Στην ταβέρνα «Συντροφιά» στο παραλίμνιο χωριό των Ψαράδων στις Πρέσπες, Κυριακή πρωί, είχε στηθεί ένα άτυπο κέντρο Τύπου καθώς δεκάδες δημοσιογράφοι από ελληνικά και ξένα μέσα έγραφαν βιαστικά τις πρώτες γραμμές των ανταποκρίσεων τους και επεξεργάζονταν τις εικόνες από τις πυρετώδεις προετοιμασίες για την άφιξη των αντιπροσωπειών Ελλάδας και ΠΓΔΜ.
Το μικρό ακριτικό χωριό με τα παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια και τους ελάχιστους κατοίκους, μετατράπηκε εν μία νυκτί σε κέντρο του ενδιαφέροντος όλης της χώρας αλλά και της Ευρώπης καθώς εκεί έμελλε οι πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ να υπογράψουν την ιστορική συμφωνία για το ζήτημα της ονομασίας.
Στους Ψαράδες κατάφεραν να φτάσουν μόνο όσοι ήταν επίσημα διαπιστευμένοι και αφού πρώτα είχαν περάσει τα περίπου τέσσερα αστυνομικά μπλόκα που υπήρχαν στον δρόμο από τη Φλώρινα μέχρι τον οικισμό και τα λοιπά δρακόντεια μέτρα ασφαλείας.
Βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησαν να καταφθάνουν στο χωριό γύρω στις 9.00. Το κλίμα ήταν πανηγυρικό καθώς τα χαμόγελα και τα γέλια έδιναν και έπαιρναν ενώ δεν έλειψαν οι αναμνηστικές, οικογενειακές φωτογραφίες με φόντο τη λίμνη και τα πόντιουμ που με προσοχή είχαν στηθεί κάτω από μια τεράστια λευκή τέντα δίπλα στη Μεγάλη Πρέσπα. Στις δηλώσεις που ζητήθηκαν από βουλευτές της περιοχής κυριαρχούσαν οι λέξεις «συμφιλίωση», «συνεργασία» και «ανάπτυξη». Η εύθυμη ατμόσφαιρα διαταράχθηκε μόνο από μεμονωμένα παράπονα για τους «επίλεκτους» που θα επιβιβάζονταν στο σκάφος με τον πρωθυπουργό για να γευματίσουν στο Οτέσοβο της ΠΓΔΜ.
Το κλίμα χαράς ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο με την άφιξη του πρωθυπουργού, του υπουργού Εξωτερικών και της λοιπής αντιπροσωπείας. Εύθυμος και χαλαρός, φορώντας ένα ψάθινο καπελάκι ο Νίκος Κοτζιάς απευθύνθηκε στους δημοσιογράφους ενημερώνοντας τους πως ο Μάθιου Νίμιτς, είχε γενέθλια και έκλεινε τα 78 του χρόνια. «Happy Birthday Mr. Nimitz!» αναφώνησε ο ΥΠΕΞ και παρακίνησε τους ρεπόρτερ που βρίσκονταν εκεί, μετρώντας αντίστροφα από το τρία, να ευχηθούν στον Ειδικό Διαμεσολαβητή του ΟΗΕ.
«Άκου σύμπτωση. Αυτό που 25 χρόνια τώρα δουλεύει να τελειώνει την ημέρα των γενεθλίων του», τόνισε ο υπουργός ενώ λίγο αργότερα παρουσιάστηκε μια τούρτα με ένα ερωτηματικό για κερί που δόθηκε έκπληξη στον κ. Νίμιτς.
Το κοινό που είχε πάρει τις θέσεις του κάτω από την τέντα υποδέχθηκε με θερμό χειροκρότημα τόσο τον κ. Κοτζιά όσο και τον κ. Νίμιτς ενώ αποθέωσε τον πρωθυπουργό ο οποίος έφτασε λίγα λεπτά αργότερα καθώς συνομίλησε για λίγα λεπτά με κατοίκους της περιοχής. Στη θέα του κ. Τσίπρα, το κοινό σηκώθηκε όρθιο και χειροκροτούσε ενώ κάποιοι φώναζαν «άξιος».
Στην άκρη της λίμνης, η οποία χωρίζει και παράλληλα ενώνει τις δύο χώρες, ο πρωθυπουργός υποδέχθηκε τον ομόλογό του, τον Νικολά Ντιμιτρόφ και την υπόλοιπη αντιπροσωπεία της ΠΓΔΜ που σε μια κίνηση συμβολισμού ήρθε με σκάφος από την απέναντι πλευρά. Μέσα σε μια ημέρα, τη λίμνη θα διέσχιζαν η αντιπροσωπεία της ΠΓΔΜ για να κλείσει τη συμφωνία σε ελληνικό έδαφος και η αντιπροσωπεία της Ελλάδας για να γιορτάσει τη συμφωνία στο έδαφος της γειτονικής χώρας.
Η υπογραφή της συμφωνίας συνοδεύτηκε από παρατεταμένο χειροκρότημα. Στελέχη του κόμματος παρακολουθούσαν την ιστορική στιγμή εκφράζοντας αισθήματα ικανοποίησης και περηφάνιας. «Μπορείς να πιστέψεις αυτό που γίνεται σήμερα», αναρωτήθηκε στέλεχος της κυβέρνησης απευθυνόμενο σε συνάδελφο του.
Ενδεικτική του καλού κλίματος που επικρατούσε ήταν και η κίνηση του Ζόραν Ζάεφ ο οποίος κατά την οικογενειακή φωτογραφία έβγαλε τη γραβάτα του και τη δώρισε στον Έλληνα πρωθυπουργό ο οποίος την σήκωσε ψηλά και τη δέχθηκε γελώντας.
Σε πλήρη αντιδιαστολή με την πανηγυρική ατμόσφαιρα και τον έντονο παλμό της εκδήλωσης ήταν οι καμπάνες που χτυπούσαν πένθιμα στους Ψαράδες αλλά και οι μαύρες σημαίες που κρέμασαν κάποιοι κάτοικοι στα σπίτια τους στον Λαιμό. Λίγα μέτρα έξω από το χωριό, υπήρχε ένα πανό όπου έγραφε «Η Μακεδονία είναι ελληνική».
Με το ίδιο σύνθημα στα χείλη, συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες πολίτες που διαδήλωσαν κατά της συμφωνίας κάποια χιλιόμετρα μακριά από εκεί που υπογράφηκε, στη Βίγλα Πισοδερίου. Η κατάσταση εκτροχιάστηκε όταν μερίδα διαδηλωτών επιχείρησαν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό και να κατευθυνθούν προς τις Πρέσπες. Ακολούθησε «μάχη» μεταξύ αστυνομικών και διαδηλωτών με εκτεταμένη χρήση χημικών και δακρυγόνων που είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό δεκατεσσάρων ατόμων, επτά πολιτών και επτά αστυνομικών. Αρκετή ώρα μετά τα επεισόδια, στο πεδίο της μάχης, λίγο πριν το χιονοδρομικό του Πισοδερίου, η ατμόσφαιρα μύριζε ακόμα δακρυγόνα, ενώ είχαν απομείνει στημένες δύο κρεμάλες που είχαν τοποθετήσει οι διαδηλωτές και πεταμένα φυλλάδια με εθνικιστικά μηνύματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δημοσιογράφοι που πήγαν να καλύψουν τα επεισόδια που σημειώθηκαν εμποδίστηκαν από αστυνομικές δυνάμεις που είχαν στήσει μπλόκο λίγα χιλιόμετρα μακριά από το σημείο. Οι αστυνομικοί απαγόρευσαν στους εκπροσώπους των ΜΜΕ να περάσουν επικαλούμενοι λόγους ασφαλείας. Αντίστοιχα μπλόκα υποστηρίζουν ότι συνάντησαν και διαδηλωτές που ήθελαν να κατευθυνθούν στην κεντρική συγκέντρωση. Κάποιοι εξ αυτών μάλιστα ανέφεραν πως η αστυνομία τους σταμάτησε και τους ανάγκασε να κατευθυνθούν μέσω του χιονοδρομικού του Βιτσίου στη Βίγλα και εκεί τους σταμάτησε ακόμα μια φορά.
Σε δηλώσεις του μετά την υπογραφή της συμφωνίας που φιλοδοξεί να λύσει ένα πρόβλημα δεκαετιών, ο Νίκος Κοτζιάς σχολίασε απαντώντας σε ερώτηση για τις διαδηλώσεις κατά της συμφωνίας: «Κάθε δύσκολη περίοδος της ιστορίας έχει διαφορετικές απόψεις».
Σήμερα, αυτή η διάσταση απόψεων ήταν πιο ξεκάθαρη από ποτέ: κάποιοι πανηγύριζαν, κάποιοι θρηνούσαν και κάποιοι άλλοι παρακολουθούσαν στωικά. Έτσι στωικά παρακολουθούσαν την τελετή της υπογραφής από τα μπαλκόνια τους,οι τρεις ηλικιωμένοι κάτοικοι των Ψαράδων, ενός τόπου που όπως περιέγραψε ο πρωθυπουργός στο διάβα της ιστορίας τον έχουν διασχίσει νικητές και ηττημένοι της ιστορίας, θριαμβευτές, αλλά και τραγικοί ήρωες. Οι τρεις κάτοικοι, που από το παράθυρό τους βλέπουν κάθε μέρα τη γειτονική χώρα, είδαν σήμερα να γράφεται ιστορία μια ανάσα από την πόρτα τους. Μόνο που δεν πολυκαταλαβαίνουν αν οι ίδιοι είχαν λόγο στη διαμόρφωση της νέας αυτής σελίδας και αν η ζωή τους θα βελτιωθεί από αυτή.
