Κοινή επιστολή στο υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έστειλαν οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων των μαθητών των Πειραματικών Σχολείων των Πανεπιστημίων Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πατρών για την απόφαση να μετατραπούν τα Γυμνάσια και τα Λύκειά τους σε «Πρότυπα».
Το θέμα είχε αναδείξει η Voria.gr, καθώς οι προβλέψεις του νομοσχεδίου που ήταν σε διαβούλευση (σ.σ. έληξε πλέον), σήκωσαν αντιδράσεις τόσο από τους γονείς, όσο κι από τους εκπαιδευτικούς του Πειραματικού του ΑΠΘ.
Το νομοσχέδιο υπολογίζεται να έρθει προς ψήφιση στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα, χωρίς πάντως να έχει αλλάξει κάτι στην πρόβλεψη της μετατροπής της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε «πρότυπη» από «πειραματική», γεγονός που έχει επιπτώσεις (σύμφωνα με τους γονείς), τόσο στην ερευνητική διαδικασία, που αποτελεί τη βάση γι' αυτά τα σχολεία, αφετέρου στη μαθητική κοινότητα, που μπαίνει στη βάσανο των εξετάσεων για να περάσουν από την πρωτοβάθμια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
«Αποτελεί κοινό τόπο η άποψη ότι η αναβάθμιση της εκπαίδευσης (ειδικότερα της δημόσιας) αποτελεί την καλύτερη επένδυση για το μέλλον μιας χώρας. Κάθε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση προκειμένου να είναι αποτελεσματική και βιώσιμη θα πρέπει να σχεδιάζεται, να δοκιμάζεται πιλοτικά με το βέλτιστο τρόπο και να αξιολογείται σε περιορισμένο αριθμό σχολείων, τα οποία θα πρέπει να εξασφαλίζουν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που θα καθιστούν αξιόπιστα τα συμπεράσματα. Θεωρούμε αναγκαία την ύπαρξη των Πειραματικών Σχολείων και επιθυμούμε επαναπροσδιορισμό και ενίσχυση του ρόλου τους, ώστε αυτά να αποτελέσουν, στο μέτρο που τους αναλογεί, τα εργαστήρια ανασυγκρότησης της ελληνικής εκπαίδευσης. Τα πειραματικά σχολεία στη μακρά τους πορεία υπήρξαν συνώνυμο της ποιότητας στην Εκπαίδευση, όχι λόγω εισαγωγικών εξετάσεων αλλά κυρίως για τον σκοπό που υπηρετούσαν, τη σχέση με το υπόλοιπο εκπαιδευτικό σύστημα και το εκπαιδευτικό προσωπικό. Θέλουμε να γίνουν σημεία αναφοράς για τα υπόλοιπα δημόσια σχολεία. Να καταστούν κέντρα παραγωγής και διάχυσης καλών πρακτικών. Η Πειραματική Εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στα χέρια της Πολιτείας για την διενέργεια εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη, την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της, και την υιοθέτηση βέλτιστων εφαρμοσμένων πρακτικών από την Πειραματική Εκπαίδευση στο ευρύτερο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, ειδικά για τα πειραματικά σχολεία που είναι συνδεδεμένα με ΑΕΙ», επισημαίνουν οι τρεις Σύλλογοι.
Σύμφωνα με τους ίδιους, «τα τρία Πειραματικά Σχολεία των ΑΕΙ,- του Πανεπιστημίου Αθηνών (ν. 4376/1929), του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ν. 4376/1929) και του Πανεπιστημίου Πατρών (80852/1972 & ΠΔ 631/29/878/1972) αντίστοιχα- παρουσιάζουν το μοναδικό αδιάσπαστο σχολικό σύνολο με βαθμίδα εισόδου το Δημοτικό ή/και Νηπιαγωγείο (με κλήρωση) σε όλη την Ελλάδα. Λειτουργούν σε ενιαίο κτίριο, ενώ τα παιδιά που αποφοιτούν από το Δημοτικό εισέρχονται στο Γυμνάσιο, όπου ο πληθυσμός των μαθητών εμπλουτίζεται με νέα παιδιά (με νέα κλήρωση), και όλα μαζί εισέρχονται στο Λύκειο. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται συστηματικά ένα ορθό τυχαίο δείγμα μαθητών που έχουν περάσει από όλα τα στάδια της Πειραματικής Εκπαίδευσης (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο). Έτσι παρέχεται η δυνατότητα αξιολόγησης των καινοτόμων μεθόδων που εφαρμόζονται στην πειραματική εκπαίδευση σε δείγμα παιδιών που φοιτούν σε αυτά τα τρία μοναδικά πειραματικά σχολεία, τόσο κατά την πρωτοβάθμια όσο και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το ζητούμενο είναι η εισαγωγή κατάλληλων μηχανισμών συλλογής δεδομένων, ανάλυσής τους για αξιολόγηση αυτών των πειραματικών εκπαιδευτικών πρακτικών, και διάχυσης προς το σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος».
Στην επιστολή προς το υπουργείο αναφέρεται ότι «με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου τα τρία ενιαία Πειραματικά Σχολεία των Πανεπιστημίων (Π.Σ.Π.Α., Π.Σ.Π.Θ. και Π.Σ.Π.Π.) αποδομούνται, αφού το Γυμνάσιο και το Λύκειο διαχωρίζονται σε Πρότυπα, ενώ το Δημοτικό ή/και Νηπιαγωγείο, που παραμένει Πειραματικό, αποσυνδέεται από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση, διαρρηγνύοντας την συνέχεια της φοίτησης αυτών των μαθητών στην επόμενη βαθμίδα. Την ίδια στιγμή πειραματικά Γυμνάσια και Λύκεια χωρίς καμία προηγούμενη ή άλλη διασύνδεση, παραμένουν πειραματικά. Θα περίμενε λοιπόν κανείς το νέο νομοσχέδιο να ενισχύσει τους μηχανισμούς αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής έρευνας που εκτελείται στα Πειραματικά σχολεία των Πανεπιστημίων με στόχο τη βελτίωση της Ελληνικής εκπαίδευσης συνολικά και να ενισχύσει την σύνδεση τους άμεσα και ουσιαστικά με το Πανεπιστήμιο, ώστε να γίνουν πειραματικά με την πραγματολογική σημασία του όρου, ως προς τη δομή και τη λειτουργία τους. Αντίθετα δημιουργεί νέα προβλήματα:
-Αλλοιώνει τον σκοπό ίδρυσης και πλήττει ανεπανόρθωτα την ίδια την ύπαρξη των πειραματικών σχολείων των Πανεπιστημίων, αφού μοιραία θα απολέσουν τον ενιαίο πειραματικό τους χαρακτήρα, που συνίσταται στον σχεδιασμό και την δοκιμή πειραματικών παιδαγωγικών μεθόδων και καινοτομιών για την εκπαίδευση με νέα διδακτικά εργαλεία, σε τυχαίο δείγμα μαθητών από το νηπιαγωγείο μέχρι το Λύκειο, ώστε στη συνέχεια να διαχυθούν καθολικά σε όλα τα σχολεία της επικράτειας. Με την κατάργηση της διασύνδεσης των δύο βαθμίδων εκπαίδευσης, η συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων που παράγουν τα πειραματικά σχολεία θα διακοπεί απότομα και όλη αυτή η συσσωρευμένη γνώση δεν θα μπορεί να αξιοποιηθεί. Όμως είναι αυτή ακριβώς η διασύνδεση που επιτρέπει την, σε βάθος χρόνου, παρακολούθηση και εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς την επίτευξη των ιδιαίτερων στόχων τους και, ιδίως, ως προς την επενέργεια του πειραματισμού και της καινοτομίας στη μαθησιακή εξέλιξη των μαθητών και στις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης συνεχόμενα, όπως αναγνωρίζεται και στην Αιτιολογική Έκθεση του Νομοσχεδίου. Τυχόν διακοπή της ως άνω συνέχειας από την πρωτοβάθμια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα καθιστούσε αδύνατη την εξαγωγή οποιωνδήποτε τέτοιων αξιολογήσεων και αποτελεσμάτων περί της αποτελεσματικότητας ή της ωφελιμότητας των νέων πειραματικών εκπαιδευτικών μεθόδων κι επί της ουσίας θα καταργούνταν ο ιδιαίτερος και ξεχωριστός σκοπός ύπαρξης των συγκεκριμένων Πειραματικών Σχολείων (3 σε όλη την επικράτεια!). Βασική διαφοροποίησή τους από άλλα Πρότυπα και Πειραματικά, που επίσης προσφέρουν ευκαιρίες διδακτικού πειραματισμού-εφαρμογών νέων/πιλοτικών μεθόδων, είναι η δυνατότητα ελέγχου των αποτελεσμάτων των πρακτικών τους σε μία διαχρονική συνέχεια πάνω στο ίδιο δείγμα. Εξάλλου, «σκοπός της δυνατότητας διασύνδεσης είναι η διασφάλιση για τα παιδιά του Δημοτικού ενός κατάλληλου σχολείου για να συνεχίσουν την ακαδημαϊκή τους πορεία χωρίς να διασκορπίζονται σε πολλές σχολικές μονάδες αλλά και η δυνατότητα των συνδεδεμένων σχολείων να αναπτύξουν παράλληλες διδακτικές προσεγγίσεις σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα, επιτελώντας καλύτερα τον ρόλο τους», όπως πολύ εύστοχα είχατε αναφέρει και εσείς στην Αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας που καταθέσατε το 2015, και αφορούσε την επιδιωκόμενη διασύνδεση του Μαράσλειου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου με το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας.
-Ανεπανόρθωτη ψυχολογική επιβάρυνση των μαθητών των τριών συγκεκριμένων σχολείων, αφού ξαφνικά και αναιτιολόγητα θα κληθούν να αλλάξουν σχολικό περιβάλλον, με όποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτή η «βίαιη» αλλαγή, η οποία μόνο ως απόρριψη και αποπομπή από το σχολείο τους μπορεί να ερμηνευθεί, στην ψυχολογία, την κοινωνικοποίησή τους και τη μαθησιακή τους εξέλιξη. Οι μαθητές και οι γονείς τους θα αντιμετωπίσουν μια νέα πραγματικότητα που θα επιφέρει σημαντική αναστάτωση και ανασφάλεια, δεδομένου ότι ανατρέπεται όλος ο προγραμματισμός τους. Μην ξεχνάμε ότι οι μαθητές των συγκεκριμένων σχολείων προέρχονται από όλες τις περιοχές των πόλεων τους, αφού προηγουμένως άφησαν τα σχολεία της γειτονιάς και την εκεί ένταξη και κοινωνικοποίηση, ξοδεύοντας χρήμα, κόπο και χρόνο για την μετάβαση στο σχολείο τους».
Οι γονείς και κηδεμόνες ζητούν να διατηρηθεί ο πειραματικός χαρακτήρας των τριών ιστορικών πειραματικών σχολείων των Πανεπιστημίων (Π.Σ.Π.Α., Π.Σ.Π.Θ. και Π.Σ.Π.Π.) ως μοναδικών εκπαιδευτικών θεσμών στην Ελλάδα, να συνεχιστεί η διασύνδεση τους και να ενισχυθεί ουσιαστικά ο δεσμός τους με το Πανεπιστήμιο. Μία σύνδεση που θα στηρίζεται σε μια αμφίδρομη σχέση επιστημονική και παιδαγωγική, όπου το πειραματικό σχολείο θα αποτελεί ένα κέντρο δοκιμής των εκπαιδευτικών αλλαγών, αλλά και έρευνας για την εφαρμογή νέων προγραμμάτων, διδακτικών θεωριών και μεθόδων. Και για να επιτευχθεί αυτό θεωρούν επιβεβλημένη την τροποποίηση του σχετικού άρθρου 13 ή την τροποποίηση του άρθρου 56 παράγραφος 10 «Μεταβατικές διατάξεις του Κεφαλαίου Β» προκειμένου να προβλέπει την εισαγωγή στο Γυμνάσιο και Λύκειο (Α' Γυμνασίου και Α' Λυκείου) όλων των μαθητών όλων των τάξεων που φοιτούσαν ΗΔΗ σε Πειραματικά Σχολεία της χώρας πριν την μετατροπή τους σε Πρότυπα και πριν την διακοπή της διασύνδεσής τους με τον Νόμο 4610/2019 (Νόμος Γαβρόγλου).