Τι σηματοδοτεί για την Ευρωπαϊκή Ένωση η άρνηση της Σλοβακίας να συμβάλει στο πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Της Κωνσταντίνας Δημητρούλη.
της Κωνσταντίνας Δημητρούλη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τελικά μετατρέπεται σε μία οικογένεια της οποίας τα παιδιά έχουν μόνο απαιτήσεις, αφού όταν έρχεται η ώρα των υποχρεώσεων θυμούνται ότι ξέχασαν κάτι και φεύγουν από το οικογενειακό τραπέζι. Ο λόγος στην προκειμένη περίπτωση όχι δεν γίνεται για τα «κακά» παιδιά της ευρωζώνης αλλά για ένα συγκεκριμένα που επί έτη καθόταν πειθαρχημένα στο Κυριακάτικο τραπέζι της ευρωπαϊκής οικογένειας μέχρι τη στιγμή που θεώρησε ότι κατοχύρωσε τη θέση του και μπορεί πλέον να σηκώνεται και να φεύγει όταν η οικογένεια αρχίζει να απαιτεί από αυτό. Πρόκειται φυσικά για την Σλοβακία.
Η διαφορά μεταξύ των κακών παιδιών του ευρωπαϊκού νότου και της εν λόγω «σιγανοπαπαδιάς» είναι ακριβώς αυτή: ότι δηλαδή οι μεν πρώτοι ήταν και παραμένουν τα παιδιά που στραβοκοιτάει η ομήγυρη γιατί δεν λένε να καθίσουν με τίποτα σε ησυχία ωστόσο δεν αρνούνται να συμμετάσχουν σε ό,τι και να αποφασίσει η ευρωπαϊκή οικογένεια. Από την άλλη την αταξία της Σλοβακίας δεν την περιμένει κανείς καθώς μέχρι στιγμής έχει επιδείξει ένα τελείως διαφορετικό πρόσωπο.
Η διαπίστωση αυτή είναι εμφανής από το γεγονός ότι ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση της Σλοβακίας είχε δεσμευτεί να στηρίξει την Ελλάδα, η νέα δεξιά κυβέρνηση αρνήθηκε να συμβάλει στο πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας.
«Η Σλοβακία είχε συμφωνήσει. Η νέα κυβέρνηση της Σλοβακίας υπαναχώρησε σε αυτή τη δέσμευση. Αυτό δεν είναι αποδεκτό. Θέλουμε η Σλοβακία να αντιμετωπίζει περισσότερο σοβαρά τις δεσμεύσεις της στο μέλλον», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας Γιόζεφ Πρελ. Βέβαια να θυμίσουμε έτσι για την ιστορία ότι πρωτεργάτες για την ένταξη της χώρας σε ΕΕ και ευρωζώνη ήταν η Αυστρία και η Γερμανία.
Ευρωπαίοι διπλωμάτες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους για τη σλοβακική απόφαση. Είναι χαρακτηριστική η έκφραση ενός διπλωμάτη, ο οποίος σχολιάζοντας την άρνηση της Σλοβακίας να συμμετάσχει στο δάνειο για την Ελλάδα, είπε χαρακτηριστικά ότι η χώρα αυτή «αυτοπυροβολήθηκε στο πόδι».
Και ο λόγος είναι απλός: περίπου το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 130 δισεκατομμυρίων ευρώ, δαπανάται υπό μορφήν βοήθειας προς φτωχές περιοχές, κυρίως της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης, περιλαμβανομένης και της Σλοβακίας, η οποία είναι η φτωχότερη μεταξύ των 16 χωρών μελών της ευρωζώνης.
Πάρα ταύτα η σλοβακική κυβέρνηση αρνήθηκε να συμβάλει με τα 816 εκατομμύρια ευρώ που της αντιστοιχούν στο πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας, με το επιχείρημα ότι οι φορολογούμενοι μίας χώρας που διατήρησαν υπό έλεγχο το δημόσιο χρέος της δεν πρέπει να κληθούν να διασώσουν την οικονομία μίας άσωτης χώρας-μέλους. Με το ίδιο επιχείρημα θα μπορούσαν και οι πλούσιες χώρες να αρνηθούν να στηρίξουν την Σλοβακία γιατί για να είναι τόσο φτωχή ανάμεσα σε τόσους πλούσιους γειτόνους της κάποιο λάκκο έχει η φάβα. Από επιχειρήματα καφενείου όσα θέλουμε μπορούμε να βρούμε προκειμένου να αποφύγουμε τις υποχρεώσεις μας. Αλλά αυτό δεν λέγεται ούτε ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ούτε ευρωπαϊκή συνοχή και πολύ περισσότερο ούτε Ευρωπαϊκή Ένωση κοινών στόχων και ίσων ευκαιριών.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό αυτό που είπε ένας άλλος Ευρωπαίος διπλωμάτης: «την επόμενη φορά που η Σλοβακία θα ζητήσει μία χάρη, οι άνθρωποι θα το θυμούνται αυτό». Ούτε λίγο ούτε πολύ τέτοιους είδους συμπεριφορές αναπτύσσουν αισθήματα αντιποίνων που σίγουρα δεν ταιριάζουν σε μία Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία περισσότερο από ποτέ θα πρέπει να αντιμετωπίσει αλληλέγγυα την δύσκολη αυτή οικονομική συγκυρία. Και ίσως τελικά θα πρέπει οι παλαιότεροι σε αυτή τη οικογένεια να θυμίσουν στους νεότερους ότι η ΕΕ λειτουργεί ως μία αλυσίδα που αν σπάσει έστω και ένας κρίκος της οι επιπτώσεις είναι ολέθριες για όλους. Και δεν είναι επίσης κακό να τους θυμίσουν ότι όσες φορές η Ευρώπη διχάστηκε ισοπεδώθηκε και κατέληξε σε πολιτικές που περισσότερο από όλους θα έπρεπε να θυμάται η πρώην Ανατολική Ευρώπη. Ένα ακόμα λοιπόν θέμα που θα πρέπει να μπει στην ατζέντα των συζητήσεων των Ευρωπαίων αξιωματούχων δεν σχετίζεται μόνο με τους απείθαρχους, που όπως φάνηκε όλοι έχουν τον τρόπο καλό ή κακό να τους συνετίζουν αλλά με αυτούς που ακόμα αδυνατούν να καταλάβουν την έννοια της αλληλεγγύης και πως θα τους πιέσουν να το κάνουν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τελικά μετατρέπεται σε μία οικογένεια της οποίας τα παιδιά έχουν μόνο απαιτήσεις, αφού όταν έρχεται η ώρα των υποχρεώσεων θυμούνται ότι ξέχασαν κάτι και φεύγουν από το οικογενειακό τραπέζι. Ο λόγος στην προκειμένη περίπτωση όχι δεν γίνεται για τα «κακά» παιδιά της ευρωζώνης αλλά για ένα συγκεκριμένα που επί έτη καθόταν πειθαρχημένα στο Κυριακάτικο τραπέζι της ευρωπαϊκής οικογένειας μέχρι τη στιγμή που θεώρησε ότι κατοχύρωσε τη θέση του και μπορεί πλέον να σηκώνεται και να φεύγει όταν η οικογένεια αρχίζει να απαιτεί από αυτό. Πρόκειται φυσικά για την Σλοβακία.
Η διαφορά μεταξύ των κακών παιδιών του ευρωπαϊκού νότου και της εν λόγω «σιγανοπαπαδιάς» είναι ακριβώς αυτή: ότι δηλαδή οι μεν πρώτοι ήταν και παραμένουν τα παιδιά που στραβοκοιτάει η ομήγυρη γιατί δεν λένε να καθίσουν με τίποτα σε ησυχία ωστόσο δεν αρνούνται να συμμετάσχουν σε ό,τι και να αποφασίσει η ευρωπαϊκή οικογένεια. Από την άλλη την αταξία της Σλοβακίας δεν την περιμένει κανείς καθώς μέχρι στιγμής έχει επιδείξει ένα τελείως διαφορετικό πρόσωπο.
Η διαπίστωση αυτή είναι εμφανής από το γεγονός ότι ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση της Σλοβακίας είχε δεσμευτεί να στηρίξει την Ελλάδα, η νέα δεξιά κυβέρνηση αρνήθηκε να συμβάλει στο πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας.
«Η Σλοβακία είχε συμφωνήσει. Η νέα κυβέρνηση της Σλοβακίας υπαναχώρησε σε αυτή τη δέσμευση. Αυτό δεν είναι αποδεκτό. Θέλουμε η Σλοβακία να αντιμετωπίζει περισσότερο σοβαρά τις δεσμεύσεις της στο μέλλον», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας Γιόζεφ Πρελ. Βέβαια να θυμίσουμε έτσι για την ιστορία ότι πρωτεργάτες για την ένταξη της χώρας σε ΕΕ και ευρωζώνη ήταν η Αυστρία και η Γερμανία.
Ευρωπαίοι διπλωμάτες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους για τη σλοβακική απόφαση. Είναι χαρακτηριστική η έκφραση ενός διπλωμάτη, ο οποίος σχολιάζοντας την άρνηση της Σλοβακίας να συμμετάσχει στο δάνειο για την Ελλάδα, είπε χαρακτηριστικά ότι η χώρα αυτή «αυτοπυροβολήθηκε στο πόδι».
Και ο λόγος είναι απλός: περίπου το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 130 δισεκατομμυρίων ευρώ, δαπανάται υπό μορφήν βοήθειας προς φτωχές περιοχές, κυρίως της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης, περιλαμβανομένης και της Σλοβακίας, η οποία είναι η φτωχότερη μεταξύ των 16 χωρών μελών της ευρωζώνης.
Πάρα ταύτα η σλοβακική κυβέρνηση αρνήθηκε να συμβάλει με τα 816 εκατομμύρια ευρώ που της αντιστοιχούν στο πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας, με το επιχείρημα ότι οι φορολογούμενοι μίας χώρας που διατήρησαν υπό έλεγχο το δημόσιο χρέος της δεν πρέπει να κληθούν να διασώσουν την οικονομία μίας άσωτης χώρας-μέλους. Με το ίδιο επιχείρημα θα μπορούσαν και οι πλούσιες χώρες να αρνηθούν να στηρίξουν την Σλοβακία γιατί για να είναι τόσο φτωχή ανάμεσα σε τόσους πλούσιους γειτόνους της κάποιο λάκκο έχει η φάβα. Από επιχειρήματα καφενείου όσα θέλουμε μπορούμε να βρούμε προκειμένου να αποφύγουμε τις υποχρεώσεις μας. Αλλά αυτό δεν λέγεται ούτε ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ούτε ευρωπαϊκή συνοχή και πολύ περισσότερο ούτε Ευρωπαϊκή Ένωση κοινών στόχων και ίσων ευκαιριών.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό αυτό που είπε ένας άλλος Ευρωπαίος διπλωμάτης: «την επόμενη φορά που η Σλοβακία θα ζητήσει μία χάρη, οι άνθρωποι θα το θυμούνται αυτό». Ούτε λίγο ούτε πολύ τέτοιους είδους συμπεριφορές αναπτύσσουν αισθήματα αντιποίνων που σίγουρα δεν ταιριάζουν σε μία Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία περισσότερο από ποτέ θα πρέπει να αντιμετωπίσει αλληλέγγυα την δύσκολη αυτή οικονομική συγκυρία. Και ίσως τελικά θα πρέπει οι παλαιότεροι σε αυτή τη οικογένεια να θυμίσουν στους νεότερους ότι η ΕΕ λειτουργεί ως μία αλυσίδα που αν σπάσει έστω και ένας κρίκος της οι επιπτώσεις είναι ολέθριες για όλους. Και δεν είναι επίσης κακό να τους θυμίσουν ότι όσες φορές η Ευρώπη διχάστηκε ισοπεδώθηκε και κατέληξε σε πολιτικές που περισσότερο από όλους θα έπρεπε να θυμάται η πρώην Ανατολική Ευρώπη. Ένα ακόμα λοιπόν θέμα που θα πρέπει να μπει στην ατζέντα των συζητήσεων των Ευρωπαίων αξιωματούχων δεν σχετίζεται μόνο με τους απείθαρχους, που όπως φάνηκε όλοι έχουν τον τρόπο καλό ή κακό να τους συνετίζουν αλλά με αυτούς που ακόμα αδυνατούν να καταλάβουν την έννοια της αλληλεγγύης και πως θα τους πιέσουν να το κάνουν.