Επιφυλάξεις ως προς τα σχέδια ανάπτυξης και ανάπλασης του παλιού και του νέου σιδηροδρομικού σταθμού της Θεσσαλονίκης, που προωθεί η ΓΑΙΑΟΣΕ ΑΕ εκφράζουν οι οικολόγοι.
Ο επικεφαλής της περιφερειακής τους παράταξης «Οικολογία – Αλληλεγγύη», Μιχάλης Τρεμόπουλος, επισημαίνει πως η ανησυχία για τους σχεδιασμούς σε χώρους με εξαιρετική πολιτιστική και ιστορική σημασία για την πόλη της Θεσσαλονίκης δεν είναι μόνο των οικολόγων, αλλά ακόμη και της Ελληνικής Εταιρίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η οποία έχει εκφράσει εγγράφως ενστάσεις, αλλά και ενάντια στους παλιούς σχεδιασμούς για την περιοχή.
Ο χώρος του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού στη δυτική είσοδο της πόλης είναι ένα μνημειακό σύνολο. «Το υπουργείο Πολιτισμού έχει χαρακτηρίσει επτά κτίρια του συγκροτήματος μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο τους ως ιστορικά διατηρητέα κτίρια ήδη από το 1990 ενώ ένα από τα μεγάλα διατηρητέα κτίρια των μηχανοστασίων προοριζόταν για τη στέγαση Μουσείου Σιδηροδρόμων. Υπάρχουν όμως και άλλα σημαντικά κτίρια που δεν έχουν χαρακτηρισθεί ως διατηρητέα (παλιά επιμήκης αποθήκη λιθόκτιστη με ξύλινη στέγη, κτίριο τελωνείου, κτίρια ιστορικών συνεργείων / εργαστηρίων προς την πλευρά του Λιμένα), που μπορούν να λάβουν νέες χρήσεις, όπως αναφέρει σε υπόμνημά της η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Μάλιστα, για το νεότερο κτίριο στη θέση του παλαιότερου κτιρίου του Παλιού Σταθμού υπάρχουν τα αρχικά σχέδια και θα ήταν δυνατή η ανακατασκευή του καθώς αποτελούσε σημείο αναφοράς για την πόλη στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και σε όλο το πρώτο μισό του 20ού αιώνα», επισημαίνουν οι οικολόγοι.
Το βασικό που υποστηρίζουν είναι ότι πρέπει να ανακαινιστεί όλος ο χώρος και να γίνει επιτέλους στην περιοχή το Μουσείο Σιδηροδρόμων. Εξάλλου, γι' αυτό το λόγο μετακινήθηκε στην περιοχή το τελευταίο τραμ που είχε διασωθεί από τον επικεφαλής της «Οικολογίας – Αλληλεγγύης», Μιχάλη Τρεμόπουλο, αλλά και είχε γίνει η περίφημη μετακίνηση του ιστορικού σιδηροδρομικού κτηρίου στις ράγες για 150 μέτρα...
Ο κ. Τρεμόπουλος επισημαίνει ότι «πρέπει να σεβαστούμε τη σιδηροδρομική ιστορία της Θεσσαλονίκης, όπως και σημαντικά ζητήματα, που άπτονται της μορφής που θέλουμε να πάρει η πόλη και ιδιαίτερα η δυτική της είσοδος. Αρκετά από αυτά τα είχαμε θέσει πριν δύο περίπου μήνες, σε σχετικές συνεδριάσεις της Μητροπολιτικής Επιτροπής, όπου δεν αντιμετωπίστηκαν με την αμεσότητα που απαιτείται μπροστά και στη λαίλαπα των fast track διαδικασιών που προβλέπονται. Θέτουμε ξανά το ζήτημα, γιατί υπάρχει νέα τεκμηρίωση και γιατί διαφαίνεται κίνδυνος να αφεθεί το θέμα να ληφθεί η σχετική απόφαση από άλλους ή μέσα στο κατακαλόκαιρο, χωρίς μια ειδική συνεδρίαση, όπως αρμόζει στη σοβαρότητα του θέματος».
Ο κ. Τρεμόπουλος κατέθεσε σχετική επερώτηση στη Μητροπολιτική Επιτροπή, όπου το θέμα έχει συζητηθεί χωρίς τη λήψη κάποιας απόφασης άλλες δυο φορές. Αυτή τη φορά στη συζήτηση που έγινε ακόμη και περιφερειακοί σύμβουλοι της συμπολίτευσης αναγνώρισαν την ανάγκη για συζήτηση του θέματος αναλυτικά και για τη γνωμοδότηση της Μητροπολιτικής Επιτροπής.
Τα σχέδια της ΓΑΙΑΟΣΕ ΑΕ για τους δυο χώρους πάντως δεν έχουν σχέση με τους παλιούς σχεδιασμούς, ούτε με τους χαρακτηρισμούς (κηρυγμένα πολιτιστικά μνημεία) που έχουν γίνει, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την αξιοποίηση ακινήτων του Σιδηροδρομικού Σταθμού Θεσσαλονίκης (Νέου) και του Εμπορικού Σταθμού Θεσσαλονίκης (Παλιού).
Στο υπόμνημά της η πρόεδρος του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Όλγα Δεληγιάννη, τονίζει την πολιτιστική και ιστορική αξία των δύο σταθμών και ζητά μια σειρά διευκρινήσεων και διασφαλίσεων.
Ένα ζήτημα που προέκυψε εσχάτως ήταν και ο σχεδιασμός για την ανέγερση στην ίδια περιοχή του Μουσείου Ολοκαυτώματος. Εμπλέκεται έτσι και η Ισραηλιτική Κοινότητα, αλλά και ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Στην ουσία η Ισραηλιτική Κοινότητα θέλει να χτίσει ένα νέο κτήριο στην περιοχή ύψους μάλιστα 32 μέτρων για να στεγάσει το Μουσείο, για το οποίο διασφάλισε και χρηματοδότηση. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης, παρά την αρχική συμφωνία του δια του δημάρχου, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου αμφισβητεί την κυριότητα της έκτασης όπου χωροθετείται το νέο Μουσείο (δεν είναι βέβαιο ότι ανήκει στη ΓΑΙΑΟΣΕ). Και οι οικολόγοι υποστηρίζουν τη λειτουργία Μουσείου στην περιοχή, αλλά με αξιοποίηση των υφιστάμενων κτηρίων, αφού η ιστορία του σιδηροδρόμου στη Θεσσαλονίκη είναι συνδεμένη και με την ιστορία του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης. Από αυτό το χώρο του παλιού σταθμού άλλωστε έφυγαν για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί οι Εβραίοι και θα μπορούσε να αναπαλαιωθεί ο χώρος και τα βαγόνια, ώστε να λειτουργήσει εκεί ένα «ζωντανό» κύτταρο μνήμης, ένα «ζωντανό μουσείο».
Ο νέος σταθμός αποτελεί επίσης ιστορικό κτίριο, όπως και άλλα κτίρια του ΟΣΕ που δεν έχουν χαρακτηρισθεί ακόμη, τονίζουν οι οικολόγοι και επίσης, ολόκληρη η περιοχή έχει περιβαλλοντικό και ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς κατά το παρελθόν υπήρχε η λίμνη της Μπάρας και η κοίτη του χειμάρρου Λοξού Λάκκου. «Οποιαδήποτε ανάπλαση της συγκεκριμένης περιοχής θα πρέπει να τα λαμβάνει υπόψη αυτά και να μην υποκύπτει σε εύκολες προτάσεις εντατικότερων αστικών χρήσεων.
Οι οικολόγοι αποδέχονται ως οικοδομική παρέμβαση για την περιοχή του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού την ανακατασκευή του κτηρίου που είχε σχεδιάσει ο Π. Αριγκόνι, τα σχέδια του οποίου υπάρχουν στο αρχείο του ΟΣΕ. «Το αρχείο αυτό επίσης θα πρέπει να προστατευθεί οπωσδήποτε, καθώς αποτελεί μοναδική κληρονομιά για την πόλη και αυτή τη στιγμή βρίσκεται παραμελημένο σε ένα βαγόνι!», σημειώνουν.