Το σχέδιο νόμου για τη μετατροπή της Στατιστικής Υπηρεσίας σε Ανεξάρτητη Αρχή κατέθεσε στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή ο υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
Tο σχέδιο νόμου για τη μετατροπή της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας σε Ανεξάρτητη Αρχή- ΝΠΔΔ κατέθεσε στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή ο υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
Όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο, με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου η στατιστική υπηρεσία της χώρας γίνεται ανεξάρτητη και δημιουργείται ένα νέο γνωμοδοτικό όργανο, το Συμβούλιο του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος. Επιπλέον, για πρώτη φορά, διαμορφώνεται στη χώρα μας ένα συνεκτικό πλαίσιο κανόνων και θεσμών γύρω από το Εθνικό Στατιστικό Σύστημα και εφαρμόζονται οι κοινοτικοί κανονισμοί ορθής πρακτικής, ώστε το Ελληνικό Στατιστικό Σύστημα να ενταχθεί αρμονικά στο Ευρωπαϊκό Στατιστικό Σύστημα.
Στην ανακοίνωση προστίθεται ότι στόχος είναι η θωράκιση της ποιότητας και της αξιοπιστίας των δημοσιονομικών και στατιστικών δεδομένων που αποτυπώνουν την οικονομική κατάσταση της χώρας και αξιοποιούνται στη λήψη αποφάσεων, αλλά και στην επιστημονική μελέτη και έρευνα.
Ειδικότερα, με το σχέδιο νόμου επέρχονται οι εξής αλλαγές στην Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΣΥΕ) και στη συλλογή και επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων:
- Αλλάζει το πλαίσιο που διέπει την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση των στατιστικών.
- Μετατρέπεται η Γενική Γραμματεία του υπουργείου Οικονομικών (ΕΣΥΕ) σε ανεξάρτητη διοικητική αρχή, την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑ).
- Η νέα Αρχή συστήνεται υπό τη νομική μορφή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), με πρόσθετες θεσμικές εγγυήσεις ανεξάρτητης λειτουργίας.
- Η Βουλή καθίσταται το εποπτεύον όργανο της ΕΛΣΤΑ, αφού συμμετέχει στην επιλογή του προέδρου και τεσσάρων από τα υπόλοιπα έξι μέλη του διοικητικού συμβουλίου, εποπτεύει τη λειτουργία της, ελέγχει την εκτέλεση του προϋπολογισμού της και δημοσιεύει το ετήσιο στατιστικό πρόγραμμα της. Το υπουργείο Οικονομικών πλέον μπορεί να ορίζει ένα από τα επτά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της νέας Αρχής.
- Ρυθμίζονται οι κανόνες λειτουργίας του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος και λαμβάνεται μέριμνα για την εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων και ειδικότερα του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Μαρτίου 2009 (L 87/164), καθώς και του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές.
- Τίθενται οι βασικές αρχές λειτουργίας του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος και οι υποχρεώσεις των φορέων του. Ιδιαίτερη σημασία για τη βελτίωση της ποιότητας των στατιστικών στοιχείων αποδίδεται στην πρόσβαση σε πηγές, μητρώα και αρχεία που πρέπει να παρέχουν όλοι οι φορείς και τα φυσικά πρόσωπα.
- Θεσμοθετείται ως συμβουλευτικό όργανο το Συμβούλιο του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, το οποίο γνωμοδοτεί στην ΕΛΣΤΑ για τα μείζονα θέματα, όπως το Ελληνικό Στατιστικό Πρόγραμμα, τον Κανονισμό Στατιστικών Υποχρεώσεων, τις προτεραιότητες με βάση τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο κ.λπ.
- Στο Συμβούλιο εκπροσωπούνται οικονομικοί, κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς, όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ), το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, το ΙΟΒΕ, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), το Ινστιτούτο Στατιστικής Τεκμηρίωσης, Ανάλυσης και Έρευνας, η Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ), ο Σύλλογος Εργαζομένων στην ΕΛΣΤΑ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) ή στατιστικής αρχής χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκπρόσωποι των αρχών που είναι αρμόδιες για τη ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση των στατιστικών.
- Η επάρκεια του συμβουλευτικού αυτού οργάνου διασφαλίζεται με την υποχρέωση όλων των φορέων που συμμετέχουν να υποδεικνύουν πρόσωπα με επιστημονική ή επαγγελματική εξειδίκευση στο αντικείμενο της στατιστικής επιστήμης ή συναφών κλάδων.
- Ορίζεται το τριετές Ελληνικό Στατιστικό Πρόγραμμα, στο οποίο περιλαμβάνονται τα κύρια πεδία και οι στόχοι των προβλεπόμενων δράσεων όλων των φορέων του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος. Το Πρόγραμμα αυτό λαμβάνει τη μεγαλύτερη δυνατή δημοσιότητα με την κατάθεσή του στη Βουλή, τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την ανάρτησή του σε δικτυακό τόπο.
- Θεσμοθετούνται διαδικασίες αξιολόγησης της ποιότητας των διαβιβαζόμενων στοιχείων προς την ΕΛΣΤΑ και ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν τη διάδοση των στατιστικών, όπως η υποχρέωση παροχής ισότιμης πρόσβασης σε όλους τους χρήστες των στατιστικών, η κατάρτιση και τήρηση δημοσίων αρχείων και η διάδοση στατιστικών αποτελεσμάτων.
Όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο, με βάση τις διατάξεις του νομοσχεδίου η στατιστική υπηρεσία της χώρας γίνεται ανεξάρτητη και δημιουργείται ένα νέο γνωμοδοτικό όργανο, το Συμβούλιο του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος. Επιπλέον, για πρώτη φορά, διαμορφώνεται στη χώρα μας ένα συνεκτικό πλαίσιο κανόνων και θεσμών γύρω από το Εθνικό Στατιστικό Σύστημα και εφαρμόζονται οι κοινοτικοί κανονισμοί ορθής πρακτικής, ώστε το Ελληνικό Στατιστικό Σύστημα να ενταχθεί αρμονικά στο Ευρωπαϊκό Στατιστικό Σύστημα.
Στην ανακοίνωση προστίθεται ότι στόχος είναι η θωράκιση της ποιότητας και της αξιοπιστίας των δημοσιονομικών και στατιστικών δεδομένων που αποτυπώνουν την οικονομική κατάσταση της χώρας και αξιοποιούνται στη λήψη αποφάσεων, αλλά και στην επιστημονική μελέτη και έρευνα.
Ειδικότερα, με το σχέδιο νόμου επέρχονται οι εξής αλλαγές στην Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΣΥΕ) και στη συλλογή και επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων:
- Αλλάζει το πλαίσιο που διέπει την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση των στατιστικών.
- Μετατρέπεται η Γενική Γραμματεία του υπουργείου Οικονομικών (ΕΣΥΕ) σε ανεξάρτητη διοικητική αρχή, την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑ).
- Η νέα Αρχή συστήνεται υπό τη νομική μορφή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), με πρόσθετες θεσμικές εγγυήσεις ανεξάρτητης λειτουργίας.
- Η Βουλή καθίσταται το εποπτεύον όργανο της ΕΛΣΤΑ, αφού συμμετέχει στην επιλογή του προέδρου και τεσσάρων από τα υπόλοιπα έξι μέλη του διοικητικού συμβουλίου, εποπτεύει τη λειτουργία της, ελέγχει την εκτέλεση του προϋπολογισμού της και δημοσιεύει το ετήσιο στατιστικό πρόγραμμα της. Το υπουργείο Οικονομικών πλέον μπορεί να ορίζει ένα από τα επτά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της νέας Αρχής.
- Ρυθμίζονται οι κανόνες λειτουργίας του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος και λαμβάνεται μέριμνα για την εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων και ειδικότερα του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Μαρτίου 2009 (L 87/164), καθώς και του κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές.
- Τίθενται οι βασικές αρχές λειτουργίας του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος και οι υποχρεώσεις των φορέων του. Ιδιαίτερη σημασία για τη βελτίωση της ποιότητας των στατιστικών στοιχείων αποδίδεται στην πρόσβαση σε πηγές, μητρώα και αρχεία που πρέπει να παρέχουν όλοι οι φορείς και τα φυσικά πρόσωπα.
- Θεσμοθετείται ως συμβουλευτικό όργανο το Συμβούλιο του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, το οποίο γνωμοδοτεί στην ΕΛΣΤΑ για τα μείζονα θέματα, όπως το Ελληνικό Στατιστικό Πρόγραμμα, τον Κανονισμό Στατιστικών Υποχρεώσεων, τις προτεραιότητες με βάση τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο κ.λπ.
- Στο Συμβούλιο εκπροσωπούνται οικονομικοί, κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς, όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ), το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, το ΙΟΒΕ, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), το Ινστιτούτο Στατιστικής Τεκμηρίωσης, Ανάλυσης και Έρευνας, η Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών (ΠΑΣΕΓΕΣ), ο Σύλλογος Εργαζομένων στην ΕΛΣΤΑ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) ή στατιστικής αρχής χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκπρόσωποι των αρχών που είναι αρμόδιες για τη ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση των στατιστικών.
- Η επάρκεια του συμβουλευτικού αυτού οργάνου διασφαλίζεται με την υποχρέωση όλων των φορέων που συμμετέχουν να υποδεικνύουν πρόσωπα με επιστημονική ή επαγγελματική εξειδίκευση στο αντικείμενο της στατιστικής επιστήμης ή συναφών κλάδων.
- Ορίζεται το τριετές Ελληνικό Στατιστικό Πρόγραμμα, στο οποίο περιλαμβάνονται τα κύρια πεδία και οι στόχοι των προβλεπόμενων δράσεων όλων των φορέων του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος. Το Πρόγραμμα αυτό λαμβάνει τη μεγαλύτερη δυνατή δημοσιότητα με την κατάθεσή του στη Βουλή, τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την ανάρτησή του σε δικτυακό τόπο.
- Θεσμοθετούνται διαδικασίες αξιολόγησης της ποιότητας των διαβιβαζόμενων στοιχείων προς την ΕΛΣΤΑ και ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν τη διάδοση των στατιστικών, όπως η υποχρέωση παροχής ισότιμης πρόσβασης σε όλους τους χρήστες των στατιστικών, η κατάρτιση και τήρηση δημοσίων αρχείων και η διάδοση στατιστικών αποτελεσμάτων.