Skip to main content

Κορωνοϊός και Ερντογάν δικαιώνουν τη μεταπολίτευση

Γιατί οι δύο κρίσεις που βιώνουμε βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε ότι η περιλάλητη περίοδος της Μεταπολίτευσης δεν ήταν και τόσο άσχημη για τη χώρα μας

Συχνά οι κρίσεις, πέρα από τα καταστροφικά τους αποτελέσματα, βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε την πραγματικότητα. Έτσι συμβαίνει με τον κορωνοϊό, το ίδιο και με την ένταση στα ελληνοτουρκικά. Κοινός παρονομαστής, ότι ίσως στα τελευταία 45 χρόνια, στην περιλάλητη περίοδο της Μεταπολίτευσης, τα πράγματα για την Ελλάδα να μην πήγαν και τόσο άσχημα, όσο πιστεύουν ή θέλουν να πιστεύουν πολλοί ανάμεσα μας.

Αναμφισβήτητα η πορεία της χώρας θα μπορούσε να είναι καλύτερη, πολύ καλύτερη. Αλλά εκτός του ότι «εχθρός του καλού είναι το καλύτερο», κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά εάν όντως το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό έδαφος, επί του οποίου στήθηκε η μεταπολιτευτική Ελλάδα, μπορούσε να σηκώσει κάτι σταθερότερο, πιο… πολυόροφο και… πολυτελές. Η «Παράγκα»* του Σαββόπουλου, γραμμένη στα μέσα της δεκαετίας του 1960 πόσο θα μπορούσε να μεταμορφωθεί άραγε μέσα σε μια γενιά;  

Κατ’ αρχήν η πανδημία του κορωνοϊού, που επιμένει σε όλο τον πλανήτη. Η οικονομική ζημία είναι τεράστια – για την ακρίβεια πρωτοφανής σε ένταση. Ποιος άραγε θα μπορούσε να φανταστεί τις συνέπειες, εάν η Ελλάδα δεν ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά προσπαθούσε μόνη της να λύσει το πρόβλημα; Η πανδημία και ο φόβος των ανθρώπων έχουν κτυπήσει συντριπτικά τον τουρισμό, μια δραστηριότητα που σαφώς αναπτύχθηκε τα τελευταία 40 χρόνια, δημιουργώντας πλούτο για πολλούς Έλληνες. Ποιος μπορεί σήμερα να φανταστεί την Ελλάδα ως τουριστικό προορισμό με χαρακτηριστικά των δεκαετιών του 1950 και του 1960; Διότι αυτή τη στιγμή συζητάμε πως θα αντιμετωπίσουμε ένα σαρωτικό πρόβλημα, επειδή ο τουρισμός της χώρας είναι αυτός που είναι. Εάν η χώρα δεν εξελίσσονταν και παρέμενε περίκλειστη, με λίγους επισκέπτες, φανατικούς της ιστορίας της, δεν θα είχαμε καν για ποιο πράγμα να προβληματιστούμε. Αυτό το άνοιγμα της Ελλάδας, λοιπόν, στη συγκεκριμένη αναπτυξιακή κατεύθυνση, είναι έργο της περιόδου της Μεταπολίτευσης.  

Δεύτερο θέμα των ημερών τα ελληνοτουρκικά, που τρομάζουν και τον τελευταίο Έλληνα πολίτη, υπό την έννοια ότι εδώ και 70 χρόνια οι πάντες έχουν βάλει τις έννοιες «πόλεμος» και «σύγκρουση» στο πολύ πίσω μέρος του κεφαλιού τους, σε ένα σκοτεινό θάλαμο του εγκεφάλου τους. Καλώς ή κακώς η χώρα μας έχει ανάγκη ισχυρών συμμαχιών για να τιθασεύσει την επιθετική Τουρκία και τον σουλτάνο Ερντογάν. Υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι η υποστήριξη της Γερμανίας, της Γαλλίας, αλλά και των ΗΠΑ θα ήταν ενεργή εάν η Ελλάδα βάδιζε στις μέρες μας στον «τρίτο δρόμο», ως μοναχικός παρίας της ιστορίας; Η «μεταπολίτευση», λοιπόν, φρόντισε να συνυπάρχει ισότιμα η Ελλάδα στο διεθνές σκηνικό, σε σημαντικά μπλοκ, με σοβαρές χώρες, των οποίων ο λόγος και η τσέπη μετρούν. Κάπως έτσι η υπόθεση παραμένει –κατά κάποιον τρόπο- υπό έλεγχο.

Εκείνο που δεν έγινε στη μεταπολίτευση είναι να συγκροτηθεί ένα αξιόπιστο και λειτουργικό κράτος. Να δημιουργηθεί ένας αποδοτικός δημόσιος τομέας, που θα στηρίζει την κοινωνία και τον κάθε πολίτη, ώστε η συνολική πρόοδος να είναι ακόμη μεγαλύτερη. Κατά τα λοιπά η βασική δουλειά έγινε. Η χώρα δεν περιθωριοποιήθηκε, όπως συνέβη με άλλα βαλκανικά κράτη.

Επίσης, η χώρα αξιοποίησε τις ευκαιρίες που της δόθηκαν και τις συμμαχίες που δημιουργήθηκαν για να αναπτυχθεί πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά. Όποιος δεν τα βλέπει όλα αυτά επειδή κοιτάζει ακόμη πιο ψηλά προς το ανώτερο επίπεδο που κατά τη γνώμη του θα έπρεπε να βρίσκεται η χώρα, ας χαμηλώσει λίγο το βλέμμα. Ας μετρήσει το ύψος της προόδου, ώστε η ώθηση για υψηλότερα να βασίζεται σε πραγματικά στοιχεία, κάτι που θα αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας. Ας μη τα μηδενίζουμε όλα, θυμίζοντας τους ρομαντικούς αναρχικούς, οι οποίοι ξέρουν τι δεν θέλουν, αλλά δεν ξέρουν τι ακριβώς θέλουν.

Διότι η ζωή πηγαίνει μπροστά σε βάθος χρόνου, αλλά η πορεία αυτή δεν είναι ευθύγραμμη. Γύρω από την Ελλάδα, στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπως είναι το… ευγενικότερο όνομα των Βαλκανίων, αλλά και στη μεσογειακή γειτονιά της, υπάρχουν πολλά παραδείγματα χωρών και κοινωνιών, που παραμένουν εγκλωβισμένες σε σκηνικό του 19ου αιώνα. Ίσως επειδή δεν κατάφεραν να έχουν τη δική τους μεταπολίτευση.

*«Όπου κοιτάζω να κοιτάζεις /
όλη η Ελλάδα ατέλειωτη παράγκα /
παράγκα, παράγκα, παράγκα του χειμώνα /
κι εσύ μιλάς σαν πτώμα. /

Ο λαός, ο λαός στα πεζοδρόμια /
κουλούρια ζητάει και λαχεία /
κοπάδια, κοπάδια, κοπάδια στα υπουργεία /
αιτήσεις για τη Γερμανία. /

Κυράδες, φιλάνθρωποι παπάδες /
εργολαβίες, ψαλμωδίες και καντάδες /
Η Ευανθούλα κλαίει πριν να κοιμηθεί /
την παρθενιά της βγάζει στο σφυρί. /

Στα γήπεδα η Ελλάδα αναστενάζει /
στα καφενεία μπιλιάρδο, καλαμπούρι και χαρτί. /
Στέκει στο περίπτερο διαβάζει /
φυλλάδες με μιάμιση δραχμή. /

Όχι, όχι αυτό δεν είναι τραγούδι /
είναι η τρύπια στέγη μιας παράγκας /
είναι η γόπα που μάζεψε ένας μάγκας /
κι ο χαφιές που μας ακολουθεί».