του Σταύρου Κουμεντάκη*
Ολοένα και πιο έντονη γίνεται η συζήτηση, κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα (αντίστοιχα και οι αντιδράσεις), επί του νομοσχεδίου για την εκτεταμένη και σημαντική αναμόρφωση του εργατικού δικαίου. Μεταξύ των θεμάτων που πραγματεύεται είναι κι εκείνα που αφορούν τον χρόνο εργασίας και την καταγραφή του. Τα σχετικά, χρονικά, όρια μας έχουν απασχολήσει, ήδη, σε προηγούμενη αρθρογραφία μας. Ας ρίξουμε, επ’ ευκαιρία, μια ειδικότερη ματιά στα θέματα αυτά, υπό το πρίσμα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και νομολογίας αλλά και όσων σήμερα ισχύουν στη χώρα μας.
Η Οδηγία 2003/88 για τα χρονικά όρια εργασίας
Η Οδηγία 2003/88 αφορά την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Στοχεύει στη βελτίωση της ασφάλειας, της υγιεινής και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία. Επιτάσσει να διατίθενται επαρκείς περίοδοι ανάπαυσης για τους εργαζομένους και προσδιορίζει τις ελάχιστες ημερήσιες και εβδομαδιαίες. Ρητά, επίσης, προσδιορίζει τα μέγιστα όρια του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας (:48 ώρες-μαζί με τις υπερωρίες). Αντίθετα, εξ αντιδιαστολής προκύπτουν τα ανώτατα ημερήσια χρονικά όρια της εργασίας (:13 ώρες).
Οι επιταγές του ΔΕΕ – Η καταγραφή του ημερήσιου χρόνου εργασίας
Η εφαρμογή της ανωτέρω Οδηγίας εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των κρατών-μελών για τη λήψη των «αναγκαίων μέτρων». Το όριο, ωστόσο, της εν λόγω διακριτικής ευχέρειας κρίνεται και περιορίζεται από το ΔΕΕ, το οποίο έχει εκδώσει σειρά ιδιαίτερα σημαντικών αποφάσεων και επισημάνσεων. Μέσω αυτών επιτάσσει στα κράτη-μέλη να επιβάλλουν την εφαρμογή αντικειμενικού, αξιόπιστου και ευχερώς προσβάσιμου συστήματος μετρήσεως του ημερήσιου χρόνου εργασίας κάθε εργαζομένου. Επισημαίνει, μάλιστα, πως η υποχρέωση καταγραφής των ωρών υπερωριακής απασχολήσεως, μόνον, δεν είναι συμβατή με την Οδηγία.
Το εθνικό μας δίκαιο – Η κάρτα εργασίας
Η υποχρέωση καταγραφής του χρόνου εργασίας στη χώρα μας περιορίζεται στην καταγραφή στο ΕΡΓΑΝΗ της (νόμιμης) υπέρβασης των χρονικών ορίων εργασίας. Καταγραφή του συνολικού χρόνου ημερήσιας εργασίας δεν προβλέπεται-κατά παράβαση, μάλιστα, του ενωσιακού δικαίου. Η θεσμοθέτηση, εντούτοις, της «κάρτας εργασίας» έχει λάβει χώρα προ δεκαετίας-ουδέποτε ωστόσο εφαρμόστηκε.
Το σχέδιο νόμου
Στο σχέδιο νόμου που εισαγωγικά αναφέρθηκε προβλέπεται, μεταξύ άλλων, και η θεσμοθέτηση ψηφιακής κάρτας εργασίας. Δημιουργείται όμως σειρά προβληματισμών για επιμέρους θέματα. Ενδεικτικά: (α) την προστασία των προσωπικών δεδομένων, (γ) τα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων (κλάδος, μέγεθος, είδος) στις οποίες θα εφαρμοστεί το σύστημα της ψηφιακής κάρτας εργασίας και (δ) τους εργαζόμενους που θα εμπίπτουν στην κατηγορία των διευθυνόντων υπαλλήλων. Επίσης για το εξοντωτικό πρόστιμο των 10.500€ ανά εργαζόμενο, στην περίπτωση που ξεχάσει να «περάσει» την ψηφιακή του κάρτα από το καταγραφικό.
Ο Έλληνας νομοθέτης επέδειξε προφανή, μέχρι σήμερα, ατολμία όσον αφορά την υιοθέτηση όσων προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα χρονικά όρια εργασίας. Αντίστοιχα, και για την εφαρμογή εκείνων που ο ίδιος θέσπισε, για την επιβεβαίωση της εφαρμογής τους (:κάρτα εργασίας).
Ήρθε, ήδη, η ώρα αφενός μεν να ευθυγραμμισθεί με τις σχετικές κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας αλλά και να υιοθετήσει τα αναγκαία μέτρα για την επιβολή της.
Ας ελπίσουμε πως το νομοσχέδιο που, εν τέλει, θα ψηφιστεί θα καταφέρει να επιτύχει την αναγκαία ισορροπία (και όσον αφορά τα χρονικά όρια εργασίας) ανάμεσα στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και νομολογία, τα δικαιώματα των εργαζομένων αλλά και, αυτονοήτως, την υποβοήθηση της επιχειρηματικότητας.-
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή