Η έναρξη των εργασιών στο δυτικό παράκτιο μέτωπο της Θεσσαλονίκης είναι το πρώτο βήμα για την υλοποίηση του μεγαλύτερου εγχειρήματος για τη Θεσσαλονίκη της επόμενης μέρας. Για τη νέα ταυτότητα της πόλης, την οποία δεν σηματοδοτεί ένα συγκεκριμένο έργο υποδομής, όπως για παράδειγμα το μετρό, αλλά μια σειρά από παρεμβάσεις σε ένα ενιαίο σύνολο, στο παράκτιο μέτωπο.
Για πολλές δεκαετίες στη Θεσσαλονίκη όλοι διαπιστώναμε ότι έχει χαθεί η σύνδεση της πόλης με τη θάλασσα. Η φράση «η πόλη γύρισε την πλάτη στη θάλασσα» έγινε εξαιρετικά δημοφιλής. Ήρθε το μεγάλο έργο της ανάπλασης της νέας παραλίας για να αποδείξει ότι αυτό δεν έγινε ηθελημένα, αλλά ήταν αποτέλεσμα του ελλιπούς σχεδιασμού των αρμοδίων φορέων ή πιο σωστά της ανυπαρξίας συνολικού σχεδιασμού. Μόλις διορθώθηκε η κατάσταση στη νέα παραλία, οι πολίτες έδειξαν ότι θέλουν να χαίρονται το συγκριτικό πλεονέκτημα της παραθαλάσσιας πόλης. Και τότε οι αρμόδιοι συνειδητοποίησαν πια για τα καλά ότι με τη βελτίωση της παραλιακής ζώνης και την αξιοποίησή της, μπορούν να βελτιώσουν ουσιαστικά το βιοτικό επίπεδο και τις συνθήκες καθημερινότητας στη Θεσσαλονίκη.
Αυτό έγινε σημειακά. Αν δούμε τη συνολική εικόνα, πρώτα έγινε στην παραλία του δήμου Θερμαϊκού, με την ανάπλαση στην περιοχή της Περαίας, ακολούθησε η νέα παραλία και σταδιακά η περιοχή της Αρετσούς στην Καλαμαριά.
Μένουν πολλά να γίνουν ακόμη (ειδικά στο θαλάσσιο περιβάλλον), αλλά σημασία έχει ότι επιτέλους όλοι συνειδητοποιούν πως βρέθηκε το τοπόσημο του μέλλοντος για τη Θεσσαλονίκη, που δεν είναι άλλος ένας Λευκός Πύργος, αλλά μια εμβληματική παρέμβαση, η οποία εκτείνεται σε 40 χιλιόμετρα παράκτιας ζώνης, όπου μπορούν να γίνουν πολλά.
Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου συνολικά δεν είναι ένα εγχείρημα που ολοκληρώνεται σε δυο, τρία ή πέντε χρόνια. Είναι όμως ένας στόχος περιβαλλοντικός, κοινωνικός, οικονομικός, αναπτυξιακός για τη Θεσσαλονίκη των επόμενων δεκαετιών. Και ευτυχώς κάποιοι είδαν ως ενιαία την παράκτια ζώνη...
Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να δει τους σχεδιασμούς (ορισμένοι από τους οποίους εξαιρετικά φιλόδοξοι, αλλά όχι... φαραωνικοί) στη σχετική μελέτη για το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, που αποτελεί και το θεμέλιο για την υλοποίηση αυτού του συνόλου παρεμβάσεων και έργων, τα οποία αξιοποιούν στην ουσία έναν θησαυρό, που επί δεκαετίες είχαμε παραμελήσει στη Θεσσαλονίκη.
Τα έργα αυτά θα γίνουν, πάντα με την αίρεση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και της εξεύρεσης πόρων (το συνολικό κόστος των έργων και των παρεμβάσεων προκαλεί δέος αν κάνουμε τη... σούμα), σε βάθος χρόνων. Όμως αυτό είναι αυτονόητο για έναν συνολικό μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, για ένα όραμα που θέλουμε να γίνει πράξη. Όσοι ψάχνουν για τσουβάλια με λεφτά και για μαγικές λύσεις, όσοι πιστεύουν πως θα ξυπνήσουν μια μέρα και θα μπορούν να κόψουν 40 χλμ. βόλτα με το ποδήλατο παραθαλάσσια πηγαίνοντας από τον δήμο Θερμαϊκού στον δήμο Δέλτα, αυτή η μέρα δεν θα είναι αύριο, ούτε μετά ένα και τρία και πέντε χρόνια. Εδώ δεν μιλάμε για κάτι ευκαιριακό, αλλά το ζητούμενο είναι η υπομονή και η επιμονή στο στόχο, η μεθοδικότητα και η οργάνωση, τα σταθερά και αποφασιστικά βήματα κι όχι οι συνηθισμένες πιστολιές στον αέρα.
Αυτό που έχει σημασία στο συγκεκριμένο εγχείρημα είναι οι μικρές νίκες. Οι συνεχείς νίκες, σημείο σημείο, μέχρι να ολοκληρωθεί το παζλ. Μέχρι όλες μαζί να «κουμπώσουν» και να μας δώσουν το τελικό αποτέλεσμα, που θα είναι ένα ενιαίο τεράστιο παραλιακό μέτωπο, προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες, ελκυστικό για τους επισκέπτες, τη δική μας «Ριβιέρα».
Νίκες, όπως η έναρξη και δρομολόγηση του καθαρισμού, της εξυγίανσης και της αναβάθμισης του πιο ρυπασμένου τμήματος των 40 χλμ. της παράκτιας ζώνης, των έξι χιλιομέτρων από τις εκβολές του Γαλλικού ποταμού μέχρι το λιμάνι.
Η επανένταξη της περιοχής των βυρσοδεψείων στην καθημερινότητα της πόλης είναι από μόνη της μείζον γεγονός. Αρκεί κάποιος να αναλογιστεί ότι από τότε που λειτουργούσαν τα βυρσοδεψεία στη δυτική Θεσσαλονίκη γράφαμε και ξαναγράφαμε για τη ρύπανση, που γέμισε τον βυθό του Θερμαϊκού με βαρέα μέταλλα και τοξικά, τη δε χερσαία ζώνη τη μετέτρεψε σε «σεληνιακό τοπίο». Φτάσαμε στο σημείο τα βυρσοδεψεία της Θεσσαλονίκης να χαρακτηριστούν η πιο ρυπογόνα πηγή της Μεσογείου. Πέρασαν πολλά χρόνια για να μετακομίσουν τα βυρσοδεψεία στη ΒΙΠΕΘ και τότε (πριν από πάρα πολλά χρόνια) είχε μπει το στοίχημα της απορρύπανσης της περιοχής και της εξυγίανσης του εδάφους και του υπεδάφους.
Να που ήρθε η ώρα να γίνει κι αυτό. Και μόνο ο καθαρισμός της συγκεκριμένης περιοχής (μόλις 12 στρεμμάτων) είναι μια νίκη για την παραλιακή ζώνη, για τον Θερμαϊκό, για τους κατοίκους της δυτικής Θεσσαλονίκης, για όλη τη Θεσσαλονίκη.
Το ίδιο ισχύει και για την παράκτια ζώνη του Καλοχωρίου, για την οποία επίσης χύθηκε πολύ μελάνι, καθώς είχε μετατραπεί στον καθιερωμένο μπαζότοπο της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης. Το ίδιο ισχύει για την περιοχή των αποθηκών των πετρελαιοειδών και φυσικά για τον Δενδροπόταμο. Όλα αυτά μαζί που συνθέτουν την παρέμβαση στο δυτικό παράκτιο μέτωπο, η οποία άρχισε προχτές, με διασφαλισμένη χρηματοδότηση και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, αφορούν σε μια έκταση 600 στρεμμάτων, που θα απορρυπανθεί από περίπου 3.000 τόνους επικίνδυνων και μη αποβλήτων.
Αυτή η πρώτη νίκη θα είναι κατά τη δική μου άποψη και η μεγαλύτερη. Όχι επειδή είναι η πιο δαπανηρή. Το αντίθετο. Μπροστά σε άλλα πρότζεκτ της ανάπλασης του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης είναι οικονομικά μια μικρομεσαία παρέμβαση έξι – επτά εκατομμυρίων ευρώ. Είναι η σημαντικότερη νίκη, επειδή εντάσσει στο παραλιακό μέτωπο το τεχνητά αποκομμένο κομμάτι της παραλίας (λόγω του λιμανιού και των άλλων εγκαταστάσεων), επειδή κάνει τους Θεσσαλονικείς να συνειδητοποιήσουν ότι η παραλία δεν τελειώνει στον πρώτο προβλήτα του λιμανιού, επειδή φέρνει το Καλοχώρι πιο κοντά στο πολεοδομικό συγκρότημα, επειδή δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουν όλοι έναν οικολογικό θησαυρό δίπλα στην πόλη, το Εθνικό Πάρκο Αξιού κι επειδή καταργεί τον «οχετό» της Θεσσαλονίκης για να του ξαναδώσει τη ζωή που του στερήσαμε. Γιατί εκείνη η περιοχή ήταν κάποτε παραλία, που ο κόσμος έκανε μπάνιο, όπως πολλά χρόνια πριν με ενημέρωνε ο Λάζαρος Κυρίζογλου. Ο καθαρισμός και η εξυγίανση του δυτικού παράκτιου μετώπου είναι η πιο μεγάλη και πιο ουσιαστική περιβαλλοντική παρέμβαση που έχει γίνει τα τελευταία πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη.
Σε δυο – τρία χρόνια τα πρώτα έξι χιλιόμετρα του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης (τα πιο «δύσκολα») θα αναγεννηθούν. Και παράλληλα θα «τρέχουν» κι άλλες παρεμβάσεις, όπως το ντεκ επέκτασης της παλιάς παραλίας Θεσσαλονίκης, όπως η πλαζ και η μαρίνα στην Αρετσού και πάει λέγοντας.
Στα δικά μου μάτια, η παρέμβαση στο δυτικό παράκτιο μέτωπο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι του παζλ. Είναι κλισέ, αλλά εδώ ισχύει πέρα για πέρα: Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Εύχομαι να συνεχιστεί η αφοσίωση των αρμοδίων (σημερινών και επόμενων) στην υλοποίηση του μεγάλου οράματος για την ανάπλαση των 40 χλμ. του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης. Θα είναι η μεγαλύτερη παρακαταθήκη αυτής ή αυτών των γενεών στην πόλη, στις επόμενες γενιές, στο μέλλον και στην Ιστορία της Θεσσαλονίκης.