Ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας για την εξέλιξη της νόσου COVID-19 αποδεικνύεται το κάπνισμα, όπως προκύπτει από τις επιδημιολογικές μελέτες που έχουν εκπονηθεί από τις αρχές της πανδημίας μέχρι σήμερα.
Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι οι καπνιστές είναι πιο ευαίσθητοι στη νόσο, καθώς εμφανίζουν βαρύτερα συμπτώματα, η νοσηλεία τους έχει μεγαλύτερη διάρκεια, ενώ κινδυνεύουν περισσότερο να διασωληνωθούν ή να χάσουν τη ζωή τους.
Τις μελέτες αυτές που έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά παρουσίασε η διευθύντρια της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Κρήτης στο ΠΑΓΝΗ, Ιωάννα Μητρούσκα, στη διάρκεια των εργασιών του 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Νοσημάτων Θώρακος που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Η κ. Μητρούσκα επισήμανε πως είναι τεκμηριωμένο εδώ και 2,5 δεκαετίες ότι οι ιογενείς λοιμώξεις είναι πιο συχνές και πιο σοβαρές στους καπνιστές, καθώς ήδη υπάρχει μία έντονα φλεγμονώδης διαδικασία στον πνεύμονα. Αντίστοιχα, το κάπνισμα και νικοτίνη αυξάνουν τους υποδοχείς μέσω των οποίων ο κορωνοϊός μπαίνει στον οργανισμό, ενώ επιδεινώνουν την εξέλιξη και την αναπαραγωγή του. «Οι καπνιστές έχουν αυξημένη διαπερατότητα του βρογχικού επιθηλίου, έχουν πιο πολλούς υποδοχείς του ACE2, από τους οποίους μπαίνει ο ιός στον οργανισμό και βέβαια δεν έχουν καθόλου καλή βλεννοκροσσωτή κάθαρση. Φαίνεται ότι αυτοί οι υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου έχουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, αλλά μία καινούργια μελέτη λέει ότι ουσιαστικά στους καπνιστές υπάρχει μία αναδιαμόρφωση του βροχγικού επιθηλίου κι εκεί έχουμε υπερίσχυση των καλυκοειδών κυττάρων. Και αυτό μας ενδιαφέρει, γιατί εκεί επάνω βρίσκονται οι υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου, μέσω των οποίων μπαίνει ο ιός στον οργανισμό», εξήγησε και τόνισε ότι το κάπνισμα είναι η τέταρτη αιτία που συνδέεται με αυξημένη θνητότητα από COVID.
Η διευθύντρια της κλινικής του ΠΑΓΝΗ σημείωσε ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις του καπνίσματος διαφάνηκαν σε μία πρώτη μελέτη που έγινε για να διαπιστωθεί εάν οι καπνιστές αρρωσταίνουν πιο βαριά. «Στη μελέτη αυτή καταγράφηκε ένα μικρό ποσοστό καπνιστών. Παρόλα αυτά το ποσοστό των ανθρώπων που έκαναν σοβαρή νόσηση και πέθαναν ήταν διπλάσιο και τριπλάσιο από αυτό των μη καπνιστών. Και μία πιο πρόσφατη μελέτη έδειξε το εξής παράδοξο. Το ποσοστό των καπνιστών ήταν 6%, ιδιαίτερα μικρό, που σε καμία δυτική κοινωνία δεν υπάρχει. Όμως το ποσοστό των ασθενών που δεν επιβίωσαν ήταν πάνω από διπλάσιο στους καπνιστές», ανέφερε χαρακτηριστικά. Μάλιστα, όπως είπε, ο παράγοντας αύξησης της επικινδυνότητα της λοίμωξης, το λεγόμενο odds ratio, είναι στο 2,23 για το κάπνισμα, τη στιγμή που για την ηλικία που θεωρείται ιδιαίτερα επιβαρυντικό στοιχείο, είναι μόλις 1,14.
Ανάλογα ήταν τα συμπεράσματα και μίας ελληνικής μελέτης, η οποία κατέδειξε ότι το κάπνισμα έχει πολύ αρνητική επίδραση στην εξέλιξη και στη σοβαρότητα της νόσου, στη διάρκεια νοσηλείας και στο πόσοι από τους ασθενείς θα νοσηλευτούν σε μονάδες εντατικής θεραπείας. «Αυτή η μελέτη είναι πάρα πολύ σημαντική, γιατί δεν πήρε τους αρρώστους που πήγαν στο νοσοκομείο, αλλά αυτούς που ήταν βαριά και είδαν πόσοι από αυτούς κάπνιζαν. Άρα με το κάπνισμα είναι πολύ πιθανό ο ασθενής να διασωληνωθεί και να πεθάνει. Και το ιστορικό καπνίσματος επηρεάζει εξέλιξη της νόσου», υπογράμμισε η κ. Μητρούσκα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «ουσιαστικά ο καπνιστής προσθέτει καυστική ύλη σε μία μηχανή».
Σύμφωνα με την κ. Μητρούσκα, εξίσου επικίνδυνα για την αναπαραγωγή του ιού είναι και τα νεότερα προϊόντα καπνού, το θερμαινόμενο ή το ηλεκτρονικό τσιγάρο και το άτμισμα είναι. Σημαντικό ρόλο στον κίνδυνο μετάδοσης της νόσου από τη χρήση των συγκεκριμένων προϊόντων παίζει, όπως και στην περίπτωση του τσιγάρου, το γεγονός ότι οι καπνιστές χρησιμοποιούν τα χέρια τους, τα οποία στη συνέχεια πάνε στο στόμα και στη μύτη.
Αναπόδεικτες οι μελέτες για τη θετική επίπτωση του καπνίσματος
Η κ. Μητρούσκα παρέθεσε δεδομένα που αποδομούν τις δύο γαλλικές μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες οι καπνιστές δεν νοσούν, ενώ η νικοτίνη έχει ευεργετικές επιδράσεις
«Στις 21 Απριλίου του 2020 είδαν το φως της δημοσιότητας δύο μελέτες, οι οποίες δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά που δεν είναι pre-review, δηλαδή δεν αξιολογούνται πριν δημοσιευτούν. Η μία έλεγε ότι οι καπνιστές δεν νοσούν από COVID, δηλαδή ότι το ποσοστό των καπνιστών που μπαίνουν στο νοσοκομείο είναι πάρα πολύ μικρό. Η δεύτερη μελέτη προσπάθησε να πείσει τον κόσμο ότι η νικοτίνη έχει προστατευτικές ιδιότητες. Αυτές οι μελέτες προέρχονται από τη Γαλλία. Ξεκίνησε μία μεγάλη διαδικασία από ερευνητές από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και βρέθηκε ότι πολλοί από αυτούς τους ερευνητές στο παρελθόν, στο παρόν ή σε κάποια φάση είχαν ιδιαίτερα σημαντική οικονομική ή επαγγελματική σχέση με την καπνοβιομηχανία. Κι αυτό είναι τεκμηριωμένο», ανέφερε η κ. Μητρούσκα. Μάλιστα, όπως είπε, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τοποθετήθηκε επίσημα κάνοντας λόγο για αναπόδεικτους ισχυρισμούς και ότι τα αποτελέσματα μιας πολύ μικρής μελέτης με πολλά μειονεκτήματα μεγεθύνθηκαν θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.