του Δημήτρη Λακασά*
Από ιδρύσεως του Νέο-Ελληνικού κράτους η πολιτική σκηνή υπέφερε από έναν επικίνδυνο δίπολο, αυτόν της δημαγωγίας ενάντια στην μεταρρύθμιση. Ενώ η χώρα είχε την αδήριτη ανάγκη τόσο σε οικονομικό, πολιτικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο να προχωρήσει σε δομικές μεταρρυθμίσεις ώστε να αποτελέσει ένα σύγχρονο δυτικού τύπου κράτος οι δημαγωγοί "έπειθαν" τον λαό να αντισταθεί στις μεταρρυθμίσεις και να βολευτεί με το υφιστάμενο status quo. Ουσιαστικά οι δημαγωγοί έθεταν το ακόλουθο στρατηγικό δίλημμα στον λαό "θα ρισκάρεις την σταθερή, φτωχή αλλά "τίμια" κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι ή θα τολμήσεις να ρισκάρεις προς ένα αβέβαιο άλμα; Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο με βάση τα σύγχρονα εργαλεία των νευροεπιστημών (Neuropolitics) ότι ο λαός σε επίπεδο συμπεριφοράς στην κάλπη, αγνοεί την λογική έναντι της εικόνας και των συναισθημάτων.
Δυστυχώς, οι δημαγωγοί αυτό το γνώριζαν και το χρησιμοποιούσαν τότε αλλά και σήμερα προκειμένου να ανέλθουν στην εξουσία. Η λογική είναι απλή "ας γίνουμε κυβέρνηση και βλέπουμε..." Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μία αλυσιτελή και κυκλική εναλλαγή κυβερνήσεων η οποία ρέπει στον λαϊκισμό, την μετριότητα και την συντήρηση. Δυστυχώς η ιστορία έχει αποδείξει ότι χρειάζεται μία εθνική καταστροφή για να συνειδητοποιήσει ο λαός ότι οι δημαγωγοί κάνουν ζημιά και να εκτιμήσει τους πραγματικούς εθνικούς ηγέτες με μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα. Το μέγα ερώτημα είναι γιατί να απαιτηθεί μια εθνική καταστροφή ώστε να εκλογικευτούμε ως πολίτες;
Το πρόβλημα δεν εστιάζεται μόνο στους λαϊκιστές πολιτικούς. Οι περισσότεροι από αυτούς έρχονται και παρέρχονται. Για να θυμηθώ την ταινία ‘"Υπάρχει και φιλότιμο" το πρόβλημα δεν είναι κυρίως ο Μαυρογυαλούρος, το πρόβλημα είναι κατά κύριο λόγο ο "Γκρούεζας’" και το μέγα ερώτημα είναι "Και πώς ζεις εσύ ρε Γκρούεζα, τι δουλειά κάνεις;". Εάν παρατηρήσουμε προσεκτικά θα διακρίνουμε μια κάστα ανθρώπων οι οποίοι στην δεκαετία του ‘70 δήλωναν αριστεροί ως φοιτητές, μετά πέρασαν στο ΠΑΣΟΚ, στην συνέχεια φόρεσαν τον μανδύα του "τεχνοκράτη" και επιβίωσαν στις κυβερνήσεις της Ν.Δ, Είναι περιττό να πούμε ότι με την πρώτη φορά αριστερά θυμήθηκαν και θύμισαν το ένδοξο αριστερό παρελθόν της δεκαετίας του ’70. Απέκτησαν με αυτόν τον τρόπο τεχνογνωσία χαμαιλέοντα με επακόλουθο την ανάπτυξη συνδρόμου αλαζονείας εξαιτίας της μόνιμης αντοχής τους περί της εξουσίας. Θα μπορούσε να τους παρομοιάσει κανείς με τα νετρόνια τα οποία κινούνται γύρω από την εξουσία, όποια κι αν είναι αυτή, αρκεί να είναι διαχειρίσιμη από τους ίδιους. Αυτοί οι άνθρωποι τρέφονται αποκλειστικά και μόνο από δόξα και χρήμα τα οποία αντλούν από την δημόσια διοίκηση και τις επιδοτήσεις. Ένα μικρό μέρος αυτού του χρήματος το μοιράζουν στα ΜΜΕ ώστε να αγοράσουν περισσότερη δόξα και να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη αντοχή στην θέση τους. Εάν τους ρωτήσεις που πραγματικά έχεις δουλέψει την τελευταία δεκαετία θα σου αλλάξουν κουβέντα. Εάν διασταυρώσεις την περιουσία τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό θα βρεις πλήρη αναντιστοιχία με τα δηλωθέντα εισοδήματα τους.
Ο αρεοπαγίτης Λέανδρος Ρακιντζής αποχώρησε πρόσφατα από τη θέση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης έπειτα από 11 χρόνια τεκμαίροντας ότι η διαφθορά στην Ελλάδα είναι ανίκητη. Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του «Transparency International» σχετικά με τη διαφθορά παγκοσμίως, η Ελλάδα βρίσκεται στην 58η θέση έναντι 168 χωρών, κάτω από χώρες όπως η Ουρουγουάη, η Χιλή, η Κούβα, αλλά ακόμα και από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, όπως η Γκάνα και η Ρουάντα. Ενώ σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουμε την "πολυτέλεια" να σπαταλάμε το 6,8% του ΑΕΠ στην γραφειοκρατία, τη στιγμή μου ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι περίπου στο 3,5%. Θεωρώ πως εδώ ταιριάζει άριστα η γνωστή φράση του εκφωνητή "δεν περιγράφω άλλο".
Ο κρατισμός ως έννοια, στον δημόσιο αλλά δυστυχώς ενίοτε και στον ιδιωτικό τομέα βλ. κρατικές προμήθειες, δεν επιδιώκει υπεύθυνους πολίτες, προτιμά μαζικές συνάξεις στις πλατείες ενώ καλύπτει και διογκώνει την διαφθορά, αυξάνει τους φόρους ώστε να συντηρεί έναν αναποτελεσματικό και γιγάντιο δημόσιο τομέα. Δουλειά των κρατιστών είναι να μοιράζουν παροχές, προσοχή, όχι δικές τους αλλά του κράτους και όσο μεγαλύτερο, περισσότερο γραφειοκρατικό και χαοτικό είναι αυτό τόσο ευτυχέστεροι είναι. Παραφράζοντας τον Ρέιγκαν "δεν χρωστάμε 312 δισ.ευρώ επειδή δεν φορολογούμε σωστά, τα χρωστάμε επειδή ξοδεύουμε υπερβολικά πολλά και εξ αιτίας των υπερβολικών μας δαπανών την τελευταία 30ετία χρωστάμε πολλά".
Οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να επικοινωνηθούν σωστά προς τους πολίτες με ειλικρίνεια, τόλμη και όραμα. Οι μεταρρυθμίσεις θα πετύχουν μόνο εάν διέπονται από διάφανο πνεύμα. Το φορολογικό, οι δημόσιες προμήθειες, οι ιδιωτικοποιήσεις, η δικαιοσύνη, το ασφαλιστικό, η δημόσια διοίκηση, η ενέργεια, τα κλειστά επαγγέλματα αποτελούν βασικούς πυλώνες μια γενναίας μεταρρυθμιστικής πολιτικής ώστε να δημιουργήσουμε επιτέλους μία σύγχρονη και αναπτυξιακή οικονομία. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να είναι απαλλαγμένες από το σύνδρομο του ιδεοληπτικού παλιμπαιδισμού από ιδεολογίες που η πραγματικότητα της έχει κατατάξει στις αποτυχημένες θεωρίες που ταλαιπώρησαν αδίκως την ανθρωπότητα και τους λαούς στους οποίους εφαρμόστηκαν. Ενώ εμείς ως Έλληνες είχαμε την τύχη να αποφύγουμε την περιπέτεια των ολοκληρωτικών καθεστώτων δεν θα πρέπει να κάνουμε το λάθος να επιστρέψουμε πολύ καθυστερημένα σε έναν αχαλίνωτο κρατισμό.
Ο Έλληνας από την φύση του ήταν και είναι φιλελεύθερο πνεύμα και αυτό το οφείλει στην θάλασσα και στον πολιτισμό του. Άλλωστε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός στον εθνικό μας ύμνο αναφέρει "Και ακαρτέρει και ακαρτέρει φιλελεύθερη λαλιά...". Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι άδικο αυτό που ζούμε, δεν το αξίζουμε ως λαός. Σίγουρα κάναμε τα λάθη μας, μέγιστα λάθη διότι ανεχτήκαμε το ψέμα, παγιδευτήκαμε από τους δημαγωγούς. Φτάνει πια, αξίζουμε κάτι καλύτερο εμείς και οι επόμενες γενιές. Κουράστηκα να βλέπω επιχειρήσεις και εξαιρετικά νέα μυαλά να μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Ας αρχίσουμε από τα απλά, να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να ξοδεύουμε λιγότερο απ’ όσα παράγουμε, να έχουμε μια δίκαιη, ανταγωνιστική και απλή φορολογία (flat tax rate). Να δαμάσουμε τον υπερτροφικό κρατικό τομέα, να έχουμε ένα αποδοτικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης, να εκμεταλλευτούμε έξυπνα τους φυσικούς μας πόρους (ΑΟΖ), να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε μια ανοιχτή φιλική οικονομία για το επιχειρείν και για τις εγχώριες και ξένες επενδύσεις, να αναπτύξουμε στην ουσία την καινοτομία και την εξωστρέφεια. Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτά θα πρέπει να μας τα επιβάλουν κάποιοι κακοί ξένοι και όχι εμείς για εμάς;
Το μοντέλο «παράγω και εξάγω» θα πρέπει να υποκαταστήσει το έλλειμμα του δημοσίου τομέα. Ουσιαστικά πρόκειται για μία δυναμική μεταφορά της προστιθέμενης αξίας που παράγουμε ως χώρα από τον δημόσιο προς τον ιδιωτικό τομέα. Στην ουσία πρόκειται για μία αποκατάσταση της ισορροπίας που μας χωρίζει έναντι των επιτυχημένων οικονομιών σε παγκόσμια κλάση. Το μοντέλο «παράγω και εξάγω» συμπεριλαμβάνει συνεισφορά της παραγωγικής εξωστρέφειας στο ΑΕΠ της χώρας σε ποσοστό 25% μέχρι το 2021 ενώ αντίστοιχα, άλλο ένα 25% μπορεί να προέλθει από εξωστρεφείς υπηρεσίες, όπως ο τουρισμός, οι μεταφορές/logistics και η ναυτιλία. Με λίγα λόγια στην συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Εθνική παλιγγενεσία μπορούμε να έχουμε το 50% του πλούτου τον οποίο παράγουμε από σταθερούς πυλώνες διατηρήσιμης ανάπτυξης. Επίσης, μέσα από ένα τέτοιο μοντέλο θα καταφέρουμε να υποκαταστήσουμε τις ιδιαίτερα μεγάλες εισαγωγές της χώρας, με εγχώρια παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες. Μόνο έτσι λοιπόν, θα μειώσουμε το εξωτερικό χρέος της Κεντρικής Διοίκησης αλλά κυρίως θα δαμάσουμε το μεγαλύτερο θέμα το οποίο απασχολεί σήμερα την κοινωνία, την ανεργία και ειδικά την ανεργία των νέων. Μόνο έτσι θα πείσουμε τους εταίρους μας για την αξιοπιστία μας. Όμως πριν πείσουμε τους εταίρους μας πρώτα πρέπει να πείσουμε τους εαυτούς μας και αυτό δυστυχώς δεν το έχουμε πράξει ακόμη. Το εχθές πέρασε και το αύριο είναι πολύ αργά!
*Ο Δημήτρης Λακασάς είναι τ. πρόεδρος ΣΕΒΕ, ιδρυτής Think Tank Seve και επιχειρηματίας