Skip to main content

Η κλιματική αλλαγή ανατρέπει τον χάρτη της αγροτικής παραγωγής στη χώρα

Στις επιπτώσεις που καταγράφει το Εθνικό Δίκτυο για την Κλιματική Αλλαγή επηρεάζονται ελιά,αμπέλι και οπωροφόρα-Σε μεγαλύτερα υψόμετρα οι καλλιέργειες

Η κλιματική αλλαγή διαφοροποιεί σημαντικά τις συνθήκες άσκησης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας σε όλη την Ευρώπη και κυρίως στις χώρες της Μεσογείου. Εμβληματικές γεωργικές καλλιέργειες της Ελλάδας, όπως η ελιά, το αμπέλι και τα οπωροφόρα θα χρειαστείς σταδιακά να «μετακομίσουν» και να αναπροσαρμοστούν, για να διατηρηθεί η παραγωγή και να περιοριστεί το κόστος καλλιέργειας.

Ανάλογες μεταβολές πρέπει να γίνουν στη βάση ενός εθνικού σχεδίου και στη ζωική παραγωγή.

Στο πρόσφατο διαδικτυακό φόρουμ του CLIMPACT, του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή, καταγράφηκαν από τους ειδικούς επιστήμονες οι επιπτώσεις που ήδη έχει η κλιματική αλλαγή στη χώρα μας και διεθνώς, οι συνέπειες για τον πρωτογενή τομέα, αλλά και οι δυνατότητες τα μελλοντικά δυσοίωνα σενάρια για την παραγωγή να ανατραπούν.

Ο καθηγητής του Τομέα Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας του ΑΠΘ, Πρόδρομος Ζάνης, τόνισε στη Voria.gr ότι στόχος του φόρουμ ήταν αφενός η ενημέρωση για τη δράση του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή, αφετέρου να αρχίσει ένας ευρύς διάλογος με τους αγροτικούς συνεταιρισμούς και με τους εμπλεκόμενους φορείς για τις πιθανές προτάσεις προσαρμογής και μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Βάσει των στοιχείων που παρουσιάστηκαν από σειρά ομιλητών προέκυψε ότι:

1.Κλιματολογικά η Μεσόγειος είναι από τις πιο ευαίσθητες περιοχές στη μελλοντική κλιματική αλλαγή, με την αύξηση της θερμοκρασίας και τη μείωση της βροχόπτωσης τα τελευταία 50 χρόνια να είναι εμφανής. Και η προβολή στο μέλλον δείχνει ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Θα κληθούμε δηλαδή ως χώρα να αντιμετωπίσουμε μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας, που θα έχουν αρνητικές συνέπειες στον πρωτογενή τομέα και θα απαιτήσουν προσαρμογές είτε σε νέες καλλιέργειες, είτε σε νέες μεθόδους καλλιέργειας, είτε σε διαφοροποιήσεις στον τόπο καλλιέργειας των προϊόντων. Σε κάθε περίπτωση οι αλλαγές θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδες.

2.Η ελληνική γεωργία παράγει το 4% του ΑΕΠ της χώρας. Είναι τομέας που εξαρτάται άμεσα από τις κλιματικές και καιρικές αλλαγές. Ως οικονομικός τομέας είναι εξαιρετικά ευάλωτος στις αλλαγές αυτές.

3.Οι επιπτώσεις που παρατηρούνται ήδη και αναμένεται να γίνουν πιο έντονες. Οι επιπτώσεις είναι: μείωση παραγωγικότητας, αύξηση της διάρκειας της καλλιεργητικής περιόδου και περισσότερα πρώιμα προϊόντα, με εμφανείς της συνέπειες στο αμπέλι, την ελιά, τα οπωροφόρα, ακαρπία ελαιόδενδρων στις υψηλότερες θερμοκρασίες, εξάρσεις ασθενειών στα οπωροφόρα. Και επίσης στην κτηνοτροφία αυξάνονται οι μικροβιακοί παράγοντες που προκαλούν αρρώστιες στα ζώα, αυξάνεται το στρες και μειώνεται η παραγωγική ικανότητα. Παράλληλα, διαπιστώθηκε ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν άμεσες επιπτώσεις τόσο στη φυτική, όσο και στη ζωική παραγωγή και τα τελευταία χρόνια είναι ολοένα πιο συχνά.

4.Είναι αναγκαία η λήψη κατάλληλων μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή από το εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, μέχρι το αγρόκτημα. Όπως για παράδειγμα η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων (γεωργία ακριβείας ή έξυπνη γεωργία), υποδομές για άρδευση και αντιπλημμυρική προστασία, αναδιάρθρωση καλλιεργειών σε μεγαλύτερα ύψη όπου πλέον οι συνθήκες είναι πιο κατάλληλες, χρήση καλλιεργειών τεχνητής κάλυψης εδάφους. Και στην κτηνοτροφία: χρήση τεχνολογιών στο στάβλο, διαχείριση κοπαδιών για μέγιστο παραγωγικό αποτέλεσμα με το μικρότερο δυνατό κόστος. Η διαχείριση του νερού θα προκύψει ως κομβικό ζήτημα.

5.Στον αμπελοοινικό τομέα θα απαιτηθούν μέχρι και αλλαγές ποικιλίας. Πιθανώς τα αμπέλια να χρειαστεί να καλλιεργηθούν σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Οι γηγενείς ποικιλίες τόσο στο αμπέλι όσο και στα άλλα είδη πρέπει να αξιοποιηθούν καλύτερα. Η ξηρασία είναι πιθανό να αλλάξει τη χωροθέτηση των καλλιεργειών, όχι μόνο στο αμπέλι, αλλά και στην ελιά και σε μια σειρά από οπωροφόρα.

6.Είναι αναγκαία η λεπτομερής ενημέρωση των αγροτών, αλλά και της Πολιτείας για τις εξελίξεις. Η Πολιτεία οφείλει να συμπεριλάβει την ενημέρωση ως σημαντικό κομμάτι ενός εθνικού σχεδίου αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

7.Αλληλεπίδραση του Εθνικού Δικτύου για την Κλιματική Αλλαγή με άλλες δυο εμβληματικές εθνικές δράσεις: Δρόμοι της Ελιάς και Δρόμοι των Αμπελώνων.

«Συμπερασματικά, το ζήτημα είναι πολυεπίπεδο και διεπιστημονικό και απαιτείται ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας και συνέργειες μεταξύ επιστημόνων, Πολιτείας και ιδιωτών – καλλιεργητών - αγροτών. Η ΕΕ όρισε άλλωστε τον τομέα της Γεωργίας ως προτεραιότητα στα σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, αναγνωρίζοντας ότι οι επιπτώσεις είναι άμεσες, αλλά ταυτόχρονα και τη σπουδαιότητα του πρωτογενούς τομέα παραγωγής. Εμείς ως χώρα όμως έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε. Το Green Deal θα βοηθήσει και ως πολιτική κατεύθυνση, αλλά και σε επίπεδο χρηματοδοτήσεων για να ανταποκριθούν οι χώρες στις αλλαγές», επισήμανε ο κ. Ζάνης.