Η επίσκεψη του Χρήστου Σταϊκούρα στη Θεσσαλονίκη, το διήμερο 2 και 3 Μαρτίου, ήταν προγραμματισμένη από καιρό. Και πάντως πριν από την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία. Το βέβαιον είναι ότι η έναρξη του πολέμου που μαίνεται εδώ και δέκα ημέρες, με σημαντικές ανθρωπιστικές και οικονομικές συνέπειες, άλλαξε την ατζέντα του υπουργού Οικονομικών, ο οποίος στις συναντήσεις του με τους εκπροσώπους των παραγωγικών φορέων, αλλά και της επιχειρηματικής κοινότητας, αναφέρθηκε στις ευοίωνες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και τους στόχους της κυβέρνησης, αλλά έριξε το βάρος στις αυξημένες αβεβαιότητες που αναδύονται στον απόηχο των μαχών και των βομβαρδισμών στην Ουκρανία. Προφανώς καθόλου τυχαία ο κ. Σταϊκούρας προειδοποίησε τους επιχειρηματίες του Βορρά για την ενισχυμένη πιθανότητα η ενεργειακή κρίση να ενταθεί, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις τιμές του φυσικού αερίου, οι οποίες ενδέχεται να τριπλασιαστούν συμπαρασύροντας εν πολλοίς και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Αν και οι αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας τόσο στο επίπεδο των ελληνικών εξαγωγών όσο και στο επίπεδο τη υποδοχής τουριστών, αφορούν κυρίως τη Βόρεια Ελλάδα –Δυτική Μακεδονία (γούνες), Κεντρική Μακεδονία (φρούτα, κονσέρβες), Χαλκιδική, Πιερία, Θάσος (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια)- οι επισημάνσεις του ΥΠΟΙΚ αφορούν ολόκληρη την επιχειρηματική κοινότητα της χώρας. Κι αυτό διότι οι συνέπειες δεν περιορίζονται στις δύο εμπόλεμες χώρες, αλλά στην πράξη έχουν παγκόσμιο αντίκτυπο. Διότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης τα πάντα στην οικονομία είναι αλυσίδα κι έτσι όταν κάποιοι κρίκοι σπάσουν το πρόβλημα μεταφέρεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Σταϊκούρας αξιολογώντας τα δεδομένα που οδηγούν στην αβεβαιότητα ιεράρχησε πρώτο το διεθνές εμπόριο. Η αναστάτωση στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στις μεταφορές δυσχεραίνει τις συναλλαγές. Εάν συνυπολογίσει κανείς την άνοδο του πληθωρισμού, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, και τη συρρίκνωση της ανάπτυξης λόγω των αυξήσεων σε ενέργεια, γεωργικά εφόδια, αγροτικά προϊόντα και μείωση τουρισμού, αντιλαμβάνεται αφενός τη δυσκολία στη διαχείριση της κατάστασης και αφετέρου τη βεβαιότητα ότι θα δημιουργηθούν «μαύρες τρύπες», στις οποίες κάποιοι θα… πέσουν.
Το δεύτερο μεγάλο πεδίο προβλημάτων, για το οποίο προειδοποίησε ο Χρ. Σταϊκούρας, είναι το δημοσιονομικό, το οποίο «μπάζει», πλέον, από δύο μπάντες. Κατ' αρχάς από τη μείωση της εμπιστοσύνης των αγορών στην Ευρώπη, που θα αυξήσει το κόστος του χρήματος για τις χώρες της ΕΕ και ιδιαίτερα για την Ελλάδα, που ακόμη βρίσκεται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας και εκτός επενδυτικής βαθμίδας. Επιπλέον, είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει αύξηση δημοσίων δαπανών, διότι οι ευρωπαϊκές χώρες –και η Ελλάδα- θα βοηθήσουν οικονομικά την Ουκρανία, θα περιθάλψουν τους πρόσφυγες, θα αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες και θα στηρίξουν μέσω των δημοσίων ταμείων νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ειδικά έναντι της ενεργειακής επιβάρυνσης.
Σε αυτό το περιβάλλον που περιέγραψε ο Χρήστος Σταϊκούρας θα κινηθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες επιπροσθέτως προέρχονται από σκληρή αναμέτρηση όχι μόνο με τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, κάτι που αφορά ολόκληρο τον πλανήτη, αλλά και με τη χρεοκοπία της χώρας και την ύφεση στη δεκαετία του 2010.
Σε αυτά τα 12 -μέχρι στιγμής- δύσκολα χρόνια ο επιχειρηματικός κόσμος της Θεσσαλονίκης και της Βορείου Ελλάδος εξήλθε λαβωμένος και με απώλειες. Χιλιάδες ήταν τα λουκέτα, ακόμη περισσότερες οι επιχειρήσεις που βρίσκονται σε «μαύρα κατάστιχα» λόγω χρεών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη μεταποίηση ολόκληροι κλάδοι συρρικνώθηκαν μέχρι… εξαφανίσεως –χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα των πάσης φύσεως επίπλων-, ενώ στο εμπόριο ολόκληρες πιάτσες ισοπεδώθηκαν –όπως για παράδειγμα γνωστοί δρόμοι στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, που ήταν κατάφωτοι και έχουν εκπέσει σε μόνιμο σκοτάδι. Η Βενιζέλου, η Βαλαωρίτου, η Πτολεμαίων και άλλοι.
Μέχρι πριν από δέκα ημέρες που ξεκίνησε ο πόλεμος, το ενδιαφέρον για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας ήταν εστιασμένο στην δημιουργική αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων. Του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του νέου ΕΣΠΑ και της Νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, που μπορούν μέσω της μόχλευσης να τροφοδοτήσουν επενδύσεις άνω των 200 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Χωρίς να ξεφεύγει προς το παρόν από το συγκεκριμένο πλάνο η χώρα –δημόσιος και ιδιωτικός τομέας- είναι τώρα υποχρεωμένη να αναθεωρήσει στόχους. Την επόμενη εβδομάδα η Κομισιόν αναμένεται να ανακοινώσει τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών έναντι της λαίλαπας των αυξήσεων στην ενέργεια. Έτσι ώστε ο οικονομικός κύκλος να παραμείνει όσο το δυνατόν πιο ενεργός και οι επιχειρήσεις να διατηρήσουν τη δυνατότητά τους να επενδύουν. Τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα. Ο κ. Σταϊκούρας επί δύο ημέρες στη Θεσσαλονίκη προειδοποιούσε γι’ αυτό. Είτε άμεσα στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις του είτε υπαινικτικά και… στρογγυλοποιημένα στις δημόσιες δηλώσεις του. Ως γνωστόν η σημασία των πολιτικών δηλώσεων τις περισσότερες φορές κρύβεται στα συμφραζόμενα και στην ανάγνωση ανάμεσα στις λέξεις και στις γραμμές.