Οι προϋποθέσεις που απαιτούνται ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές οι επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα αναλύθηκαν διεξοδικά σε ημερίδα που φιλοξενήθηκε στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ.
Την εκδήλωση οργάνωσε σε συνεργασία με το ΑΠΘ, το ΕΚΕΤΑ και την Αμερικανική Γεωργική Σχολή το νεοσύστατο σωματείο Πρωτοβουλία για Παιδεία και Ανάπτυξη (πρω.παιδεί.α), το οποίο φιλοδοξεί να διασυνδέσει το εκπαιδευτικό σύστημα με την οικονομία, με χορηγό επικοινωνίας τη Voria.gr.
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο πρόεδρος της πρω.παιδεί.α, ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ, Νίκος Σταυρακάκης, αναφέρθηκε στους σκοπούς του σωματείου που είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Όπως είπε, ιδρυτικός πυρήνας του σωματείου ήταν ευαισθητοποιημένοι πολίτες, επιστήμονες όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, της εργασίας, της βιομηχανίας, των επιχειρήσεων και της αγοράς που μοιράζονται την αγωνία να γίνουν μεταρρυθμιστικές τομές και κοινό όραμα την ουσιαστική και αποτελεσματική σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με τις παραγωγικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές δυνάμεις της χώρας, κάτι που χαρακτήρισε ύψιστη εθνική ανάγκη. Σε ό,τι αφορά την εκδήλωση ανέφερε ότι είναι προπομπός ενός φόρουμ που θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο και πρόσθεσε ότι οι σκέψεις που θα κατατεθούν στις ημερίδες που θα διοργανωθούν θα συζητηθούν στο μεγάλο συνέδριο που προγραμματίζεται για τον προσεχή Μάιο.
Την ανάγκη στήριξης του εγχειρήματος τόνισε ο β’ αντιπρόεδρος του σωματείου, καθηγητής του ΑΠΘ, Νικόλας Μουσιόπουλος, ο οποίος συντόνισε την εκδήλωση.
Στους τομείς πού πρέπει να βοηθήσει η καινοτομία αναφέρθηκε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων, Χρήστος Αποστολόπουλος, ο οποίος είναι α’ αντιπρόεδρος του σωματείου. Ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ ανέφερε ότι βασική προϋπόθεση για την ανταγωνιστικότητα είναι το κόστος και η ποιότητα. «Το κόστος είναι χαμένη μάχη για την Ελλάδα, άρα το μόνο που μας μένει είναι να επενδύσουν στην ανταγωνιστικότητα», είπε και πρόσθεσε ότι η χώρα μας είναι ουραγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε έναν άλλο κρίσιμο παράγοντα, που είναι η αποτελεσματικότητα πόρων. «Άρα η ανταγωνιστικότητα πρέπει να στραφεί στις εξαγωγές και εδώ έρχεται η καινοτομία που έχει να κάνει όχι μόνο με την τεχνολογία, αλλά με το μάρκετινγκ, την οργάνωση και τις διαδικασίες», ανέφερε, τονίζοντας πως δεν υπάρχει πιο σημαντικό πράγμα από την εκπαίδευση.
Ναυαρχίδα της ελληνικής οικονομίας χαρακτήρισε τον γεωργοδιατροφικός τομέας ο πρόεδρος της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Κώστας Κιλτίδης. Επισήμανε ότι ο κλάδος αποτελεί άνω του 30% στο ΑΕΠ, ωστόσο αν συνεξεταστεί η σχέση που έχει με τη μεταποίηση, την προώθηση και τη γαστρονομία, το ποσοστό είναι πολύ μεγαλύτερο. Χαρακτήρισε κρίσιμη τη σύνδεση παραγωγής και μεταποίησης, επισημαίνοντας ότι για να επιτευχθεί χρειάζεται:
• Αναβάθμιση συνθηκών ζωής στην ύπαιθρο
• Η ανάταξη σε περιεχόμενο του υπουργείου Γεωργίας – να γίνει διυπουργικός οργανισμός ή έστω Γενική Διεύθυνση στο ΥΠΑΑΤ
• Κυβερνητικά γνωρίσματα στις περιφερειακές διοικήσεις
• Ανασχεδιασμός σκοπών και στόχων στη γεωργική πολιτική (παιδεία – ασφάλιση – κίνητρα) – αναδιάταξη του ακαδημαϊκού τομέα
Ο κ. Κιλτίδης υπογράμμισε ότι με όλες αυτές τις συνθήκες επιτυγχάνεται:
• Ενδυνάμωση των κινήτρων παραγωγής και λειτουργίας μεταποιητικών μονάδων (συμβολαιακή γεωργία – συμπληρωματικό εισόδημα – εξασφάλιση ανταγωνιστικής και ποιοτικής πρώτης ύλης)
• Μείωση μεταποιητικού κόστους (ιδίως του μεταφορικού) και αποτυπώματος CO2
• Ενίσχυση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγόμενων διατροφικών προϊόντων. Πλεονέκτημα εδαφοκλιματικών συνθηκών
• Αποτέλεσμα ελληνικά διατροφικά προϊόντα και ελληνική διατροφή
Τις δυσκολίες που υπάρχουν στη διασύνδεση της αγροτικής παραγωγής και του τομέα της τεχνολογίας επισήμανε ο διευθυντής του Ινστιτούτου Βιο-οικονομίας και Αγροτεχνολογίας του ΕΚΕΤΑ, Διονύσης Μπόχτης. Όπως είπε, ο κόσμος της αγροτικής παραγωγής αδυνατεί να αντιληφθεί την ανάπτυξη των τεχνολογιών, αλλά και ο κόσμος των τεχνολογιών έχει άγνοια για την παραγωγή. Επίσης, επισήμανε ότι τη χρήση της τεχνολογίας καθορίζουν και εξωτερικοί παράγοντες, όπως το κόστος που αυτή έχει για τον γεωργό. «Στον γεωργό δεν καταλήγει τίποτα από την εφαρμογή της τεχνολογίας κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να το δει η πολιτεία», είπε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι υπάρχουν αλληλοσυνδεόμενα κόστη και πως στην ουσία αυτό που μπορούν να γνωρίζουν οι αγρότες για τα προϊόντα τεχνολογίας είναι μόνο η τιμή κτήσης και όχι το κόστος για τη συντήρηση, την οικονομική ζωή και την προστιθέμενη αξία του.
Την κρισιμότητα της εκπαίδευσης τόνισε και ο Νίκος Θεοδοσίου, καθηγητής στο ΑΠΘ και πρόεδρος του δικτύου SDSN Black Sea (το παράρτημα του δικτύου των Ηνωμένων Εθνών για την Προώθηση Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης που αφορά στις χώρες της Μαύρης Θάλασσας και εδρεύει στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης). Όπως είπε, ο αγροδιατροφικός τομέα σχετίζεται με πολλές παραμέτρους της βιώσιμης ανάπτυξης. «Χρειαζόμαστε νέες ιδέες, αλλά να είναι εφαρμόσιμες, χρειαζόμαστε εκπαίδευση», υπογράμμισε, σημειώνοντας ότι τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν ότι οι καινοτομίες θα έρθουν μέσα από την εκπαίδευση.
Στοιχεία που καταδεικνύουν το έλλειμμα εκπαίδευσης που υπάρχει στους αγρότες έδωσε ο πρόεδρος του ΕΛΓΟ-Δήμητρα, καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σέρκος Χαρουτουνιάν. Ανέφερε ενδεικτικά ότι μόλις το 6,8% των Ελλήνων αγροτών έχει λάβει εκπαίδευση, όταν ο μέσος όρος της Ευρώπης είναι στο 25%, ενώ σε χώρες όπως η Ολλανδία φτάνει στο 80%. Σημείωσε επίσης ότι το 61% αγροτικών εκμεταλλεύσεων έχουν leader άνω των 50 ετών, ενώ επιπλέον, οι νέοι αγρότες, παρότι ο μέσος όρος του εισοδήματός τους δεν διαφέρει από αυτόν ενός οποιουδήποτε νέου, επιλέγουν να αφήσουν τα χωράφια για να κάνουν το γκαρσόνι. Πρόσθεσε δε ότι η ψηφιοποίηση και η εκβιομηχάνιση αυξάνει το επίπεδο γνώσεων αυτών που θέλουν να ενταχθούν στον αγροτικό τομέα, ενώ δεν υπάρχουν εξειδικευμένοι εργάτες.
Στις βασικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν εστίασε την τοποθέτησή του ο διευθυντής του γραφείου Στρατηγικής Διαχείρισης Προγραμμάτων της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, Φίλιππος Παπαδόπουλος. Ανέφερε ότι η ψηφιακή πληροφορία πρέπει να συνδυάζεται με γεωπονικές γνώσεις και συμβουλευτικής, ενώ η διάχυση της καινοτομίας απαιτεί τη δημιουργία μίας σταθερής «κοινότητας πράξης» με παίκτες της πραγματικής οικονομίας, επαγγελματίες γεωπόνους/ζωοτέχνες, ακαδημαϊκούς και διαμεσολαβητές καινοτομίας.
Χαιρετισμό την εκδήλωση απηύθυνε ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης, Κωνσταντίνος Μπαγινέτας, ο οποίος αναφέρθηκε στη στροφή που κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε ό,τι αφορά τις χρηματοδοτήσεις. Όπως είπε, το μέρος της χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών προϋπολογισμών που θα αφορά την αγροτική πολιτική βαίνει συνεχώς μειούμενο. Ο γγ σημείωσε ότι ήδη έχει αρχίσει η κουβέντα για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2028-35 και αυτό που κυριαρχεί στην ατζέντα είναι ότι τα χρηματοδοτικά εργαλεία θα αρχίσουν να παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, αντικαθιστώντας σταδιακά την άμεση επιδότηση. «Έχουμε αρχίσει έναν αγώνα δρόμου να ενημερώσουμε τους αγρότες ότι θα πρέπει να μπουν σε αυτόν τον τρόπο σκέψης για χρηματοδοτικά εργαλεία με την εγγύηση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης σε συνεργασία με το εγχώριο τραπεζικό σύστημα», είπε χαρακτηριστικά.
Το παρών έδωσε και ο τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ, πρώην υπουργός, Σταύρος Αραχωβίτης, ο οποίος επισήμανε ότι η παραγωγή και η μεταποίηση βιώνει τρεις ταυτόχρονες κρίσεις, περιβαλλοντική, υγειονομική και νέα οικονομική κρίση.
Την πρωτοβουλία των ακαδημαϊκών επαίνεσε ο πρύτανης του ΑΠΘ, Νίκος Παπαϊωάννου, τονίζοντας ότι «τέτοιου είδους δραστηριότητες δεν ακουμπάνε σε θέσεις και απόψεις κομματικές, αλλά ακουμπάνε στην ίδια την πραγματικότητα».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του δ.σ. του GAIA Επιχειρείν, Χριστόδουλος Αντωνιάδης, τόνισε ότι η σύνδεση του ακαδημαϊκού χώρου με το επιχειρείν αποτελεί βασική προϋπόθεση ανάπτυξης της χώρας, ειδικά στον αγροδιατροφικό τομέα, ενώ μπορεί να δώσουν αξιόπιστες και καινοτόμες λύσεις.