωτό, εξακολουθεί να ισχύει απαράλλακτη μέχρι και σήμερα. Και δεν χρειάζεται νομίζω να αναφερθώ σε παραδείγματα, αφού είναι πρόσφατα. Ποτέ, όμως μα ποτέ, δεν αμειφθήκαμε για την "καλοσύνη" μας, αλλ’ αντίθετα δίναμε την εντύπωση του "βολικού" και έτσι μας αντιμετωπίζουν.

Ο Παν. Κανελλόπουλος είπε όμως και κάτι άλλο. Ότι η άρνησή μας να συμμετάσχουμε θα συνέβαλε ταυτοχρόνως στην έξαψη των παθών του τουρκικού όχλου. Άρα, έπρεπε να τον εξευμενίσουμε για να μη θυμώσει. Μόνο που λίγες μέρες μετά τις δηλώσεις του Παν. Κανελλόπουλου, ο τουρκικός όχλος καθοδηγούμενος από μυστικούς πράκτορες κατέστρεψε την ελληνική παροικία της Κωνσταντινούπολης, προέβη σε βιαιότητες κατά των Ελλήνων και τους υποχρέωσε να εγκαταλείψουν την Πόλη για να σώσουν τουλάχιστον τις ζωές τους.

Οι πολιτικοί μας, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ευθυνόφοβοι και μικρών δυνατοτήτων, αγνοούν ότι η παντοειδής ισχύς μιας χώρας είναι εκείνη που της αποδίδει όσα δικαιούται. Όχι η καλή συμπεριφορά. Το έγραψε άλλωστε ο Θουκυδίδης: «Ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί σε ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του».

Δεν έφθασε όμως μόνον η νομιμοποίηση της Τουρκίας στα πράγματα της Κύπρου, αλλά η ελληνική διπλωματική αποστολή στην Τριμερή Διάσκεψη του Λονδίνου, διέπραξε ακόμη μια εξίσου βλαπτική γκάφα, με την έναρξη της Διάσκεψης. Αλλ’ επ’ αυτού αύριο.

Να θυμίσω μόνον, ότι η αποχώρησή μας από το ΝΑΤΟ επί Κωνσταντίνου Καραμανλή, για ένα πείσμα λόγω του αντιαμερικανισμού του τότε παντοδύναμου πρωθυπουργού, έστειλε τους Τούρκους στο Αιγαίο για να καλυφθεί το κενό. Έτσι βάλαμε τους Τούρκους στις θάλασσές μας.