Του Σταύρου Κωνσταντινίδη*
Το κράτος δεν θα έπρεπε να εμπλέκεται στη εσωτερική και ανοιχτή σχέση καταστημάτων και πελατών, εμπορίου και κοινωνίας.
Η ελληνική κοινωνία οφείλει να αναγνωρίσει τον ελεύθερο ανταγωνισμό των δυνάμεων της αγοράς. Κάθε απόπειρα κρατικής παρεμβατικότητας και περιορισμού των ανοιχτών καταστηματων, ειναι μια εκ' του περισσού παρέμβαση στην ανοιχτή και προσπελάσιμη πόλη. Θίγει το αυτοδιοίκητο της πόλης, την αναπτυξιακή δυναμική, την τουριστική προοπτική.
Ο χρόνος αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς δεν σταματά ποτέ. Δεν υπάρχουν πράγματα που σταματούν τις Κυριακές, στη μετανεωτερική εποχή. Η ζωή, ο έρωτας και ο θάνατος ακόμη υπάρχουν, και ενίοτε κορυφώνονται τις Κυριακές. Οι ανοιχτές αγορές τις Κυριακές, είναι ποιότητα ζωής για τους σκληρά εργαζόμενους καθημερινά και κυρίως για τους τουρίστες και μία ζωντανή απόλαυση αστικής περιπατητικής ψυχαγωγίας γιά όλους. Οι δρόμοι της πόλης, προσλαμβάνονται άλλωστε υπέροχα κυρίως από το μάτι του πεζού. Μεταξύ άλλων τα ελκυστικά ισόγεια, και το γοητευτικό παιχνίδισμα των βιτρινών, παίζουν και αυτά έναν καταλυτικό ρόλο, για τη συναισθηματική εσωτερίκευση κάθε πόλης.
Πέραν της θεωρητικής περιπαικτικής διάθεσης, με όρους σκληρής οικονομίας η επιμήκυνση κάθε εμπορικής δραστηριότητας δημιουργεί νέο τζίρο και νέες θέσεις εργασίας. Το αμφισβητούν μόνο όσοι αδυνατούν να καταλάβουν τους απλούς μαθηματικούς νόμους, όπως διατυπώνονται αναλογικά στην γλώσσα της οικονομίας της αγοράς. Οι εμπορικές αγορές των σύγχρονων πόλεων - δεν είναι ένας ακόμη - αλλά ο κρίσιμος κινητήριος μύθος τους, μία αυτο - αφήγηση από καρδιάς. Η Ερμού, η Τσιμσική και η Oxford street για παράδειγμα δεν δικαιούνται να κλείνουν, όπως ακριβώς δεν κλείνουν τα λεωφορεία, τα ΤΑΧΙ, τα εστιατόρια, τα καφέ, τα αεροδρόμια και τα λιμάνια σε ολόκληρο τον κόσμο. Εάν κλείσουν όλα αυτά κατεδαφίζεται ο υπαρξιακός πυρήνας μίας πόλης. Είναι μία ορθολογική συμφωνία επί της αρχής, οτι οι εργαζόμενοι όλων των επιχειρήσεων δουλεύουν, έτσι ώστε, να μεγιστοποιείται η συλλογική ευημερία όλων. Τι πιο λογικό;
Στον αντίλογο αυτών τέμνονται υπό ορθή γωνία δυο άκαμπτες, ανορθολογικές λογικές, εκπροσωπώντας αντίστοιχα δύο άτεγκτα ιδεολογήματα. Το συντηρητικό- ηθικοπλαστικό, όπως διατυπώθηκε κάποτε απο μία αναπάντεχη προσωρινή απόφαση ενός δικαστηρίου, που αναφέρονταν στο «δικαίωμα στην άσκηση της θρησκευτικής λατρείας» και το μονίμως αμυντικό και καχύποπτα συντεχνιακό, πασπαλισμένο με τον απαραίτητο δήθεν αριστερό ριζοσπαστισμό, που εικάζει με βεβαιότητα και προκαταβολικά ότι δε θα πληρωθούν οι εργαζόμενοι των Κυριακών, σαν το πρόβλημα της μαύρης ή ανασφάλιστης εργασίας να σχετίζεται με την ημέρα ή σαν να μην είναι εκατοντάδες οι επιχειρήσεις που δουλεύουν όλη την εβδομάδα, περιστρέφοντας το προσωπικό τους ανάλογα.
Η αγορά όπως και η οικονομία είναι ψυχολογία. Αφήνοντας όμως κατά μέρος τις ψυχολογικές προσεγγίσεις, ίσως και την πολιτική όλων των σύγχρονων πόλεων, που δουλεύουν σε «φουλ - τάιμ» μεγιστοποιώντας τα οφέλη του τουρισμού, και αναγνωρίζοντας έστω οτι 10.000 ανοικτά εμπορικά καταστήματα επι 52 Κυριακές δημιουργούν 520.000 ανθρωποημέρες νέων θέσεων εργασίας, σε μια χώρα που χειμάζεται απο την ανεργία, δεν θα ήταν μάλλον γεγονός ευκαταφρόνητο. Στο κάτω - κάτω ο καθείς ανοίγει προαιρετικά, όπως ακριβώς προαιρετικά κι ο ταξιτζής προσέρχεται στο τιμόνι. Το εμπόριο και η αγορά είναι η μήτρα της φιλελεύθερης ανάγνωσης της ζωής. Μιας φιλελεύθερης ανάγνωσης που τόσο έχει υποτιμηθεί στην Ελλάδα, λόγω ελλειμματικής βιωματικής εμπειρίας, και που συστηματικά αλλοιώνεται, στο όνομα πρωτόλειων και στρεβλών ιδεολογικών και νοηματικών παρεξηγήσεων.
Σε μία σύγχρονη εποχή, σε εναν ανοιχτό κόσμο οι πόλεις διαμορφώνουν την πολιτική που τους ταιριάζει. Οι συντελεστές της αγοράς, αυτορυθμίζονται. Τείχη και περιορισμοί περισσεύουν, αναχαιτίζουν την δημιουργική αυτοαναφορά.
*Ο Σταύρος Κωνσταντινίδης είναι Πολιτικός Μηχανικός - Συγκοινωνιολόγος