Το lockdown επέστρεψε στη χώρα επιδεινώνοντας την ήδη ταλαιπωρημένη ελληνική αγορά. Αν και βρισκόμαστε στις πρώτες ημέρες της δεύτερης καραντίνας -και με ανοιχτό το ενδεχόμενο η χώρα να «ανοίγει» και να «κλείνει» αναλόγως των επιδημιολογικών δεδομένων- είναι, πλέον, ξεκάθαρο ποιοι κλάδοι είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι και ποιοι οι μεγάλοι χαμένοι αυτής της κρίσης. Βέβαια, από χθες στην εξίσωση έχει μπει και πάλι το εμβόλιο της Pfizer. Αν πιστέψουμε τον Θεσσαλονικιό διευθύνοντα σύμβουλο της μεγάλης αμερικανικής φαρμακοβιομηχανίας Αλμπερτ Μπουρλά, το εμβόλιο μπορεί να προστατεύει μέχρι και 90% από τον κορωνοϊό, κάτι που ασφαλώς επιταχύνει την επιστροφή στην κανονικότητα.
Σε κάθε περίπτωση στην Ελλάδα οι καταναλωτές στα σούπερ μάρκετ αυξήθηκαν και πάλι τις τελευταίες ημέρες. Μπορεί να μην καταγράφονται εικόνες του περασμένου Μαρτίου, ούτε οι Έλληνες να προχωρούν σε αγορές πανικού, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες –για παράδειγμα στη Μεγάλη Βρετανία- ωστόσο «στοκάρουν» προϊόντα φοβούμενοι την εξέλιξη της πανδημίας. Κάτι που επιβεβαιώνεται και από τα ταμεία των σούπερ μάρκετ.
Από την Παρασκευή 30 Οκτωβρίου, οπότε και αναμενόταν το πρώτο διάγγελμα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και τα νέα μέτρα, που τελικά έγινε το Σάββατο 31 Οκτωβρίου, για να ακολουθήσει η καραντίνα στη Θεσσαλονίκη και το δεύτερο πρωθυπουργικό διάγγελμα με την ανακοίνωση του γενικευμένου lockdown την περασμένη Πέμπτη 5 Νοεμβρίου, οι πωλήσεις στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων αυξάνονται με ρυθμό 20% - 30%, έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2019. Ο Οκτώβριος, άλλωστε, κινήθηκε στα ελληνικά σούπερ μάρκετ ανοδικά κατά 10%, με αποτέλεσμα ο τζίρος να προσεγγίσει τα επίπεδα που καταγράφονται παραδοσιακά τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με την αγορά σε αυτό συνέβαλαν τόσο η καταβολή των αναδρομικών ύψους 1,4 δισ. ευρώ στους συνταξιούχους, που δόθηκε το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου, όσο και η ανασφάλεια που προκαλείται από τα δυσάρεστα στοιχεία για τους διασωληνομένους και όσους νοσηλεύονται στις ΜΕΘ.
Από την εικόνα των πωλήσεων το τελευταίο διάστημα οι καταναλωτές φαίνεται πως στρέφονται στην αγορά ειδών πρώτης ανάγκης και αντισηπτικών. Συγκεκριμένα τα προϊόντα που εμφανίζονται πρώτα σε πωλήσεις αυτές τις ημέρες είναι: Αντισηπτικά μαντηλάκια, υγρά αντισηπτικά, κονσέρβες, όσπρια, αλεύρι, οικιακές μικροσυσκευές, τυποποιημένα έτοιμα γεύματα. Οι παράγοντες του λιανεμπορίου υπολογίζουν ότι το 2020 η άνοδος του τζίρου στις οργανωμένες αλυσίδες θα είναι της τάξεως των 850 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 8% σε σχέση με το 2019.
Τριπλό τζακ ποτ χασούρας
Για τους χαμένους της χρονιάς του κορωνοϊού δεν χρειάζεται και πολύ σκέψη. Στην παρούσα συγκυρία το απόλυτο τζακ ποτ χασούρας καταγράφει η εστίαση, που έκλεισε την άνοιξη, έκλεισε ξανά το φθινόπωρο και έζησε ενδιαμέσως μια εξαιρετικά υποτονική τουριστική χρονιά (ο ελληνικός τουρισμός απώλεσε φέτος έσοδα 15 δισ. ευρώ). Κάπως έτσι τόσο όσες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται άμεσα στη μαζική εστίαση, αλλά και όσες εφοδιάζουν το δίκτυο HORECA (Hotels, Restaurants, Cafes), με τρόφιμα, ποτά, αναψυκτικά, υλικά συσκευασίας, οι χονδρέμποροι, οι μεταφορείς, οι τεχνίτες, τα cash & carry, οι κάβες και τα συναφή μετρούν απώλειες και αγωνίζονται απλώς να επιβιώσουν. Κι όταν υποφέρει η εστίαση ένα μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων και εργαζομένων στη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα.
5 χρόνια στο… λούκι
Στο μεταξύ τα στοιχεία από το μέτωπο των ελληνικών ξενοδοχείων για το 2020, όπως καταγράφονται από τον ίδιο τον κλάδο, προκαλούν σοκ. Σημειώστε:
Πρώτον, τα εποχιακά καταλύματα ολοκλήρωσαν τη σεζόν με μέση πληρότητα 40-50% στο τρίμηνο Ιουλίου- Σεπτεμβρίου ή Αυγούστου- Οκτωβρίου για τις νότιες περιοχές της χώρας. Κι αυτό αφορά μόνο στα περίπου 5.500 καταλύματα που τόλμησαν να ανοίξουν, επί συνόλου 10.000. Η πτώση του τζίρου υπολογίζεται ότι ξεκινά από το 60% και φτάνει ως το 80%, ανάλογα με τον προορισμό.
Δεύτερον, τα περίπου 2.000 ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας καρκινοβατούν, καθώς η μέση πληρότητα υπολογίζεται σε 15%, με ελάχιστες εξαιρέσεις σε βασικούς τουριστικούς προορισμούς –για παράδειγμα η Ρόδος. Η πτώση του τζίρου εκτιμάται σε 50% με 60%.
Τρίτον, εκτιμάται ότι ως το τέλος της χρονιάς οι εισπράξεις θα διαμορφωθούν σε περίπου 2 δισ. ευρώ, έναντι 9 δισ. ευρώ που είχαν μπει στα ταμεία των ξενοδοχείων την περσινή χρονιά. Ο κορωνοϊός «εξαφάνισε» τζίρο 7 δισ. ευρώ από τα τουριστικά καταλύματα.
Τέταρτον, περίπου το 20% του τζίρου των εποχιακών καταλυμάτων για 2021 είναι voucher, που φυσικά έχουν «φαγωθεί» αυτούς τους μήνες. Μόνο η TUI αναζητά από Έλληνες ξενοδόχους περί τα 257 εκατ. ευρώ από χρεωστούμενες προκαταβολές για το 2020, κάτι που σημαίνει ότι θα κλείσει δουλειές για το 2021 με συμψηφισμό, χωρίς να δώσει νέες προκαταβολές.
Όλα αυτά έχει υπόψιν του ο πρόεδρος της πανελλήνιας Ομοσπονδίας ξενοδόχων Γρηγόρης Τάσιος, ο οποίος αναφερόμενος στο Ταμείο Ανάκαμψης το χαρακτηρίζει ως Ταμείο Επιβίωσης. Ο ίδιος εκτιμά ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ελληνικών ξενοδοχείων θα χρειαστούν τρεις με πέντε κερδοφόρες χρονιές τύπου 2019 για να μπορέσουν να σηκώσουν κεφάλι. Κάτι τέτοιο εκτιμά ότι ενδεχομένως θα μπορεί να συμβεί –αν όλα πάνε καλά- με αφετηρία το 2022, καθώς για το 2021 η κατάσταση εκτιμάται βασίμως ως δύσκολη με την καλύτερη προοπτική τον διπλασιασμό του τζίρου του 2019. Όλα αυτά είναι οι… ουρές της κρίσης του κορωνοϊού. Διότι τα ελληνικά ξενοδοχεία πρέπει να «ξελασπώσουν» από τη ζημία του 2020, αλλά και να καλύψουν τις οικονομικές υποχρεώσεις που ήδη υπήρχαν στα τέλη του 2019, κυρίως λόγω επενδύσεων, που έγιναν επειδή τα πράγματα προδιαγράφονταν ανοδικά –νέες μονάδες, ανακαινίσεις, επεκτάσεις- και χρηματοδοτήθηκαν με τραπεζικό δανεισμό. Το ποσό αυτό δεν έχει υπολογιστεί, αλλά μετά βεβαιότητος πρόκειται για διψήφιο αριθμό δισ. ευρώ.