Η συμπεριφορά της κοινωνίας κρίνει τελικά τι είναι εφαρμόσιμο και τι ανεφάρμοστο. Αυτό το «αξίωμα» το λαμβάνουν προφανώς υπόψη και οι αρμόδιοι και θα είναι αυτό που τελικά θα καθορίσει την πορεία μας από εδώ και στο εξής στη νέα εποχή μετά την υγειονομική κρίση, που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού.
Τις τελευταίες μέρες και μετά το Πάσχα έγινε από όλους κατανοητό ότι η βαλίτσα του κατ' οίκον περιορισμού δεν θα μπορούσε να τραβήξει για πολύ πιο μακριά. Στη Θεσσαλονίκη, όπως και σε πολλά μεγάλα αστικά κέντρα, ο κόσμος άρχισε να βγαίνει μαζικά. Το έβλεπες στις λαϊκές αγορές, στους χώρους που έδιναν τη δυνατότητα περιπάτου, ακόμη και στα σούπερ μάρκετ και τα καταστήματα που ήταν ανοιχτά. Οι μάσκες ήταν όλο και λιγότερες, τα γάντια πολύ λιγότερα, οι έλεγχοι λιγότερο αυστηροί.
Το άνοιγμα της Νέας Παραλίας απλώς βοήθησε να επιβεβαιώσουμε την κατάσταση που είχε από μέρες διαμορφωθεί. Βολεύει ο χώρος. Τι μας έμεινε; Ο φόβος, οι αποστάσεις ασφαλείας, η διστακτικότητα σε πάσης φύσεως κοινωνικότητες και η ανασφάλεια για την επόμενη μέρα στην οικονομία.
Με αυτά θα ζήσουμε και το επόμενο διάστημα. Και θα δούμε ποια από τα νέα μέτρα που υιοθέτησε η κυβέρνηση (με τις όποιες τροποποιήσεις γίνουν, γιατί θα γίνουν αναγκαστικά σε κάποια σημεία) μπορούν να υποστηριχθούν από την κοινωνία.
Η υποχρεωτική ευρεία χρήση της μάσκας, όπως αυτή περιγράφεται από τους αρμόδιους, θεωρώ ότι έχει δυσκολίες. Πρώτον επειδή δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητό πότε και που είναι υποχρεωτικό να φοράμε μάσκα, δεύτερον επειδή η απειλή προστίμου περνάει στη συνείδηση του κόσμου ως καθαρά εισπρακτικό ή και τιμωρητικό μέτρο και τρίτον επειδή δεν έγινε κατανοητό γιατί εν μέσω υγειονομικής κρίσης δεν υπήρχε υποχρέωση για χρήση μάσκας και τώρα που φύγαμε από την υγειονομική κρίση υπάρχει. Και να έγινε κατανοητό, δεν έγινε αποδεκτό. Δεν έπεισαν αυτή τη φορά οι αρμόδιοι.
Το ζήτημα των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος χρήζει περισσότερης προσοχής και πιο λεπτομερούς εξέτασης ως προς την πρακτική εφαρμογή των νέων μέτρων. Αν η κυβέρνηση επιμείνει στη λειτουργία μόνο σε εξωτερικούς χώρους και με τρία τετραγωνικά ανά άτομο στη βάση των δηλωμένων τετραγωνικών στην άδεια λειτουργίας του καταστήματος, τότε υπάρχει πρόβλημα. Θα φτάσει μια οικογένεια να κλείνει ρεζερβέ για να πιει καφέ στα Λαγυνά... Δεν είναι δυνατόν να προβλέπεις ότι τα καταστήματα της παραλιακής λεωφόρου της Θεσσαλονίκης θα ανοίξουν και θα επιβιώσουν με ένα ή δυο τραπέζια στο πεζοδρόμιο. Και να έχει κάποιος τη διάθεση να εφαρμόσει τα μέτρα, αυτά θα μοιάζουν με παράδειγμα στρουθοκαμηλισμού, διότι στο στενό πεζοδρόμιο της παλιάς παραλίας και όλων των κάθετων δρόμων οι πολίτες θα περπατούν ο ένας πάνω στον άλλο... Στην ουσία δίνεται η δυνατότητα λειτουργίας σε καταστήματα τα οποία έχουν χώρο σε πλατείες και ανοιχτωσιές, ενώ καταδικάζονται καταστήματα χωρίς μεγάλο εξωτερικό χώρο. Δεν μπαίνω στη διαδικασία των άλλων παραμέτρων, που έχουν να κάνουν με τα οικονομικά και εργασιακά ζητήματα του συγκεκριμένου κλάδου, όπως για παράδειγμα τα ανταποδοτικά τέλη στους δήμους, που αφενός δύσκολα θα μπορούν να καλύψουν οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις, αφετέρου εάν «παγώσουν» δημιουργούν μείζον θέμα στα οικονομικά των δήμων. Πολλοί επιχειρηματίες μετρούν και ξαναμετρούν αυτές τις μέρες και προσπαθούν να εξαντλήσουν την ευρηματικότητά τους, προκειμένου σε ένα μήνα να μπορέσουν να ανοίξουν με τους καλύτερους δυνατούς όρους. Η κυβέρνηση επίσης έχει έναν μήνα μπροστά της για βελτιώσεις...
Ποιος μπορεί να κλείσει τα μάτια στο άνοιγμα των σχολείων, όταν ταυτόχρονα δεν επιτρέπεται να λειτουργήσουν ούτε οι ανοιχτές παιδικές χαρές και οι ανοιχτοί παιδότοποι; Που διατρέχει περισσότερους κινδύνους ένα παιδί άραγε; Πείθεται ο κόσμος από τα ισχύοντα σήμερα; Δεν βρήκα πολλούς...
Η Θεσσαλονίκη τις τελευταίες μέρες και την Πρωτομαγιά θύμιζε «κανονικότητα». Πολύς κόσμος παντού, με μια «σιωπηλή άρση των περιοριστικών μέτρων». Οι πολίτες δεν «απέδρασαν» μαζικά προς τη Χαλκιδική ή προς εκτός νομού προορισμούς. Σεβάστηκαν τον περιορισμό, επειδή είχε λογική κι επειδή γνωρίζουν ότι τυχόν άρση των περιοριστικών μέτρων στις μετακινήσεις θα είχε ως αποτέλεσμα μαζική έξοδο το τριήμερο. Προτίμησαν να μείνουν στο νομό, αλλά να βγουν από το σπίτι.
Το άνοιγμα των πρώτων καταστημάτων και η απελευθέρωση των μετακινήσεων εντός νομού θα είναι το πρώτο τεστ για τη νέα πραγματικότητα. Είναι κι αυτό που θα καθορίσει την πορεία της κοινωνίας και την προσαρμογή της στο νέο περιβάλλον. Είναι αυτό που θα μας δείξει ποια μέτρα τελικά μπορούν να σταθούν και ποια όχι στην πράξη κι όχι στις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου.
Και σε τρεις εβδομάδες από σήμερα έρχεται η «Πρωτομαγιά της Θεσσαλονίκης» ή καλύτερα της Χαλκιδικής. Ίσως ο χρόνος αυτός είναι κρίσιμος για τους αρμόδιους, που ασχολούνται με τα επιδημιολογικά δεδομένα και την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης. Όμως είναι βέβαιο ότι η μαζική έξοδος εκτός νομού που αποφεύχθηκε την Παρασκευή δεν θα αποφευχθεί στο Σαββατοκύριακο της 24ης Μαΐου.
Η κυβέρνηση οφείλει να αναπροσαρμόσει και σε ορισμένες περιπτώσεις να εκλογικεύσει τα μέτρα της για το επόμενο διάστημα. Οφείλει να παρατηρήσει τη συμπεριφορά της κοινωνίας και να δοκιμάσει εκ νέου τις αντοχές της, σε μια λεπτή ισορροπία όμως, διότι στο εξής ο κόσμος προσβλέπει σε επιστροφή στην προ κορωνοϊού κατάσταση κι ας γνωρίζει ότι αυτό δεν είναι δυνατό. Πιστεύει όμως ότι το δικαιούται έπειτα από τόσες θυσίες. Διότι αν θέλουμε να μην αιθεροβατούμε και να είμαστε ρεαλιστές, η ελληνική κοινωνία κάνει θυσίες επί περισσότερα των δέκα ετών και ο κορωνοϊός ήρθε σε συνέχεια μιας επώδυνης περιόδου που άλλαξε ήδη δραματικά την καθημερινότητά μας.
Η απόσταση της θεωρίας με την πράξη είναι δύσκολο να γεφυρωθεί σε όλες τις περιπτώσεις. Είναι όμως μια αναγκαία άσκηση, για να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή και να μπορέσουμε ως κοινωνία να βρούμε το δρόμο μας, έστω κι αν αυτός είναι δεδομένα δύσβατος.