Όντας θύμα της τελευταίας νεροποντής που έπνιξε τη Θεσσαλονίκη, καθώς έτυχε να εγκλωβιστώ στην κίνηση του κέντρου θα ήθελα να μοιραστώ σήμερα δυο σκέψεις κι όχι την περιπέτειά μου, που την έζησαν και χιλιάδες άλλοι πολίτες, οι οποίοι αντιλαμβάνονται πλήρως το πρόβλημα που δημιουργήθηκε και τις επιπτώσεις που θα έχει στο μέλλον.
Είναι αλήθεια ότι η ποσότητα του νερού που έπεσε στην περιοχή του κέντρου (εκεί ήμουν γι' αυτή έχω ιδία άποψη) ήταν ακραία, σε συνδυασμό με τη ραγδαιότητα και με τη διάρκεια. Η μία – μιάμιση ώρα τέτοιας βροχόπτωσης ήταν αναμενόμενο να δημιουργήσει προβλήματα.
Είναι προφανές επίσης πως όλα τα αποχετευτικά, αντιπλημμυρικά ή άλλα έργα υποδομής που διαθέτει κάθε περιοχή (όχι μόνο η Θεσσαλονίκη, ούτε μόνο στην Ελλάδα) έχουν μια φέρουσα ικανότητα. Μια πεπερασμένη ικανότητα να ανταποκριθούν στις συνθήκες για τις οποίες προορίζονται. Όταν οι συνθήκες είναι έντονες ή ακραίες, τότε οι υποδομές δεν ανταποκρίνονται στον επιθυμητό βαθμό.
Δικαιολογεί αυτή η συνθήκη όλα όσα βίωσαν χιλιάδες Θεσσαλονικείς στο κέντρο; Όχι. Ξεκάθαρα όχι.
Η προσοχή δικαίως έπεσε στην κάτω ζώνη του κέντρου, επειδή εκεί φυσιολογικά καταλήγουν τα νερά της βροχής στην αμφιθεατρικά προς το Θερμαϊκό χτισμένη Θεσσαλονίκη. Πλημμύρισαν καταστήματα, εγκλωβίστηκε κόσμος κτλ. Το πολύ μεγάλο πρόβλημα όμως καταγράφηκε στην Εγνατία οδό και συγκεκριμένα στο κομμάτι της από τη Βενιζέλου μέχρι τη Μιχαήλ Καλού (πριν τον σιδηροδρομικό σταθμό).
Είναι τυχεροί όσοι θεωρούν ότι μερικά πλημμυρισμένα καταστήματα και η αναμενόμενη χαώδης κατάσταση στη λειτουργία του κέντρου της πόλης, με τα σταματημένα οχήματα και το απίστευτο μποτιλιάρισμα, με τους κάδους να μετατρέπονται σε πιρόγες που ταξιδεύουν αμέριμνα στην ταραγμένη λίμνη της Θεσσαλονίκης ήταν το μείζον ζήτημα.
Στην Εγνατία κόντεψαν να πνιγούν οδηγοί και επιβάτες. Κι αν αυτό σε κάποιους φαίνεται υπερβολικό, καλό θα ήταν να το ξανασκεφτούν και να σκεφτούν όλους όσοι έμειναν με τα αυτοκίνητά τους στη μέση και στις άκρες του δρόμου βλέποντας το ποτάμι λάσπης να φτάνει απειλητικά μέχρι το παράθυρο του οχήματός τους. Όσοι μετακινούνταν όπως τους παρέσυρε το νερό και έσκαγαν πάνω τους τα κύματα λασπόνερου. Όσοι αναγκάστηκαν να κατεβούν από τα οχήματά τους, να τα παρατήσουν και να τρέξουν να βρουν καταφύγιο. Όσοι βγαίνοντας από τον βούρκο τελικά έπρεπε να βγάζουν με κουβάδες τα νερά από τα αυτοκίνητά τους και να τρέχουν τις επόμενες μέρες στα συνεργεία.
Ευθύνες και λύσεις
Δεν θα ασχοληθώ καθόλου με το ποιος φταίει. Φταίει η δυνατή βροχόπτωση και το ακραίο φαινόμενο; Φταίει η ανυπαρξία κατάλληλων έργων υποδομής; Φταίει η αδυναμία πρόληψης; Φταίει που δεν μπορούμε να αποδεχτούμε ως κοινωνία ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να ανταποκριθούμε σε τέτοια φαινόμενα; Φταίει ο δήμος, η ΕΥΑΘ, η πυροσβεστική, η περιφέρεια, η κυβέρνηση, οι ανοιχτές εργολαβίες, η έλλειψη πρασίνου, η γεωμορφολογία του κέντρου, οι αυθαιρεσίες...;
Ας ψάξουν άλλοι τους υπεύθυνους. Εμένα με ενδιαφέρει να κατανοήσουν οι αρμόδιοι το πρόβλημα στο πραγματικό του μέγεθος. Η κουβέντα περί ευθυνών είναι τρόπον τινά αποπροσανατολιστική. Αντί να ψάξουμε για λύσεις, ψάχνουμε τους υπεύθυνους του προβλήματος. Και κάπως έτσι κινδυνεύουμε στην επόμενη καταιγίδα να χάσουμε περιουσίες και ανθρώπινες ζωές. Τι σόι λογική είναι αυτή; Πού είναι η σοβαρότητα όλων μας και η υπευθυνότητα; Ο Τύπος σε πρώτη φάση και η Δικαιοσύνη ουσιαστικά ας ψάξουν να βρουν τους υπεύθυνους. Η κοινωνία έχει άλλη προτεραιότητα.
Σήμερα έπρεπε όλοι να ζητάμε λύσεις. Αρνούμαι μοιρολατρικά να αποδεχτώ ότι έτσι θα γίνεται κάθε φορά που θα έχουμε έντονες βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις, καύσωνες και δεν ξέρω τι άλλο. Και θεωρώ οικτρό να συμβιβαζόμαστε όλοι με μια τέτοια κατάσταση.
Σήμερα θα έπρεπε όλοι να συζητούν τι πρέπει να γίνει για να μη βουλιάξει η Θεσσαλονίκη, για να μην πνιγεί το κέντρο. Έπρεπε η επιστημονική κοινότητα να καταθέσει δημοσίως προτάσεις. Έπρεπε οι αρμόδιοι να εξηγήσουν στους πολίτες όχι τι δεν έκαναν ή τι έκαναν, όχι τι δημιουργεί το πρόβλημα, όχι αν είχαν ή έχουν κάποιοι άλλοι την ευθύνη, αλλά τι πρέπει και τι θα κάνουν για να μην επαναληφθούν όσα συνέβησαν.
Όπως το είδα εγώ, σε όλο τον άξονα της Εγνατίας από τη Βενιζέλου μέχρι το Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό, οι κάθετοι δρόμοι μετατράπηκαν σε ορμητικά ποτάμια και το νερό αντί να πάει στη θάλασσα, εγκλωβίστηκε στο κέντρο της πόλης από την Εγνατία μέχρι τη Λεωφόρο Νίκης, δημιουργώντας πλημμύρες και λίμνες.
Στον άξονα της Εγνατίας και στο τμήμα που προανέφερα, τα προβληματικά σημεία ήταν στη Βενιζέλου, στην Ίωνος Δραγούμη, στην Αντιγονιδών, στο Βαρδάρι και στη Μοναστηρίου, στο ύψος των ξενοδοχείων. Οι δρόμοι αυτοί και η οδός Λαγκαδά κατέβαζαν πολύ νερό και ήταν αδιάβατοι. Αυτά τα σημεία ήταν όχι για οδηγούς, αλλά για δύτες. Κάποιο πολύ συγκεκριμένο πρόβλημα υπάρχει λοιπόν εκεί. Φταίνε τα έργα του μετρό; Φταίνε τα φρεάτια; Φταίει το αποχετευτικό;
Αυτό πρέπει να μας εξηγήσουν οι αρμόδιοι και να μας πουν τι θα κάνουν για να το λύσουν. Άμεσα. Στην περίοδο των εαρινών καταιγίδων είμαστε. Που να πιάσουν και οι βροχεροί φθινοπωρινοί μήνες... Αλλά ξέχασα εκεί το πρόβλημα μετατίθεται στη ΧΑΝΘ και σε άλλες περιοχές...
Δεν θα πω εγώ τι χρειάζεται. Αν αυτή η γάγγραινα των ανεπαρκών και διαρκώς βουλωμένων φρεατίων, για την αρμοδιότητα καθαρισμού των οποίων τσακώνονται κάθε φορά διάφοροι φορείς, δεν λυθεί σημαίνει ότι πρέπει να σηκώσουμε τα χέρια ψηλά και να περιμένουμε πότε θα πνιγούμε. Είναι αυτή λογική; Γιατί για παράδειγμα δεν αξιοποιούν τους ευρωπαϊκούς πόρους στην Αυτοδιοίκηση για να αλλάξουν τα φρεάτια και να βάλουν καλύτερα; Θα πλημμυρίζουμε και πάλι κατ' αυτόν τον τρόπο; Θα μας φταίει μετά το αποχετευτικό δίκτυο και η υποδομή απορροής των ομβρίων υδάτων; Και έχει άδικο ο πολίτης όταν ακούει για Πράσινο Ταμείο, για Πράσινη Μετάβαση, για Ανθεκτικότητα, για προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και χίλια δυο άλλα ανάλογα να τα θεωρεί πράσινα άλογα και φούμαρα;
Υπάρχουν πιο επείγοντα ζητήματα με τα οποία ασχολούνται οι αρμόδιοι, που δεν δίνουν προτεραιότητα σε εκείνα της Πολιτικής Προστασίας; Δηλαδή στα ζητήματα που απειλούν τις ζωές και τις περιουσίες μας; Τόσες μελέτες για την αντιπλημμυρική θωράκιση και ακόμη δεν ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε; Και η Πολιτεία; Πού είναι η Πολιτεία; Οι κατά καιρούς κυβερνήσεις, που με την επίφαση της αποκέντρωσης των αρμοδιοτήτων θεωρούν ότι... ξέγνοιασαν.
Η Θεσσαλονίκη θα βιώσει και χειρότερα καιρικά φαινόμενα. Και κάποια στιγμή οι ευθύνες θα τους καταπιούν όλους. Χωρίς διακρίσεις. Γιατί μία είναι η ευθύνη και αυτή την παραβλέπουν: Να προετοιμάσουν την πόλη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την εποχή της κλιματικής κρίσης. Δεν το κάνουν. Τα έκαναν όλοι μέχρι σήμερα... μούσκεμα. Κάπου πρέπει να τραβήξουν μια γραμμή και να συναποφασίσουν ένα κοινό σχέδιο θωράκισης της πόλης. Όχι να κατηγορούν ο ένας τον άλλο και να παίζουν με το μπαλάκι των ευθυνών. Έργα τώρα.